Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Andrzej Wawrzyniak Sędziowie: Sędzia WSA Alicja Palus Sędzia WSA Anna Siedlecka (sprawozdawca) Protokolant: Asystent sędziego Łukasz Cieślak po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 18 grudnia 2012 r. sprawy ze skargi K. W. na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Wojewodę D. w przedmiocie ustalenia odszkodowania za przejęcie nieruchomości pod budowę drogi oddala skargę.
Pismem z dnia [...] października 2012 r. K. W. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu skargę na przewlekłe prowadzenie przez Wojewodę D. postępowania w przedmiocie ustalenia odszkodowania za przejęcie nieruchomości pod budowę drogi. Skarżący zarzucił, że Wojewoda przewlekle prowadzi postępowanie zmierzające do wydania decyzji administracyjnej ustalającej odszkodowanie na rzecz skarżącego z tytułu nabycia z mocy prawa przez Województwo D. prawa własności nieruchomości położonych w gminie Z. Ś., obręb 0003 S., oznaczonych geodezyjnie jako działki nr 22/1, AM-13, o pow. 0,3404 ha, nr 31/6 o pow. 07504 ha i nr 31/3, AM-13, o pow. 0,1043 ha. Skarżący wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego.
Na uzasadnienie skargi podano, że w dniu 11 marca 2011 r. na podstawie decyzji z dnia [...] r. nr [...] o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pod nazwą "Budowa obejścia ul. K. w m. Z. Ś. w ciągu drogi wojewódzkiego nr [...]" skarżący przekazał protokołem działki nr 31/3, 31/6, 32/2 i 33/1 na realizację wspomnianego zadania. W związku z art. 12 ust. 4 b ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, decyzja ustalająca odszkodowanie ma być wydana w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanie się ostateczna. Zdaniem skarżącego należy stwierdzić przewlekłość postępowania, ponieważ organ wszczął postępowanie w dniu 29 lipca 2011 r., podczas gdy decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej uprawomocniła się w dniu 30 kwietnia 2011 r.; dalsze okresy przewlekłości to czterokrotne zawiadamianie skarżącego o przesunięciu terminu załatwienia sprawy (do 30.11.2011 r., do 31.01.2012 r., do 30.07.2012 r. i do 30.09.2012 r.). Dodatkowo wskazano, że organ zbyt późno powołał biegłego do opracowania operatu szacunkowego, który to operat organ zbyt długo "przetrzymywał" i doręczył skarżącemu dopiero w dniu 21 grudnia 2011 r. Za nieuzasadnione skarżący uznał zobowiązanie biegłego do opracowania drugiego operatu szacunkowego. Tymczasem zdaniem skarżącego decyzja w jego sprawie powinna być wydana najpóźniej do dnia 30 maja 2011 r., zaś niewydanie decyzji w sprawie odszkodowania pozbawiło skarżącego możliwości osiągania dochodów i terminowej spłaty zaciągniętych kredytów.
Odpowiadając na skargę Wojewoda D. wniósł o jej oddalenie. Prezentując kolejne etapy postępowania organ stwierdził, że zgodnie z art. 12 ust. 4a ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.) wojewoda został upoważniony do ustalenia, w drodze decyzji administracyjnej, wysokości odszkodowania za nieruchomości lub ich części, które stały się, z mocy prawa, z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna, własnością Skarbu Państwa bądź właściwej jednostki samorządu terytorialnego. Stosownie do art. 12 ust. 4b tej ustawy, decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. Powołany przepis art. 12 ust. 4b ustawy stanowi regulację szczególną w stosunku do terminów załatwiania spraw określonych w art. 35 Kodeksu postępowania administracyjnego i ma jedynie charakter instrukcyjny. W ocenie Wojewody D., dochował on wszelkiej staranności i podjął wszelkie możliwe działania zmierzające do niezwłocznego rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy administracyjnej. Należy zauważyć, że postępowanie, o którym mowa w art. 12 ust. 4a, ust. 4b w związku z art. 18 ustawy ma charakter złożony i, co do zasady, powoduje potrzebę dokonania wielu czynności procesowych i wykorzystania licznych środków dowodowych mających na celu ustalenie stanu faktycznego sprawy. Ustawa obliguje wojewodę do zasięgnięcia opinii biegłego -rzeczoznawcy majątkowego mającej formę operatu szacunkowego dotyczącego wysokości odszkodowania. Operat szacunkowy stanowi podstawowy i obligatoryjny środek dowodowy w postępowaniu dotyczącym ustalenia wysokości odszkodowania, o którym mowa w przedstawionych przepisach ustawy. Prowadzenie postępowania w tej kategorii sprawach wiąże się z licznymi wnioskami dowodowymi i zarzutami stron postępowania wymagającymi ich bieżącego rozpatrzenia i ustosunkowania się przez organ prowadzący to postępowanie. Należy zauważyć, że w opisywanym postępowaniu operat szacunkowy określający wartość opisanej nieruchomości gruntowej został sporządzony już w dniu 31 października 2011 r. i dawał formalną podstawę do zakończenia postępowania dowodowego i rozstrzygnięcia sprawy. Jednakże na skutek zarzutów skarżącego K. W. w stosunku do tego operatu niezbędnym było podjęcie dalszego postępowania wyjaśniającego mającego na celu odniesienie się rzeczoznawcy majątkowego do tych zarzutów i de facto ponownego przeprowadzenia postępowania dowodowego w tej sprawie administracyjnej. W celu rzetelnego ustalenia istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności faktycznych tj. przeznaczenia opisanej nieruchomości w dokumentach i aktach planistycznych Wojewoda D. wystąpił do Urzędu Miejskiego w Z. Ś. w celu uzyskania niezbędnych wyjaśnień i informacji. Czynności te również skutkowały przedłużeniem terminu załatwienia sprawy. Trzeba również dodać, że istnienie spornych interesów stron tego postępowania powoduje, że nie ma ono charakteru postępowania gabinetowego, a wymaga często przeprowadzenia rozprawy z udziałem stron i biegłego rzeczoznawcy majątkowego. W dniu 10 września 2012 r. Wojewoda D. przeprowadził rozprawę administracyjną w niniejszej sprawie. W związku z nieusprawiedliwionym niestawiennictwem biegłego-rzeczoznawcy majątkowego na rozprawie Organ postanowieniem z dnia [...] r. (Nr [...]) orzekł o wymierzeniu biegłemu grzywny w wysokości 50 zł. Jednocześnie zauważono, że w toku postępowania organ dochował wymogów art. 36 Kpa, tj. powiadamiał strony o każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie, wskazywał nowy termin jej załatwienia oraz podawał przyczyny zwłoki. Zdaniem Wojewody D., opisanego rodzaju postępowanie w sprawie ustalenia na rzecz skarżącego wysokości odszkodowania jest prowadzone przez skarżony organ z poszanowaniem zasady prawdy obiektywnej (art. 7, art. 77 § 1 Kpa) z uwzględnieniem spornych interesów stron tego postępowania, jak i z poszanowaniem zasady szybkości i ekonomiki postępowania.