1. Nie jest wystarczające ustne ogłoszenie decyzji organu celnego o dopuszczeniu zgłoszonego towaru do obrotu na polskim obszarze celnym i o wymiarze należności celnych, ani też zapoznanie strony z tą decyzją w inny sposób, niż tylko poprzez niezwłoczne jej doręczenie na piśmie /art. 67 ust. 2 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. - Prawo celne /Dz.U. nr 75 poz. 445 ze zm./.
2. Termin do wniesienia odwołania rozpoczyna się od dnia doręczenia tej decyzji stronie.
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy ze skargi (...) na postanowienie Prezesa Głównego Urzędu Ceł (..) w przedmiocie nierozpoznania odwołania od decyzji organu I instancji jako wniesionego z uchybieniem terminu na skutek rewizji nadzwyczajnej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach z dnia 16 listopada 1994 r. SA/Ka 2531/93
uchyla zaskarżony wyrok i poprzedzające go postanowienie Prezesa Głównego Urzędu Ceł (...).
Decyzją z dnia 29 stycznia 1993 r. zawartą w dokumencie SAD (...) Dyrektor Urzędu Celnego w K. ustalił cło od importowanego przez Firmę Handlową "H.-D." towaru o nazwie "H." W dniu 17 lutego 1993 r. właścicielka firmy Jadwiga K. złożyła osobiście w siedzibie Urzędu Celnego w K. odwołanie od tej decyzji. Prezes Głównego Urzędu Ceł postanowieniem z dnia 16 sierpnia 1993 r. (...) stwierdził, że odwołanie Firmy Handlowej "H.-D." zostało wniesione z uchybieniem terminu i z tej przyczyny pozostawił je bez rozpoznania na podstawie art. 134 Kpa. W ocenie Prezesa Głównego Urzędu Ceł, z decyzją organu I instancji właścicielka została zapoznana w dniu 29 stycznia 1993 r., co potwierdziła własnoręcznym podpisem w polu 54 druku SAD, stanowiącym dokument odprawy celnej. Ponieważ odwołanie zostało złożone w urzędzie celnym w dniu 17 lutego 1993 r., zatem zostało wniesione z uchybieniem czternastodniowego terminu określonego art. 129 par. 2 Kpa.
W skardze na to postanowienie skarżąca zarzuciła, że organ celny II instancji rażąco naruszył art. 129 par. 2 Kpa przez błędną jego wykładnię oraz uniemożliwił jej tym samym udział w postępowaniu i pozbawił możliwości obrony jej interesu prawnego. Skarżąca podniosła, że decyzję otrzymała w dniu 4 lutego 1993 r., co potwierdził Urząd Celny na odwrocie dokumentu SAD. Strona nie otrzymała decyzji wcześniej, ani też nie została z nią zapoznana w dniu 29 stycznia 1993 r. Natomiast obliczoną z tytułu należności celnych kwotę nakazano jej zapłacić pod groźbą zatrzymania importowanego towaru. Jako powód niewydania stronie decyzji wskazano nawał pracy. Odnosząc się do kwestii złożenia podpisu na dokumencie SAD, co zdaniem organu celnego II instancji potwierdza fakt zapoznania się strony z decyzją w dniu 29 stycznia 1993 r., skarżąca stwierdziła, że podpis został złożony na dokumencie SAD jeszcze przed przedstawieniem tego dokumentu w Urzędzie Celnym. Poza tym brak jest w polu 54 owego dokumentu stwierdzenia, że strona została zapoznana z decyzją.
