Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Janowska (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Elżbieta Kmiecik Sędzia NSA Jerzy Krupiński po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 31 stycznia 2019 r. sprawy ze skargi I. D. na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Wojewodę Opolskiego w przedmiocie potwierdzenia prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej 1) stwierdza przewlekłość postępowania, która miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa, 2) zobowiązuje Wojewodę Opolskiego do załatwienia wniosku I. D. z dnia 26 sierpnia 2014 r., w terminie dwóch miesięcy od dnia otrzymania prawomocnego wyroku wraz z aktami administracyjnymi, 3) przyznaje od Wojewody Opolskiego na rzecz I. D. sumę pieniężną w wysokości 3.000 (trzech tysięcy) złotych, 4) zasądza od Wojewody Opolskiego na rzecz I. D. kwotę 597 (pięćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Pismem z dnia 29 października 2018 r., I. D., reprezentowana przez pełnomocnika - radcę prawnego I. P. (zwaną dalej również skarżącą), wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu skargę na przewlekłość postępowania prowadzonego przez Wojewodę Opolskiego w sprawie potwierdzenia prawa do rekompensaty z tytułu nieruchomości pozostawionej przez jej poprzedników prawnych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Skarżąca zarzuciła organowi naruszenie:
1) art. 35 § 1, § 2 i § 3 K.p.a. poprzez niezałatwienie sprawy w terminie określonym ww. przepisami pomimo istnienia podstaw do niezwłocznego załatwienia sprawy,
2) art. 6 K.p.a. poprzez prowadzenie postępowania oraz podejmowanie czynności wbrew przepisom prawa,
3) art. 7, art. 8 i art. 12 § 1 K.p.a. poprzez prowadzenie postępowania w sposób uniemożliwiający stronom realizację uprawnień wynikających z prawa materialnego,
4) art. 110 w zw. z art. 126 K.p.a. poprzez ignorowanie zasady związania własnym postanowieniem z dnia 26 maja 2017 r., stwierdzającym spełnianie przez stronę wszystkich przesłanek prawa do rekompensaty.
Na podstawie powyższych zarzutów skarżąca domagała się:
- stwierdzenia, że niezałatwienie sprawy w terminie miało miejsce z rażącym naruszeniem prawa;
- wyznaczenia Wojewodzie Opolskiemu 7- dniowego terminu na załatwienie sprawy;
- wyjaśnienia przez organ przyczyn i ustalenia osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie;
- podjęcia przez Wojewodę środków zapobiegających naruszaniu terminów;
- zasądzenia od organu na jej rzecz, na podstawie art. 149 § 1 pkt i pkt 3 oraz § 2 P.p.s.a., sumy pieniężnej w wysokości 10.000 zł oraz zasądzenia zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W motywach skargi podała, że wniosek o potwierdzenie prawa do rekompensaty złożyła w sierpniu 2014 r., a zatem postępowanie administracyjne w przedmiotowej sprawie trwa od 4 lat. Odwołując się do treści art. 12 § 1, art. 8, art. 7 i art. 6 K.p.a. wywodziła, że organy administracji publicznej zobowiązane są do szybkiego działania i stosowania możliwie prostych środków w celu załatwienia sprawy, tak by zadośćuczynić obowiązkowi prowadzenia postępowania w sposób wzbudzający zaufanie do Państwa, uwzględniający interes obywateli oraz zasadę praworządności. Podniosła, że jednym z ustalonych prawem obowiązków jest załatwienie sprawy w ciągu miesiąca od złożenia wniosku, zaś obowiązkiem z tym skorelowane jest wynikające z art. 37 §1 K.p.a., uprawnienie stron do skarżenia bezczynności organu (a więc braku rozstrzygnięcia w terminie), jak i przewlekłości postępowania, tj. stanu, w którym organ działa tylko formalnie, podejmując czynności, które nie przybliżają go do załatwienia sprawy. Wskazała, że w dniu 26 maja 2017 r. uzyskała postanowienie stwierdzające spełnienie przesłanek prawa do rekompensaty, po czym przedstawiła - na wezwanie organu - (2 razy) operat szacunkowy, określający wartość nieruchomości pozostawionej. Zarzuciła, że Wojewoda Opolski pomimo związania własnym postanowieniem (art. 110 § 1 w zw. z art. 126 K.p.a.), prowadził postępowanie wyjaśniające w sprawie potwierdzonych przez siebie przesłanek, przy czym nie jest w stanie podać ani trybu, w jakim je prowadzi, ani podstawy prawnej własnego działania. W ocenie skarżącej, z treści art. 110 § 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej wynika wprost, że po wydaniu postanowienia w sprawie przesłanek prawa do rekompensaty dalsze postępowanie toczy się w zakresie wartości nieruchomości pozostawionej. Zatem, z uwagi na związanie tym postanowieniem, postępowanie w kwestii już rozstrzygniętej toczyć się nie może. Czynności podejmowanych przez siebie organ nie jest w stanie w żaden sposób uzasadnić w oparciu o przepisy prawa, ani stan faktyczny sprawy. Według skarżącej, Wojewoda Opolski ostentacyjnie narusza zasadę prowadzenia postępowania na podstawie przepisów prawa, uniemożliwiając skarżącej realizację jej ustawowych uprawnień.