W sytuacji, gdy odwołanie od decyzji organu I instancji wnosi podmiot, który twierdzi, że zaskarżona decyzja dotyczy jego interesu prawnego lub obowiązku, organ odwoławczy obowiązany jest rozpoznać odwołanie, a jeśli w wyniku rozpoznania odwołania organ ten stwierdzi, że podmiot ten nie ma w danej sprawie indywidualnego interesu prawnego lub obowiązku, to wówczas wydaje on decyzję o umorzeniu postępowania odwoławczego na podstawie art. 138 par. 1 pkt 3 Kpa.
W świetle przepisu art. 83 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej /Dz.U. 1996 nr 11 poz. 62 ze zm./ podmiotem, którego praw i obowiązków dotyczy postępowanie prowadzone na podstawie tego przepisu i wydana w jego efekcie decyzja jest jedynie konkretna osoba fizyczna. Decyzja o nałożeniu kary pieniężnej na członka zarządu rozstrzyga bowiem jedynie sprawę odpowiedzialności administracyjnej /sankcji administracyjnej/ konkretnej osoby fizycznej i w żaden sposób nie wpływa na sferę praw i obowiązków osoby prawnej, jaką jest zakład ubezpieczeń.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń S.A. w W. na decyzje Prezesa Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń z dnia 20 marca 2002 r. (...) w przedmiocie umorzenia postępowania odwoławczego - oddala skargi.
Decyzjami z dnia 24.01.2002 r. (...) Prezes Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń nałożył na Wiceprezesa Zarządu Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń S.A. Antonio Martinsa da C. oraz na członka zarządu Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń S.A. Piotra K. kary pieniężne w wysokości po 19.000 zł w związku z odmową wykonania przez Powszechny Zakład Ubezpieczeń S.A. zalecenia Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń z dnia 3.12.2001 r.
Pismami z dnia 30.01.2002 r. pełnomocnik Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń S.A. zwrócił się do Prezesa Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń o ponowne rozpatrzenie sprawy, żądając uchylenia zaskarżonych decyzji w całości na podstawie art. 138 par. 1 pkt 2 w związku z art. 127 par. 3 Kpa. W obu pismach podniesiono, że Powszechny Zakład Ubezpieczeń S.A. posiada legitymację do wystąpienia z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy, ponieważ decyzje Prezesa Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń z dnia 24.01.2002 r. dotyczą interesu prawnego i obowiązku PZU S.A.
Decyzjami z dnia 20.03.2002 r., wydanymi na podstawie art. 138 par. 1 pkt 3 i art. 105 Kpa oraz art. 82b ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej /Dz.U. 1996 nr 11 poz. 62 ze zm./ Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń postanowił umorzyć postępowania odwoławcze.
W motywach obu decyzji wskazano, iż podmiotem, którego praw i obowiązków dotyczy postępowanie zakończone wydaniem decyzji nakładającej karę pieniężną na danego członka zarządu jest jedynie konkretna osoba fizyczna. Decyzja taka nie wpływa natomiast w żaden sposób na sferę praw i obowiązków osoby prawnej jaką jest zakład ubezpieczeń.
W skargach na powyższe decyzje pełnomocnik Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń S.A. wniósł o ich uchylenie zarzucając, że wydano je z naruszeniem art. 28 Kpa.
W ocenie strony skarżącej nałożenie kar na członków PZU S.A. nastąpiło w konsekwencji działania Zakładu, które - zdaniem Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń - jest sprzeczne z prawem. Z punktu widzenia PZU S.A. nałożone kary i decyzje, skierowane do członków Zarządu, dotyczą wprost interesów prawnych i obowiązków Zakładu, a tym samym pozycja Zakładu odpowiada hipotezie przepisu art. 28 Kpa. W skargach zaakcentowano, iż obie decyzje nakładające kary pieniężne na członków zarządu Zakładu naruszają przepisy ustawy o działalności ubezpieczeniowej bezzasadnie przyjmując obowiązek Zakładu udzielania zniżek w opłacaniu składek dla określonych kategorii osób /kombatanci, osoby będące ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, inwalidzi wojenni i wojskowi/.
Odpowiadając na skargi Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych /centralny organ administracji rządowej, wykonujący z dniem 1.04.2002 r. zadania należące dotychczas do Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń/ wniosła o ich oddalenie, podtrzymując stanowiska prezentowane w zaskarżonych decyzjach.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skargi nie zasługują na uwzględnienie.
W doktrynie podkreśla się, że w sytuacji, gdy odwołanie od decyzji organu I instancji wnosi podmiot, który twierdzi, że zaskarżona decyzja dotyczy jego interesu prawnego lub obowiązku, organ odwoławczy obowiązany jest rozpoznać odwołanie, a jeśli w wyniku rozpoznania odwołania organ ten stwierdzi, że podmiot ten nie ma w danej sprawie indywidualnego interesu prawnego lub obowiązku, to wówczas wydaje on decyzję o umorzeniu postępowania odwoławczego na podstawie art. 138 par. 1 pkt 3 Kpa /zob. B. Adamiak i J. Borkowski, "Kodeks postępowania administracyjnego" - Komentarz-Warszawa 1996 r., str. 575/.