Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ireneusz Dukiel Sędziowie Sędzia WSA Alicja Palus (spr.) Sędzia WSA Anna Siedlecka Protokolant starszy sekretarz sądowy Patrycja Kikosicka-Jędrzejczak po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 21 stycznia 2014r. sprawy ze skargi Rzecznika Praw Obywatelskich na przewlekłe prowadzenie przez Wojewodę Dolnośląskiego postępowania w przedmiocie potwierdzenia prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej I. zobowiązuje Wojewodę Dolnośląskiego do wydania aktu w przedmiocie rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej w terminie trzech miesięcy od dnia przedłożenia przez K. S. operatu szacunkowego; II. stwierdza, że przewlekłe prowadzenie postępowania nie miało miejsca z rażącym naruszeniem prawa.
Rzecznik Praw Obywatelskich skierował w dniu 21 października 2013 r. - za pośrednictwem Wojewody D. - do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu skargę na przewlekłe prowadzenie przez Wojewodę D. postępowania w sprawie dotyczącej wydania decyzji potwierdzającej prawo K. S. do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez K. Ż. nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
W petitum skargi Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł o zobowiązanie Wojewody D. do wydania decyzji administracyjnej w opisanej powyżej sprawie w terminie wyznaczonym przez Sąd, zarzucając jednocześnie naruszenie przez ten organ przepisów art. 35 § 3 w związku z art. 36 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego poprzez rażące przekroczenie terminów do załatwienia sprawy w postępowaniu administracyjnym.
Z uzasadnienia skargi wynika, że w dniu 6 listopada 2008 r. do Wojewody D. wpłynął wniosek Pani K. S. o wydanie decyzji potwierdzającej prawo do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez K. Ż. nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Postanowieniem z dnia [...] r. (znak:[...]) Wojewoda D. wyznaczył termin rozpatrzenia ww. wniosku do dnia [...] r. Następnie postanowieniem z dnia [...] r. (znak:[...]) przedłużył termin do rozpoznania powyższego wniosku do dnia [...]r. W uzasadnieniu powyższych postanowień Wojewoda wskazał, iż postępowanie w sprawach tzw. mienia zabużańskiego zostało ukształtowane w sposób odrębny w stosunku do przepisów kodeksu postępowania administracyjnego i składa się z kilku etapów, o których mowa na gruncie ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 169, poz. 1418 ze zm.). I tak, rozpoznanie wniosku o potwierdzenie prawa do rekompensaty rozpoczyna się od oceny tego wniosku pod względem formalnym, tj. organ bada, czy wniosek uprawnionej osoby został złożony w terminie do dnia 31 grudnia 2008 r. Następnie organ bada kwestię ewentualnej wcześniejszej realizacji prawa do rekompensaty przez wnioskodawcę. Dopiero później dokonuje oceny wniosku pod kątem spełnienia określonych przez ustawę wymogów i: albo wydaje decyzję, w której odmawia potwierdzenia prawa do rekompensaty (kończąc w ten sposób postępowanie) albo wydaje postanowienie, w którym wzywa wnioskodawcę do złożenia oświadczenia o wyborze formy realizacji prawa do rekompensaty oraz do dołączenia do wniosku operatu szacunkowego. Dopiero po spełnieniu tych warunków możliwe jest wydanie decyzji potwierdzającej prawo do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej. Wieloetapowość tego postępowania, zdaniem Wojewody D., uzasadnia przedłużanie terminu do rozpoznania przedmiotowego wniosku, a także niedotrzymanie przewidzianego przepisem art. 35 k.p.a. ustawowego terminu załatwienia sprawy.
Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich z takim stanowiskiem organu nie można się zgodzić, bowiem wyznaczając dodatkowy termin załatwienia sprawy organ nadal jest związany przepisem art. 12 k.p.a. (formułującego zasadę szybkości postępowania) oraz art. 35 k.p.a. (nakazującego załatwienie sprawy bez zbędnej zwłoki) - które to przepisy znajdują zastosowanie również w tzw. sprawach mienia zabużańskiego - a zatem jest obowiązany do ustalenia możliwie najkrótszego terminu załatwienia sprawy. Skarżący organ zwrócił uwagę, że ustawodawca w treści art. 36 k.p.a. (odnoszącego się do możliwości wyznaczenia przez organ dodatkowego terminu załatwienia sprawy) nie stwarza ograniczeń ani też nie ustala zasady, którą powinien kierować się organ przy wyznaczaniu nowego terminu, ale nie oznacza to jego dowolności i swobody. Musi on bowiem, w ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, być interpretowany zgodnie z podstawowymi zasadami postępowania administracyjnego, a nie w oderwaniu od nich. Zasady ogólne wyrażone w art. 6-16 k.p.a. nie są tylko dezyderatami czy postulatami bądź niewiążącymi zaleceniami, ale stanowią normy prawne obowiązujące, ustalające prawne wytyczne działania organów administracji. Stanowią one integralną część przepisów regulujących procedurę administracyjną i są dla organów administracji wiążące na równi z innymi przepisami tej procedury. Są wytycznymi do stosowania przepisów k.p.a. i dlatego należy je stosować razem z przepisami dotyczącymi poszczególnych instytucji procesowych (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 1 czerwca 2011 r. sygn. I SAB/Wa 78/11 LEX nr 821384).