W sprawie dotyczącej komunalizacji nieruchomości należy przede wszystkim rozważyć zasadność wniosku dawnych właścicieli /następców prawnych/ o jej zwrot.
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy ze skargi Zarządu Gminy (...) na decyzję Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej (...) w przedmiocie stwierdzenbia nabycia przez Dzielnicę-Gminę (...) z mocy prawa własności nieruchomości (...) na skutek rewizji nadzwyczajnej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego (...) od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 listopada 1996 r. I SA 1623/95
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje NSA w Warszawie do ponownego rozpoznania.
Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego wniósł w dniu 15 maja 1997 r. rewizję nadzwyczajną od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 listopada 1996 r. (...) wydanego w sprawie ze skargi Zarządu Gminy W.-T. na decyzję Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej z dnia 22 sierpnia 1995 r. (...)
Powyższemu wyrokowi zarzucił:
1. naruszenie art. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przez obrazę zasady zaufania obywateli i podmiotów gospodarczych do państwa i prawa,
2. rażące naruszenie prawa przez obrazę:
a/ art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych /Dz.U. nr 32 poz. 191 ze zm./ w związku z art. 551 Kc,
b/ art. 7, art. 8 i art. 77 par. 1 Kpa,
c/ uchwały Nr 104 Rady Ministrów z dnia 9 lipca 1990 r. w sprawie sposobu dokonywania inwentaryzacji mienia komunalnego /M.P. nr 30 poz. 235/ i stanowiącej załącznik do tej uchwały instrukcji w sprawie sposobu dokonywania inwentaryzacji mienia komunalnego,
d/ art. 22 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./, wnosząc w konsekwencji o uchylenie wymienionego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Stan faktyczny sprawy przedstawiał się następująco:
Decyzją z dnia 4 lipca 1995 r. wydaną na podstawie art. 128 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych /Dz.U. nr 32 poz. 191 ze zm./ Wojewoda W. stwierdził nabycie przez Dzielnicę-Gminę W. P.-P. z mocy prawa w dniu 27 maja 1990 r. własności nieruchomości gruntowej położonej w W. przy ul. R., stanowiącej działkę ewidencyjną nr 4 o powierzchni 10.998 m2. W uzasadnieniu powołał się na następujące argumenty.
Przedmiotowa nieruchomość znajdowała się w dniu 27 maja 1990 r. we władaniu bez tytułu prawnego Przedsiębiorstwa Handlowego "B.". Nieruchomość ta objęta była działaniem dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy. Z mocy zatem art. 1 tego dekretu grunt przeszedł na własność gminy m.st. Warszawy, a następnie na własność Skarbu Państwa. Przedwojennym właścicielem było przedsiębiorstwo pod nazwą "Huta i Rafineria Szkła T.K.K. i Synowie", które zostało znacjonalizowane orzeczeniem Nr 37 Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 14 czerwca 1948 r. Decyzja nacjonalizacyjna objęła całość przedsiębiorstwa, a więc również nieruchomość przy ul. R. Nieruchomość ta stała się przedmiotem ogłoszenia Prezydenta m.st. Warszawy z dnia 3 listopada 1946 r. o objęciu gruntów w posiadanie przez gminę m.st. Warszawy i w terminie sześciu miesięcy od tej daty nie został złożony wniosek o ustanowienie własności czasowej. Decyzją Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 13 października 1993 r. stwierdzono nieważność orzeczenia o przejęciu na własność państwa przedsiębiorstwa "Huta i Rafineria Szkła T.K.K. i Synowie", a decyzja ta została uznana za zgodną z prawem wyrokiem NSA z dnia 9 grudnia 1994 r., sygn. akt IV SA 2139/93. Prawomocne stwierdzenie nieważności nacjonalizacji przedsiębiorstwa oznacza, że nie wywołało ono żadnych skutków prawnych, nie można zatem uznać, że budynki znajdujące się na gruncie przy ul. R. stanowiły w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 10 maja 1990 r. część składową gruntu. W konsekwencji budynki te nie będące własnością państwową nie mogą stanowić przedmiotu komunalizacji.