Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Elżbieta Trykoszko, Sędziowie sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska (spr.), sędzia NSA Anna Sobolewska-Nazarczyk, Protokolant sekretarz sądowy Anna Makal, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 10 lutego 2015 r. sprawy ze skargi L. Ż. na bezczynność Burmistrza S. w przedmiocie przywrócenia stosunków wodnych na gruncie 1. umarza postępowanie w zakresie zobowiązania Burmistrza S. do załatwienia wniosków skarżącej L. Ż. z dnia [...] lipca 2014 roku i dnia [...] lipca 2014 roku; 2. stwierdza, że bezczynność organu miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa; 3. wymierza Burmistrzowi S. grzywnę w wysokości 500 (pięćset) złotych; 4. zasądza od Burmistrza S. na rzecz skarżącej L. Ż. kwotę 357 (trzysta pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Skarga została wywiedziona na podstawie następujących okoliczności.
L. Ż. - właścicielka działki nr geod. [...], wnioskiem z dnia [...] lipca 2014 r. wystąpiła do Burmistrza S. o wszczęcie postępowania z art. 29 ustawy - Prawo wodne w związku z naruszeniem stosunków wodnych na jej działce przez J. F., który jej zdaniem, zasypał całkowicie przepust znajdujący się na drodze położonej na działce gminnej ozn. nr geod. [...] w miejscowości M. N. w Gminie S. Jednocześnie L. Ż. w dniu [...] lipca 2014 r. złożyła w Samorządowym Kolegium Odwoławczym w B. wniosek "o przywrócenie stanu wody na gruncie'", w którym zażądała od Kolegium "nakazania Gminie S. przywrócenia stanu wody na gruncie na działce stanowiącej jej własność, poprzez odbudowę przepustu stanowiącego część rowu melioracyjnego S-[...] na odcinku pod drogą gminną oznaczoną numerem geodezyjnym [...]". Kolegium stwierdziło brak właściwości rzeczowej i pismem z dnia [...] lipca 2014 r. przekazało wniosek według właściwości Burmistrzowi S., stwierdzając, że winien on być załatwiony w trybie art. 29 ust. 3 ustawy - Prawo wodne. Burmistrz S. po otrzymaniu przedmiotowych wniosków połączył je do wspólnego rozpatrzenia, na podstawie art. 62 K.p.a. Następnie w piśmie z dnia [...] lipca 2014 r. poinformował J. F., że zgodnie z art. 77 ust. 1 ustawy - Prawo wodne, utrzymanie urządzeń melioracji wodnych szczegółowych, do których zaliczany jest rów S[...] należy do zainteresowanych właścicieli nieruchomości. Mając to na uwadze organ zwrócił się do niego z prośbą o niezwłoczne oczyszczenie (udrożnienie) przedmiotowego rowu w celu umożliwienia swobodnego spływu wód do cieku podstawowego rzeka S. W związku z tym, że organ nie podjął żadnych innych czynności, L. Ż. złożyła do SKO w B. zażalenie na niezałatwienie w terminie sprawy nakazania Gminie S. przywrócenia stanu wody na gruncie do stanu poprzedniego. SKO postanowieniem z dnia [...] września 2014 r. uznało zażalenie za uzasadnione. Na skutek tego postanowienia Burmistrz S. w dniu [...] października 2014 r. przeprowadził oględziny działek nr geod. [...] i [...]. W piśmie z tego samego dnia organ zwrócił się do SKO z prośbą o sprecyzowanie czego ma dotyczyć przedmiot sprawy i czy Gmina S. poprzez swoje działania spowodowała szkodę dla gruntów sąsiednich (prośba została ponowiona w piśmie z dnia [...] grudnia 2014 r.).
W dniu [...] listopada 2014 r. L. Ż. złożyła do sądu administracyjnego skargę na bezczynność Burmistrza S. w sprawie nakazania Gminie S. przywrócenia stanu wody na gruncie do stanu poprzedniego. Wniosła o stwierdzenie bezczynności, orzeczenie o istnieniu obowiązku Gminy polegającego na odbudowie przepustu na drodze gminnej - działce o nr geod. [...] w terminie do [...] listopada 2014 r. oraz zagrożenie organowi grzywną w razie niewykonania obowiązku a także o stwierdzenie, że bezczynność miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa.
