Nie jest do pogodzenia z założeniami państwa prawnego - w tym z zasadą lojalności państwa wobec obywateli, zasadą jawności prawa oraz zasadą zaufania do prawa i pewności prawa - przenoszenie na podatnika skutków zaniedbań i nieprawidłowości ze strony prawodawcy lub organów administracji państwowej.
Decyzją z dnia 6 kwietnia 1991 r. Urząd Skarbowy w Z. na podstawie art. 21 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o cenach /Dz.U. 1988 nr 27 poz. 195/ ustalił Gminnej Spółdzielni "S.-Ch." w M. podlegającą wpłacie do budżetu kwotę 232.780.600 zł.
W uzasadnieniu tej decyzji powołano się na wyniki kontroli przeprowadzonej w Spółdzielni w styczniu 1991 r. przez Izbę Skarbową. w czasie której ustalono, że Spółdzielnia w 1990 r. podwyższyła ceny detaliczne na nawozy, koks, zeszyty, papier i chleb, bez poinformowania o tym Izby Skarbowej. Obowiązek informowania wynikał z zarządzenia nr 72 Ministra Finansów z dnia 29 czerwca 1988 r. /Dz.Urz. Cen 1989 nr 1 poz. 2/ ze zmianami wprowadzonymi zarządzeniami nr 6 z dnia 23 stycznia 1990 r. /Dz.Urz. Cen nr 2 poz. 14/ i nr 39 z dnia 29 czerwca 1990 r. /Dz.Urz. Cen nr 5 poz. 32/. W takiej sytuacji sprzedawca zobowiązany jest przekazać do budżetu państwa różnicę pomiędzy ceną pobraną a ceną stosowaną przed dokonaną podwyżką.
W odwołaniu od tej decyzji Spółdzielnia - nie kwestionując ustaleń faktycznych dokonanych w toku kontroli - podniosła następujące zarzuty:
- "kara", o której mowa w art. 21 cyt. ustawy, może być wymierzona, gdy nieprzestrzeganie przepisów jest wynikiem umyślnego działania,
- zarządzenie nr 6 Ministra Finansów weszło w życie z dniem 26 stycznia 1990 r., ale ukazało się w Dzienniku Urzędowym z datą 30 kwietnia 1990 r.,
- nie uwzględniono zmiany cen zakupu nawozów, koksu, zeszytów i papieru w okresie kontroli, w 1990 r. zaprzestano produkcji chleba pszennego /cena początkowa 650 zł/, a po wznowieniu produkcji sprzedawano po 1800 zł.
W tej sytuacji odwołująca się wniosła o obniżenie podlegającej odprowadzeniu należności do kwoty 19.393.500 zł - według sporządzonego przez nią wyliczenia i o zastosowaniu w tej części dobrodziejstwa, wynikającego z art. 8 ustawy o zobowiązaniach podatkowych.
Izba Skarbowa w S uchyliła zaskarżoną decyzję w części dotyczącej wyrobów papierniczych. a utrzymała ją w mocy w pozostałej części ustalając, że wpłacie do budżetu podlega suma 213.957.700 zł.
Zarządzenie nr 6 Ministra Finansów z dnia 23 stycznia 1990 r. stanowiło jedynie zmianę obowiązującego już od dnia 1 stycznia 1989 r. zarządzenia nr 72 i w sposób nie budzący wątpliwości określiło datę swego wejścia w życie na dzień 26 stycznia 1990 r.
Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie postępowania dowodowego.
Odnośnie wyrobów papierniczych organ odwoławczy stwierdził, że były to towary, na które Spółdzielnia sama mogła ustalić ceny bez informowana o tym Izby Skarbowej.
W skardze na powyższą decyzję Gminna Spółdzielnia "S.-Ch." powołała się na zarzuty podniesione już w odwołaniu, dodatkowo wskazując na treść par. 2 ust. 3 cyt. zarządzenia nr 72.
W myśl tego przepisu nie ma obowiązku informowania Izby Skarbowej, jeżeli stosowana w obrocie towarowym marża handlowa wynikowa w podwyższonej cenie nie zwiększa dotychczasowej kwoty marży bądź wskaźnika procentowego marży.
Z analizy wynika, że odprowadzeniu do budżetu podlegać winna tylko kwota 19.353.500 zł. Zarządzenie nr 6 Ministra Finansów pozostaje w sprzeczności z art. 5 ust. 2 ustawy o zobowiązaniach podatkowych. Należy mieć wątpliwość, czy było ono zarejestrowane w rejestrze Ministerstwa Sprawiedliwości, którą to okoliczność organ całkowicie pominął. Należało przyjąć, że obowiązuje ono najwcześniej od dnia 30 kwietnia 1990 r. Pominięto nadto okoliczność, że decyzje cenowe podjęte zostały w Spółdzielni dnia 5 stycznia 1990 r. i ceny te od razu stosowano. Nie było więc działań po dniu 23 stycznia 1990 r.