Gmina ma obowiązek wydać decyzję, jeżeli osoba zobowiązana do zwrotu wydatków na świadczenia z pomocy społecznej zwróci się z wnioskiem o odstąpienie od żądania takiego zwrotu /art. 43 ust. 1 i art. 41 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej - Dz.U. nr 87 poz. 506 ze zm./.
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy ze skargi (...) na decyzję Kolegium Odwoławczego (...) w przedmiocie zwrotu części wydatków na zasiłek na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości (...) od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodek Zamiejscowy w Krakowie z dnia 28 lipca 1992 r. SA/Kr 981/92
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę NSA OZ w Krakowie do ponownego rozpoznania.
Decyzją z dnia 31 października 1991 r. Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy w K., działający z upoważnienia Rady Miejskiej w K., przyznał Januszowi K. zasiłek celowy w kwocie 4.000.000 zł na zakup sprzętu ortopedycznego, w tym w kwocie 3.000.000 zł jako zasiłek bezzwrotny, a w kwocie 1.000.000 zł jako zasiłek podlegający zwrotowi. Jednocześnie w decyzji tej określone zostały warunki zwrotu części zasiłku, a mianowicie miał on być zwrócony w 3 ratach przez wpłatę odpowiednich kwot na konto bankowe, poczynając od dnia 1 stycznia 1992 r.
W dniu 20 lutego 1992 r. Janusz K. złożył wniosek o umorzenie obowiązku zwrotu kwoty 1.000.000 zł, powołując się na fakt obniżenia pobieranej renty inwalidzkiej o ponad 300.000 zł.
Decyzją z dnia 9 marca 1992 r. Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w K. odmówił umorzenia należności ze względu na to, że wnioskodawca otrzymał także zasiłek bezzwrotny w znacznej wysokości, zaś Kolegium Odwoławcze przy Sejmiku Samorządowym Województwa K., rozpatrując odwołanie wnioskodawcy od tej decyzji, decyzją z dnia 17 kwietnia 1992 r. utrzymało ją w mocy. Organ odwoławczy podniósł, że zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej /Dz.U. nr 87 poz. 506 ze zm./ prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje osobom, które nie mają żadnych źródeł utrzymania lub dochód na osobę w rodzinie nie przekracza najniższej emerytury. Jednakże w szczególnie uzasadnionych wypadkach możliwe jest - w myśl art. 5 cyt. ustawy - przyznanie pomocy pieniężnej osobom, które nie spełniają tych wymagań, pod warunkiem zwrotu przez nie części lub całości przyznanego świadczenia pieniężnego. Jeżeli chodzi o wnioskodawcę, to nie kwalifikował się on do udzielenia społecznej pomocy pieniężnej na zasadzie art. 4, lecz tylko na podstawie art. 5 wymienionej ustawy, czego konsekwencją jest nałożenie na niego w zaskarżonej decyzji obowiązku zwrotu części zasiłku i brak podstaw do umorzenia należności.
Od decyzji Kolegium Odwoławczego przy Sejmiku Samorządowym Województwa K. złożył skargę Janusz K., w której przedstawił swoją trudną sytuację zdrowotną i materialną, stwierdzając, że uzasadnia ona zwolnienie go z obowiązku zwrotu otrzymanego zasiłku.
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 28 lipca 1992 r. stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji oraz utrzymanej nią w mocy decyzji organu I instancji.
Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowił pogląd, że przepisy ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej /Dz.U. nr 87 poz. 506 ze zm./, a zwłaszcza rozdział 3 dotyczący "Postępowania w sprawie świadczeń pomocy społecznej", nie przewidują instytucji umorzenia zwrotu wydatków na świadczenie pomocy społecznej, wobec czego organy orzekające w przedmiotowej sprawie nie mogły wydawać jakiejkolwiek decyzji w tej kwestii. Wprawdzie art. 41 wymienionej ustawy przewiduje odstąpienie przez gminę od żądania zwrotu, lecz wówczas również nie jest potrzebne wydawanie decyzji. Z art. 40 ust. 1 cyt. ustawy wynika przy tym, że tytułem egzekucyjnym jest wykaz należności sporządzony przez gminę, co dodatkowo potwierdza pogląd, że wydanie decyzji w sprawie zwrotu świadczeń przyznanych w ramach pomocy społecznej jest pozbawione podstawy prawnej. A zatem z tego powodu, ze względu na art. 207 par. 3 w związku z art. 156 par. 1 pkt 2 i art. 208 Kpa, konieczne stało się stwierdzenie nieważności obu decyzji wydanych przez organy orzekające.