Postępowanie w sprawach zwolnienia ze służby w Państwowej Straży Pożarnej /ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej - Dz.U. nr 88 poz. 400/ jest dwuinstancyjne.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Piotra O. na niewydanie decyzji przez Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej w (...) w przedmiocie rozpoznania odwołania od decyzji Komendanta Rejonowego Państwowej Straży Pożarnej w P. o zwolnieniu ze służby i na podstawie art. 216 par. 4 Kpa zobowiązał Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej w (...) do wydania decyzji rozstrzygającej odwołanie od decyzji organu pierwszej instancji.
Decyzją z dnia 8 października 1992 r. Komendant Rejonowy Państwowej Straży Pożarnej w P., na podstawie art. 47 oraz art. 43 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej /Dz.U. nr 88 poz. 400/, zwolnił strażaka Piotra O. ze służby w jednostce w P. z upływem dnia 31 października 1992 r.
Od decyzji tej Piotr O. odwołał się do Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej w (...) , zarzucając, iż nie poinformowano go nawet, dlaczego zostaje zwolniony. Jego zdaniem, zwolnienie było niezasadne.
Pismem z dnia 27 października 1992 r. Naczelnik Wydziału Organizacyjno-Szkoleniowego Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej poinformował Piotra O., że w sprawie jego zwolnienia ze służby "nie dostrzeżono uchybień w zakresie trybu i zasad dokonania zwolnienia". Wyrażono przy tym pogląd, iż od decyzji zwalniającej ze służby nie przysługuje żaden środek odwoławczy.
Piotr O. złożył w dniu 24 listopada 1992 r. skargę na decyzję o zwolnieniu go ze służby, oceniając, że jest to decyzja krzywdząca, gdyż ma on kwalifikacje strażackie i pragnie doskonalić swoje umiejętności w tym zakresie. Na skutek zwolnienia znalazł się wraz z rodziną w ciężkiej sytuacji materialnej.
Odpowiadając na skargę, Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej w (...) oświadczył, że nie może ustosunkować się do zarzutów skargi, ponieważ organem właściwym do rozstrzygania jest wyłącznie Komendant Rejonowy i od jego decyzji żaden środek odwoławczy nie przysługuje. W uzupełnieniu odpowiedzi na skargę podał jako argument na poparcie tego stanowiska, iż ustawa o Państwowej Straży Pożarnej wprowadza dwuinstancyjny tryb postępowania jedynie w sprawach przeniesienia na niższe stanowisko służbowe i zawieszenia w czynnościach służbowych /art. 40 ust. 1 i 2/ oraz sprostowania świadectwa służby /art. 48 ust. 1 i 2/, natomiast nic nie mówi o takim trybie w odniesieniu do zwolnienia ze służby.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Faktem jest, co podkreśla się w odpowiedzi na skargę, iż ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej /Dz.U. nr 88 poz. 400/, powołana jako podstawa prawna zwolnienia ze służby strażaka, nie zawiera przepisów przewidujących tryb odwoławczy od tego rodzaju decyzji. Nie oznacza to jednak, że postępowanie w tych sprawach jest jednoinstancyjne. Do postępowania w tych sprawach ma zastosowanie kodeks postępowania administracyjnego, co wynika z przepisów art. 1 par. 1 pkt 1 i par. 1 pkt 1 Kpa, albowiem nie ma tu zastosowania przepis art. 3 par. 3 pkt 2 tego kodeksu. Wbrew sugestiom zawartym w odpowiedzi na skargę cytowana ustawa nie musiała w tej sytuacji zawierać przepisu normującego tryb odwoławczy. Przepis taki natomiast byłby konieczny, gdyby ustawodawca chciał w tej mierze wprowadzić, jako wyjątek, tryb jednoinstancyjny. Musiałby wówczas sformułować klauzulę, że od ściśle określonego rodzaju decyzji nie przysługuje odwołanie.
Sprawa zwolnienia ze służby wykracza poza sferę wynikającą z podległości służbowej. Dotyczy ona bowiem całkowitej zmiany "zewnętrznego" statusu prawnego strażaka, uwalniając go od pewnych obowiązków i pozbawiając określonych uprawnień.