Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Maria Wieczorek-Zalewska, Sędziowie Sędzia NSA Krystyna Sidor,, Sędzia WSA Bogusław Wiśniewski (sprawozdawca), Protokolant Referent Julia Polak, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 19 maja 2011 r. sprawy ze skargi Rzecznika Praw Obywatelskich na bezczynność Burmistrza Miasta w przedmiocie nierozpoznania wniosku B. J. z dnia [...] r. dotyczącego przyznania zasiłku rodzinnego i dodatków do zasiłku zobowiązuje Burmistrza Miasta do rozpoznania wniosku B. J. z dnia [...] r. o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku - w terminie 1 miesiąca od daty zwrotu akt administracyjnych wraz z prawomocnym wyrokiem.
W dniu 22 listopada 2010 r. B. J. złożyła w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w R. P. wniosek o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego wraz z dodatkami na rzecz swoich dzieci: M., A., G.i Z. J. W dniu przyjęcia wniosku B.J. została poinformowana o konieczności uzupełnienia wniosku o zaświadczenie dotyczące dochodów jej męża G. J. W piśmie z dnia 22 listopada 2010r. wnioskodawczyni oświadczyła, że w dniu 10 listopada 2010r. w Sądzie Okręgowym zakończyła się jej sprawa rozwodowa, ale do czasu uprawomocnienia się wyroku jej mąż dobrowolnie nie przedstawi zaświadczenia o dochodach. Wobec powyższego zwróciła się do Ośrodka, aby ten o uzyskanie zaświadczenia wystąpił do Urzędu Skarbowego W. W. W piśmie z dnia 2 grudnia 2010 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego W. W. stwierdził, że w bazie danych urzędu nie odnotowano zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym 2009 podatnika G. J. W tej sytuacji w dniu 22 grudnia 2010 r. wezwano B. J. do dostarczenia oświadczenia G. J. o wysokości dochodów niepodlegających opodatkowaniu, uzyskanych w roku 2009r. bądź prawomocnego wyroku orzekającego rozwód. Wnioskodawczyni wyjaśniła, że nie ma możliwości dostarczenia oświadczenia o dochodach męża i zwróciła się do MOPS o wystąpienie bezpośrednio do G. J. o dostarczenie oświadczenia wskazującego wysokość dochodów niepodlegających opodatkowaniu uzyskanych przez niego w roku 2009 r. Jednocześnie wnioskodawczyni oświadczyła, że nie posiada prawomocnego wyroku orzekającego rozwód, ponieważ G. J. wniósł apelację. Wobec powyższego, uznając na podstawie art. 23 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jednolity: Dz.U. z 2006 r., Nr 139, poz. 992 ze zm.) oraz § 2 pkt 2 lit. c) rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz.U. z 2005 r. Nr 105, poz. 881 ze zm.), że oświadczenie o wysokości dochodów nie podlegających opodatkowaniu jest dokumentem niezbędnym do ustalenia prawa do zasiłku rodzinnego, organ zwrócił się do G. J. o udzielenie informacji dotyczących wysokości dochodu nieopodatkowanego osiągniętego w roku 2009 r. Ten jednak, mimo odebrania wezwania żądanego oświadczenia nie przedstawił. Ponieważ B. J. również oświadczenia takiego nie przedstawiła, jej wniosek na podstawie art.24a wspomnianej ustawy pozostawiono bez rozpoznania.
Skargę na bezczynność Kierownika MOPS w R. P. w przedmiocie nierozpatrzenia wniosku B. J. z dnia 22 listopada 2010 r. wniósł Rzecznik Praw Obywatelskich, żądając jednocześnie zobowiązania tego organu do wydania rozstrzygnięcia w powyższym zakresie. Skarżący wyjaśnił, że w świetle art. 23 ust 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych w sytuacji ubiegania się o świadczenie rodzinne przez osobę pozostającą w związku małżeńskim do wniosku powinno zostać dołączone zaświadczenie z urzędu skarbowego o dochodach współmałżonka lub, jeśli nie osiąga on żadnych dochodów, podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych, jego oświadczenie o osiąganych dochodach. Jeśli natomiast osoba ubiegająca się o świadczenie nie jest w stanie ze względu na brak kontaktu z małżonkiem wymaganego zaświadczenia lub oświadczenia przedstawić, może zwrócić się do organu realizującego świadczenie z prośbą, o wystąpienie do właściwego urzędu skarbowego, o wydanie takiego zaświadczenia. W ocenie Rzecznika jeżeli strona podjęła wszelkie możliwe kroki celem uzyskania zaświadczenia należy przyjąć, iż strona podjęła prawidłowe i wyczerpujące działania zmierzające do uzyskania wymaganego dokumentu, niezależnie od skuteczności tych działań. W przedmiotowej sprawie wnioskodawczyni działania takie podjęła. Organ uzyskał zaświadczenie z Urzędu Skarbowego W. W. z dnia 2 grudnia 2010 r., z którego wynika, że osoba wskazana przez MOPS nie składała rozliczenia podatkowego za 2009r. Zdaniem skarżącego w tym stanie faktycznym bezczynność organu narusza art. 35 § 3 k.p.a. poprzez błędne przyjęcie, że wniosek B. J. nie spełnia wymogów określonych w art. 23 ust. 4 pkt 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Należy bowiem uznać, że dokument wymagany przez art. 23 ust. 4 pkt 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych został złożony. Zawarte zaś w nim dane stanowią dla organu administracji realizującego świadczenie informację o sytuacji podatkowej męża wnioskodawczyni. W ocenie skarżącego z uzyskanego z Urzędu Skarbowego W. W. dokumentu wynika, że mąż wnioskodawczyni w roku podatkowym 2009 nie osiągnął dochodu. Taka ocena tego dokumentu jest zbieżna z poglądem Ministra Pracy i Polityki Społecznej przedstawionym w odpowiedzi na wystąpienie Racznika Praw Obywatelskich wyrażonym w załączonym do skargi piśmie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 lutego 2007 r., znak DSR-II-073-4/UŻ/07. Nie ma więc wątpliwości, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy umożliwia organowi administracji merytoryczne rozpoznanie sprawy i wydanie decyzji. W ocenie Rzecznika bezczynność organu narusza przepis art.35 § 3 kpa oraz wynikającą z art. 32 ust.1 Konstytucji RP zasadę równości wobec prawa, ponieważ sytuacja osób, które nie mogą, mimo dochowania ze swojej strony należytej staranności doprowadzić do uzyskania zaświadczenia o dochodach współmałżonka staje się gorsza od sytuacji osób, które zaświadczenie takie może uzyskać. Intencją ustawodawcy było natomiast zapewnienie wsparcia wszystkim osobom, które znajdują się w trudnej sytuacji materialnej. Taka sytuacja pozostaje, zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich, także w sprzeczności z prawem rodziny znajdującej się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych, a więc z art. 71 ust.1 Konstytucji RP.