Organ w odpowiedzi na skargę wniósł o umorzenie postępowania ze względu na jego bezprzedmiotowość w związku z wydaniem w dniu [...] grudnia 2014 r. postanowienia o odmowie wszczęcia na wniosek L. Ż. postępowania w sprawie nakazania Gminie S. przywrócenia stanu wody na gruncie do stanu poprzedniego. Organ podał, że odmówiono wszczęcia postępowania i prowadzenia go w kierunku wydania decyzji na podstawie art. 29 ust. 3 ustawy - Prawo wodne z racji tego, że droga nie jest drogą gminną, a drogą wewnętrzną położoną na nieruchomościach gminnych i dysfunkcja przepustu nie jest przyczyną naruszenia stosunków wodnych, a zalewanie gruntów skarżącej wynika z niewłaściwego utrzymywania biegnącego po granicy jej działki rowu melioracyjnego przez samą skarżącą oraz przez jej sąsiada - J. F. Zdaniem organu w sprawie powinien być zastosowany art. 77 ustawy - Prawo wodne, nakazujący zainteresowanym właścicielom nieruchomości utrzymywanie urządzeń melioracji szczegółowych w należytym stanie. Organ przyznał, że wprawdzie omyłkowo niezwłocznie po otrzymaniu wniosków L. Ż. nie wydał postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania z art. 29 ust. 3 ustawy - Prawo wodne (nie zakończył postępowania formalnie), ale podjął w sprawie niezbędne czynności, które sprawę kończyły w znaczeniu materialnym. A mianowicie w dniu [...] lipca 2014 r. wystąpił do J. F. z wezwaniem do udrożnienia na podstawie art. 77 ustawy - Prawo wodne rowu melioracyjnego. Innych działań formalnoprawnych w myśl obowiązujących przepisów ustawy - Prawo wodne organ podjąć nie mógł, ponieważ nie było ku tym działaniom podstawy prawnej. Równolegle do wezwania J. F. do udrożnienia rowu organ we własnym zakresie, na podstawie art. 77 ustawy - Prawo wodnej kontynuował działania zmierzające do odbudowy przepustu. Organ wywiódł, że uznaje za niezbędne przywrócenie przepustu, który przestał pełnić swoje funkcje w 2007 r. Jednak dysfunkcji tego przepustu nie uznaje za przyczynę zalewania działek skarżącej. Zdaniem organu odbudowa przepustu będzie nie przywróceniem stanu poprzedniego w rozumieniu art. 29 ust. 3 ustawy - Prawo wodne, albowiem nie zachodzą w sprawie przesłanki do takiej kwalifikacji docelowego jego przywrócenia, a wyłącznie działaniem w ramach suwerennej realizacji właścicielskich zadań Gminy S., właściciela drogi wewnętrznej. Ponieważ odbudowę przepustu organ realizuje niezależnie od poglądu L. Z. na kwestię obowiązku Gminy S. w zakresie przywrócenia stanu poprzedniego na działkach stanowiących jej własność w oparciu o art. 29 ust. 3 ustawy - Prawo wodne (organ uznaje, że brak przepustu nie ma żadnego wpływu na zalewanie działki stanowiącej własność skarżącej) - nie ma żadnych podstaw prawnych, by przyjąć, że odbudowę przepustu organowi należy nakazać na podstawie art. 29 ust. 3 ustawy - Prawo wodne. Tym bardziej, że faktem jest, że do zalewania gruntu skarżącej przyczynia się ona sama, albowiem w warunkach samowoli wodnoprawnej bez wymaganych pozwoleń wykonała rów melioracyjny, co zaburzyło lokalne stosunki wodne. L. Ż. rów wybudowała samowolnie nie tylko na swoich działkach, ale też naruszyła granice wchodząc w grunty Gminy S. Organ podał, że w 2014 r. zakończył opracowywanie dokumentacji technicznej niezbędnej dla odbudowy przepustu (w kwietniu sporządzono projekt budowlany i operat wodno-prawny) oraz uzyskał decyzję o ustaleniu lokalizacji celu publicznego dla przepustu. Przepust zostanie zrealizowany niezwłocznie po uzyskaniu kolejnych, niezbędnych decyzji. W konkluzji organ podał, że kwestia przywrócenia stanu poprzedniego w trybie art. 29 ust. 3 ustawy - Prawo wodne i kwestia odbudowy przepustu do której Gmina S. poczuwa się jako właściciel drogi wewnętrznej są kwestiami rozłącznymi.