Dnia 5 grudnia 2012 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi - Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Arkadiusz Blewązka Sędziowie Sędzia NSA Grzegorz Szkudlarek (spr.) Sędzia WSA Sławomir Wojciechowski Protokolant Specjalista Marcelina Chmielecka po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 grudnia 2012 roku sprawy ze skargi M. G. na przewlekłość postępowania Wojewody [...] w sprawie odszkodowania z tytułu nabycia przez Skarb Państwa prawa własności części nieruchomości - stwierdza przewlekłe prowadzenie postępowania.
W dniu 28 września 2012 roku wpłynęła do tutejszego Sądu skarga M. G. na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Wojewodę [...] w sprawie ustalenia i wypłaty odszkodowania w związku z udzieleniem zezwolenia na realizację inwestycji drogowej na części nieruchomości należącej do J. i M. G. W uzasadnieniu skargi skarżący wyjaśnił, iż decyzją z dnia [...] roku, nr [...] Wojewoda [...] udzielił Generalnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych i Autostrad zezwolenia na realizację inwestycji drogowej polegającej na budowie drogi ekspresowej [...], na odcinku węzeł W. - W. Decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Decyzja ta została utrzymana w mocy przez Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej. Następnie skarżący podkreślił, iż zgodnie z art. 12 ust. 4a i ust. 4b ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 roku o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t. j. Dz. U. z 2008 roku Nr 193, poz. 1194 ze zm.), decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomość wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o pozwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. Zdaniem skarżącego, Wojewoda miał 30 dni na wydanie decyzji odszkodowawczych w kwestii wywłaszczonych nieruchomości, jednakże w ustawowym terminie nie zostały wydane takowe decyzje, a nawet nie zawiadomiono właścicieli gruntu o wszczęciu postępowania odszkodowawczego. Dopiero po upływie terminu do wydania ostatecznych decyzji odszkodowawczych, bo w lipcu 2012 roku, skierowano do skarżących zawiadomienie o wszczęciu postępowania z jednoczesną informacją o wydłużeniu terminu na wydanie decyzji (do dnia 30 września 2012 roku). Tymczasem w dniu 18 czerwca 2012 roku skarżący wystąpił z zażaleniem na przewlekłe prowadzenie postępowania do Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej.
W odpowiedzi na skargę Wojewoda [...] wyjaśnił, iż stosownie do art. 12 ust. 4a i 4f ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, za nieruchomości przejęte pod drogi publiczne ustala się odszkodowanie na rzecz dotychczasowych właścicieli nieruchomości, użytkowników wieczystych oraz osób, którym przysługują do nieruchomości ograniczone prawa rzeczowe. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Data w której decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej staje się ostateczna jest równoznaczna z zaistnieniem podstaw do ustalenia i wypłaty odszkodowania na rzecz dotychczasowych właścicieli nieruchomości. W dalszej kolejności organ wyjaśnił, iż zgodnie z art. 12 ust. 4b ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych decyzję ustalającą odszkodowanie wydaje się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna, jednakże w ocenie organu przedmiotowy przepis nie zawiera jakiejkolwiek normy materialnoprawnej, która uzasadniałaby wydanie decyzji o odszkodowaniu w sytuacji, kiedy stan prawny nie jest do końca wyjaśniony. Przepisu tego nie można interpretować jako normy nakazującej wydanie decyzji o ustaleniu odszkodowania w tym terminie za wszelką cenę, kosztem naruszenia prawa. Ustalenie odszkodowania za grunty nabyte przez Skarb Państwa następuje na podstawie decyzji administracyjnej, a więc na podstawie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Ponadto organ nadmienił, iż postępowanie wszczynane jest z urzędu co oznacza, iż wszczęcie postępowania następuje z chwilą podjęcia pierwszej czynności w sprawie przez organ administracji publicznej. W związku z powyższym Wojewoda wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia odszkodowania z tytułu nabycia z mocy prawa przez Skarb Państwa prawa własności części nieruchomości stanowiącej własność m. in. skarżącego, o czym poinformował jako strony postępowania tj. dotychczasowych właścicieli nieruchomości oraz Dyrektora Oddziału Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad w Ł., działającego z upoważnienia Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad pismem z dnia [...] roku. Jednocześnie organ podjął działania z celu ustalenia adresu zamieszkania właściciela nieruchomości. Dalej organ wskazał, iż zgodnie z art. 130 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2010 roku, Nr 102, poz. 651 ze zm.), ustalenie wysokości odszkodowania następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego, określającej wartość nieruchomości. W związku z powyższym w dniu 24 sierpnia 2012 roku zostało zlecone biegłemu - rzeczoznawcy majątkowemu wykonanie operatu szacunkowego, określającego wartość przedmiotowych działek wg ich stanu faktycznego z dnia [...] roku, tj. z daty wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, oraz aktualnie kształtujących się cen w obrocie nieruchomościami. Stronom postępowania, w dniu 30 sierpnia 2012 roku, zostało doręczone postanowienie o powołaniu biegłego. Na koniec organ wyjaśnił, iż obecnie w organie prowadzonych jest ponad 5200 postępowań administracyjnych, a na jednego pracownika przypada blisko 260 spraw. Liczba prowadzonych postępowań ciągle ulega zwiększeniu. Sama inwestycja drogowa polegająca na rozbudowie drogi krajowej [...] na odcinku Węzeł W. - W. obejmuje ok. 5300 działek. Jednocześnie na bieżąco realizowane są inwestycje drogowe w zakresie dróg wojewódzkich, a niebawem inwestycja polegająca na budowie trasy G. w Ł., mająca strategiczne znaczenie dla miasta. Z uwagi na rangę społeczną prowadzonych postępowań, wymagają one szczególnej rzetelności i dokładności w podejmowaniu czynności, mających na celu zakończenie sprawy decyzją administracyjną. Mając powyższe na uwadze organ stwierdził, że duża liczba prowadzonych postępowań, skomplikowane stany prawne, konieczność weryfikacji dokumentów oraz sporządzanych operatów szacunkowych w znacznym stopniu wpływa na szybkość prowadzonych postępowań.