Naczelny Sąd Administracyjny - Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach wyrokiem z dnia 16 listopada 1994 r. (...) skargę oddalił. W ocenie Sądu skarżąca została zapoznana z decyzją organu celnego I instancji dniu 29 stycznia 1993 r., co potwierdziła własnoręcznym podpisem w polu 54 dokumentu SAD. Świadczy a tym również fakt, że w tym dniu skarżąca uiściła ustalone w tym dokumencie należności celne. Jako nie udowodnione Sąd uznał wyjaśnienie skarżącej, że w dniu 29 stycznia 1993 r. z uwagi na nawał pracy Urzędu strona nie otrzymała decyzji i dlatego mogła się po nie zgłosić dopiero w dniu 4 lutego 1993 r. Na odwrocie dokumentu SD 1/6 brak jest bowiem wzmianki o tym, że decyzja ma być odebrana w dacie późniejszej, ani też o tym, że odbiór decyzji został potwierdzony w innej dacie niż to wynika z pola 54.
Powyższy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego zaskarżył Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego w drodze rewizji nadzwyczajnej, w której zarzucając temu wyrokowi rażące naruszenie art. 15 Kpa, art. 134 Kpa., art. 129 par. 2 Kpa w związku z art. 109 par. 1 Kpa w związku z art. 67 ust. 2 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. - Prawo celne /Dz.U. nr 75 poz. 445 ze zm./ w związku z art. 39-49 Kpa, art. 206 Kpa, art. 207 par. 2 pkt 3 Kpa w związku z wyżej wymienionymi przepisami tego kodeksu oraz w związku z art. 77 par. 1 i art. 80 Kpa, oraz art. 207 par. 5 Kpa, wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz poprzedzającego ten wyrok postanowienia Prezesa Głównego Urzędu Ceł. W ocenie Pierwszego Prezesa SN par. 4 zarządzenia Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia 12 września 1991 r. w sprawie wniosków o wszczęcie postępowania celnego /M.P. 1991 nr 31 poz. 225/ jak i część formularza Jednolitego Dokumentu Administracyjnego SAD oznaczona symbolem 3/8 oraz zapisy dotyczące formy i miejsca potwierdzenia odbioru decyzji zostały ustalone przez Prezesa Głównego Urzędu Ceł poza granicami upoważnienia ustawowego i jako takie nie powinny być uznawane za obowiązujące. W art. 67 ust. 2 prawa celnego zawarte jest potwierdzenie wynikającej z art. 109 par. 1 Kpa zasady, że po zakończeniu kontroli celnej organ celny powinien wydać stosowną decyzję i bezzwłocznie doręczyć tę decyzję stronie postępowania celnego. W ocenie Pierwszego Prezesa SN doręczenie decyzji stronie polega na doręczeniu odpowiednio wypełnionej części formularza SAD oznaczonej symbolem 3/8, na której powinna być przedstawiona decyzja administracyjna. Wnoszący rewizję nadzwyczajną podniósł ponadto, że na karcie 1/6 dokumentu SAD załączonej do akt sprawy istnieje adnotacja o treści następującej: "Sprawdzono pod względem merytorycznym, formalnym i rachunkowym. 93.02.04 podpis nieczytelny". Jako niezgodne z doświadczeniem życiowym należy przyjąć zatem ustalenie, że stronie byłaby doręczona decyzja administracyjna przed merytorycznym sprawdzeniem treści takiej decyzji przez upoważnionego funkcjonariusza. Jeżeli zatem owo sprawdzenie nastąpiło w dniu 4 lutego 1993 r. oraz istnieje adnotacja, iż część dokumentu SAD oznaczona symbolem 3/8 została przekazana stronie w dniu 4 lutego 1993 r. i tak również twierdzi strona, to zdaniem Pierwszego Prezesa SN należy przyjąć, że doręczenie decyzji stronie nastąpiło w tym dniu. W ocenie rewidującego przypisanie datom i podpisom umieszczanym w polu 54 dokumentu SAD waloru potwierdzenia odbioru decyzji musiałoby wynikać z samego druku, z tekstu umieszczonego w tym polu, a tak nie jest. Z pewnością takiego waloru nie może mieć data i podpis w polu 54 w części 1/6 Jednolitego Dokumentu Administracyjnego SAD, jako że zdaniem Pierwszego Prezesa SN są to: data złożenia i podpis strony składającej wniosek o wszczęcie postępowania celnego.