1. W rozumieniu art. 4 ust. 4 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. - Prawo celne /Dz.U. nr 75 poz. 445 ze zm./ pierwotną czynnością organu celnego przy wymiarze cła jest obliczenie wartości celnej, stanowiącej podstawę wymiaru.
2. Wartość towaru określona w opinii biegłego nie stanowi podstawy wymiaru cła w rozumieniu art. 4 ust. 2 prawa celnego jako nietożsama z pojęciem "wartości celnej towaru", określonym w art. 25 ust. 1 tej ustawy.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Jerzego G. na decyzję Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia 26 czerwca 1991 r. w przedmiocie wymiaru cła od samochodu i na podstawie art. 207 par. 2 pkt 1 i 3 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję, a także - zgodnie art. 208 Kpa - zasądził od Prezesa Głównego Urzędu Ceł na rzecz skarżącego kwotę sześćdziesiąt sześć tysięcy złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Postanowieniem o przekazaniu sprawy nr 9105/S/91 Oddział Celny w O. przekazał w dniu 20 marca 1991 r. do Oddziału Celnego w W. przywieziony z Niemiec przez Jerzego G. samochód osobowy marki Ford Sierra, rok produkcji 1985. W postanowieniu określono wartość pojazdu na 1850 DM /11.098.160 zł/ oraz cło w wysokości 3.325.000 zł i podatek w wysokości 2.884.600 zł. Do akt sprawy załączono sporządzony w języku niemieckim /bez tłumaczenia na język polski/ dowód Kaufvertrag für ein gebrauchtes Kraftfahrzeug, w którym wymieniona jest kwota 1850 DM, oraz dowód z opinii biegłego sądowego z dnia 27 marca 1991 r., w której biegły, uwzględniając stan techniczny samochodu, określił jego wartość na 5000 DM /marek RFN/.
Decyzją z dnia 29 marca 1991 r. zawartą w dowodzie odprawy celnej przywozowej nr 0220895/1217 pojazdu samochodowego Dyrektor Urzędu Celnego w W. wymierzył Jerzemu G. od wymienionego wyżej samochodu cło w wysokości 3.325.000 zł. Z danych zawartych w tej decyzji wynika ponadto, że samochód zaklasyfikowano do pozycji 8703.23 taryfy celnej i zastosowano stawkę celną 10 procent, przyjmując wartość pojazdu 5000 DM, a w złotych 29 360 000, przy przeliczniku 1 DM = 5.872 zł. Wyjaśniono, że "wartość pojazdu przyjęto na podstawie art. 28 prawa celnego z dn. 28.12.1989 r. /Dz.U. nr 75 poz. 445/. Kwotę cła naliczono na podstawie Dz.U. nr 91 poz. 539 z dn. 29.12. 1990 r. w zw. z Dz.U. nr 7 poz. 28". Obliczono ponadto podatek obrotowy w wysokości 6.537.000 zł. Jako załączniki do decyzji wymieniono dowody wpłaty /dowodów brak w aktach/ i umowę kupna /bliżej jej nie określając/. Na odwrocie decyzji zamieszczono następującą adnotację /pismem maszynowym/: "samochód kompletny, nie uszkodzony. Dane samochodu przyjęto z Fahrzeugbrief nr 87778832 /dowodu tego brak w aktach/, opinii biegłego i pops." Decyzja powyższa sporządzona jest na druku i nie zawiera żadnego uzasadnienia.
W odwołaniu od tej decyzji Jerzy G. podnosił zarzut braku podstaw prawnych do ustalenia wartości celnej przyjętej do obliczenia podatku obrotowego i domagał się ustalenia tej wartości w wysokości ceny faktycznie zapłaconej, to jest 1850 marek RFN. Na poparcie tego zarzutu powołał się na art. 25 ust. 1 i art. 26-28 prawa celnego, twierdząc, że nie zachodziła w jego sprawie żadna z okoliczności wymienionych w art. 26 tej ustawy. Zarzucił ponadto zastosowanie niewłaściwego kursu przy przeliczaniu kwoty podanej w markach niemieckich, wywodząc, że należało zastosować tabelę kursów nr 63/91 z dnia 29 marca 1991 r., a nie nr 56/91 z dnia 20 marca 1991 r., przyjętą przez organ.
Prezes Głównego Urzędu Ceł, po rozpatrzeniu odwołania, decyzją nr DTW-5541-524/91 z dnia 26 czerwca 1991 r. orzekł o utrzymaniu w mocy zaskarżonej decyzji. W uzasadnieniu decyzji organu odwoławczego stwierdzono, że ponieważ w umowie kupna /umowy tej bliżej nie określono/ wykazano zbyt niską wartość samochodu, to nie mogła ona stanowić podstawy do wyliczenia wartości celnej odprawionego samochodu. Z tego powodu do wymiaru należności celnych Urząd Celny w W. przyjął wartość samochodu marki "Ford Sierra" kierując się opinią biegłego sądowego, który określił ją na 5000 DM. Prezes Głównego Urzędu Ceł nie uznał zasadności zarzutu odwołania o zastosowaniu niewłaściwego kursu marki i wyjaśnił, że organ celny, przyjmując kurs z dnia 20 marca 1991 r., to jest z dnia zgłoszenia samochodu do odprawy celnej /nie zaś z dnia dokonania odprawy celnej, jak wnosi strona/, postąpił zgodnie z art. 23 ust. prawa celnego. W decyzji zawarto informację, że "odwołania w sprawie wymiaru podatku obrotowego rozpatrują właściwe urzędy skarbowe".