Opłaty za użytkowanie gruntów i budynków, stanowiących własność Skarbu Państwa lub własność gminy, oddanych w drodze decyzji właściwego organu w użytkowanie osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym nie posiadającym osobowości prawnej przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. nr 79 poz. 464 ze zm./ i pozostających nadal w użytkowaniu tych osób lub jednostek, ustala się i aktualizuje z mocy art. 2 ust. 8 tej ustawy w drodze decyzji w trybie przewidzianym do ustalenia opłat za zarząd gruntów i budynków w rozdziale 5 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /t.j. Dz.U. 1991 nr 30 poz. 127 ze zm./.
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy ze skargi Gospodarczego Banku Spółdzielczego (...) na decyzję Kolegium Odwoławczego (...) w przedmiocie ustalenia opłaty rocznej za użytkowanie zabudowanej nieruchomości na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości (...) od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu z dnia 21 kwietnia 1994 r. SA/Po 1781/93
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania NSA OZ w Poznaniu.
Zarząd Gminy S. decyzją z dnia 18 lutego 1993 r. (...) ustalił od dnia 1 stycznia 1993 r. cenę nieruchomości zabudowanej o powierzchni 100 m2, stanowiącej własność gminy, pozostającej w "zarządzie" Gospodarczego Banku Spółdzielczego w K. na kwotę 278 668 000 zł i 3 proc. opłatę roczną za "zarząd" nieruchomością w wysokości 8 360 000 zł. Ponadto orzekł, że cena nieruchomości i opłata roczna będzie zaktualizowana na skutek zmiany jej wartości w okresie nie krótszym niż jeden rok. Ustalenie wartości działki gruntu i budynku nastąpiło na podstawie opinii biegłego mgr inż. Jerzego S., który sporządził szczegółowy operat szacunkowy.
Rozpoznając sprawę na skutek odwołania Gospodarczego Banku Spółdzielczego w K. od powyższej decyzji, Kolegium Odwoławcze przy Sejmiku Samorządowym w G.W. decyzją z dnia 26 marca 1993 r. (...) utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu swej decyzji ww. Kolegium Odwoławcze stwierdziło, że organ dokonujący aktualizacji opłaty rocznej za użytkowanie nieruchomości nie naruszył obowiązujących przepisów prawa, gdyż dokonał po raz pierwszy aktualizacji ceny nieruchomości po uzyskaniu decyzji Wojewody G. z dnia 10 grudnia 1991 r., stwierdzającej nabycie jej własności przez gminę. Kolegium Odwoławcze stwierdziło, że biegły rzeczoznawca z listy wojewody pomniejszył wartość nieruchomości po wycenie nakładów adaptacyjnych budynku dokonanych przez bank, którego zarzuty są nieuzasadnione. Kolegium Odwoławcze uznało, że decyzja organu I instancji jest zgodna z art. 43, 38 i 39 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /t.j. Dz.U. 1991 nr 30 poz. 127 ze zm./ i zachowuje warunek określony w par. 22 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 lipca 1991 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. nr 72 poz. 311/, gdyż cena nieruchomości będąca podstawą ustalenia opłaty rocznej nie przekracza wartości nieruchomości. Opłata została więc ustalona zgodnie z art. 38 wyżej wymienionej ustawy.
Naczelny Sąd Administracyjny - Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu po rozpoznaniu skargi Gospodarczego Banku Spółdzielczego w K. na decyzję wymienionego wyżej Kolegium Odwoławczego, wyrokiem z dnia 21 kwietnia 1994 r. (...) stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji Zarządu Gminy S. z dnia 18 lutego 1993 r. (...) oraz zasądził od organu odwoławczego na rzecz skarżącego kwotę 125.000 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.
W uzasadnieniu wyroku Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził poza granicami skargi, że ustalenie ceny gruntów i opłat rocznych w drodze decyzji następuje tylko w odniesieniu do gruntów oddanych w zarząd państwowym lub komunalnym jednostkom organizacyjnym nie posiadającym osobowości prawnej, jak to wynika z art. 4 ust. 4 i art. 43 ust. 3 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. 1991 nr 30 poz. 127 ze zm./. Brak zatem było podstawy prawnej do wydania decyzji w przedmiocie ustalenia ceny i wysokości opłaty rocznej za zabudowany grunt, pozostający w użytkowaniu skarżącego Gospodarczego Banku Spółdzielczego w K. od 1981 r. Wynika to z decyzji Naczelnika Gminy S. z dnia 17 marca 1981 r., wydanej na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie przekazywania nieruchomości rolnych i niektórych innych nieruchomości położonych na terenie gmin pomiędzy jednostkami gospodarki uspołecznionej /Dz.U. 1969 nr 1 poz. 1 ze zm./, ale także z przepisów art. 4 ust. 1 pkt 2 i art. 39 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości w brzmieniu ustalonym w ustawie z 14 maja 1985 r., /Dz.U. nr 22 poz. 99/. W tym stanie rzeczy - zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego - istnieją podstawy do stwierdzenia nieważności decyzji organów obu instancji na podstawie art. 207 par. 3 w związku z art. 156 par. 1 pkt 2 Kpa.