Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Zygmunt Wiśniewski (sprawozdawca) Sędziowie: Sędzia WSA Władysław Kulon Sędzia WSA Anna Siedlecka Protokolant: Asystent sędziego Łukasz Cieślak po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 11 marca 2015 r. sprawy ze skargi J.W. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W. z dnia [...] r. Nr [...] w przedmiocie zwrotu wniosku o stwierdzenie nieważności przejęcia z mocy prawa nieruchomości oddala skargę.
Pismem z dnia 12 października 2007 r. (przekazane przez Starostwo Powiatowe we W. do Urzędu Miejskiego W. w dniu 29 października 20087 r.) , zatytułowanym "wniosek o stwierdzenie nieważności" J.W. wniosła o uchylenie decyzji o przejęciu na własność Skarbu Państwa nieruchomości zabudowanej położonej na działkach nr 135/27, 136/27 i 137/27 o powierzchni 1,7006 ha, w obrębie G.O. przy ul. [...] nr 4 i nr 32 (obecnie ul. [...]) oraz nieruchomości rolnej o powierzchni 1,7044 ha, położonej we W. przy ul. [...] (obecnie ul. [...]). W piśmie tym skarżąca wskazała, że w stosunku do jej dziadków i rodziców, jak i do niej samej, nie mogą mieć zastosowania przepisy dekretu z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich, bowiem w/w osoby były obywatelami polskimi.
Trzecim z kolei wnioskiem z dnia 7 września 2010 r. (drugi wniosek został sporządzony w dniu 3 lutego 2010 r.) skarżąca złożyła wniosek o stwierdzenie nieważności przejęcia z mocy prawa w/w nieruchomości, które przeszły na własność Skarbu Państwa na podstawie dekretu z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich (Dz. U. Nr 13, poz. 87) oraz dekretu z dnia 6 września 1946 r. o ustroju rolnym i osadnictwie na obszarze Ziem Odzyskanych i b. Wolnego Miasta Gdańska (Dz. U. Nr 49, poz. 279). Skarżąca swoje żądanie oparła na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 i pkt 7 kodeksu postępowania administracyjnego w związku z Konstytucją RP oraz przepisami kodeksu cywilnego dotyczącymi prawa własności.
W piśmie z dnia 28 września 2010 r. skarżąca wskazała ponadto, że ustalenia, czy dana nieruchomość podlega przejęciu na własność Państwa dokonywały na podstawie art. 7 ust. 1-3 dekretu urzędy likwidacyjne. Zgodnie z § 6 rozporządzenia Ministrów Skarbu i Ziem Odzyskanych z dnia 23 grudnia 1948 r. o zakresie działania i organizacji urzędów likwidacyjnych (Dz. U. Nr 62, poz. 485) urzędy te były wyłącznie upoważnione do uznania nieruchomości za majątek poniemiecki. Ujawnienie prawa własności Skarbu Państwa następowała na podstawie przepisów w/w dekretów, własność nieruchomości przechodziła na rzecz Skarbu Państwa z mocy prawa. Wpisu Skarbu Państwa jako właściciela w księdze wieczystej dokonywało się na podstawie zaświadczenia odpowiedniego organu, urzędu likwidacyjnego, albo organu administracji ogólnej. Zaświadczenie wojewódzkiego urzędu ziemskiego było podstawą ujawnienia własności Skarbu Państwa co do nieruchomości objętych hipotezą art. 2 dekretu z 4 września 1944 r.. Zgodnie z art. 1 ust. 4 k.p.a. kodeks postępowania administracyjnego normuje postępowanie w sprawach wydania zaświadczeń, a co za tym idzie organ do którego skierowano wniosek z dnia 7 września 2010 r. jest właściwy do wydania decyzji, stwierdzającej nieważność z mocy prawa nieruchomości należących do J.W., na podstawie w/w dekretów.
Postanowieniem z dnia [...] r. Nr [...], podjętym na podstawie art. 66 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), zwanej dalej "k.p.a.", Prezydent W. zwrócił wniosek J.W.. W uzasadnieniu tego postanowienia wskazano, że w postępowaniu wszczynanym na żądanie strony organ, do którego wniesiono podanie, jest obowiązany zbadać na podstawie treści żądania, czy jest właściwy do rozstrzygnięcia sprawy, a zatem czy sprawa ma indywidualny charakter oraz czy jest sprawą administracyjna rozstrzyganą w formie decyzji administracyjnej. W sprawach regulowanych dekretem o majątkach opuszczonych i poniemieckich nie mogły być wydawane rozstrzygnięcia indywidualne, albowiem zmiana stanu prawnego nieruchomości następowała z mocy prawa. Tym samym, obalenie stanu prawnego nieruchomości powstałego z mocy prawa nie może nastąpić w drodze decyzji administracyjnej, lecz w drodze ewentualnego procesu cywilnego i orzeczenia o ustaleniu nieistnienia przejścia nieruchomości z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa.