1. W przypadku nielegalnego poboru energii zakład energetyczny ma prawo do pobrania opłaty wynikającej z taryfy, ale może również zamiast opłaty taryfowej dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych w przypadku, gdy z nielegalnym poborem energii związane są inne szkody, których sama opłata taryfowa mogłaby nie wyrównać. Artykuł 57 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne /t.j. Dz.U. 2003 nr 153 poz. 1504 ze zm./ wprowadza zatem szczególny rodzaj odszkodowania obciążającego odbiorcę względem dostawcy oraz szczególny sposób obliczenia wysokości tego odszkodowania. Wystawienie rachunku dotyczącego tego rodzaju należności nie następuje w drodze decyzji administracyjnej, a wysokość należności nie wynika wprost z ustawy. Pomiędzy dostawcą paliw lub energii nie następuje stosunek administracyjnoprawny, lecz cywilnoprawny.
2. Egzekucja należności za nielegalny pobór energii może być prowadzona w trybie przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji po uprzednim uzyskaniu wyroku sądu powszechnego stwierdzającego obowiązek poniesienia tych opłat.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jerzy Rypina, Sędzia NSA Jan Rudowski, Asesor WSA Sylwester Golec (spr.), Protokolant Aneta Witkowska, po rozpoznaniu w dniu 6 maja 2004 r. sprawy ze skargi Zakładu Energetycznego [...] S.A., Rejon Energetyczny Z. na postanowienie Izby Skarbowej w W. z dnia [...]sierpnia 2002 r. Nr [...] w przedmiocie egzekucji należności pieniężnych 1) stwierdza nieważność zaskarżonego postanowienia 2) stwierdza, że zaskarżone postanowienie nie podlega wykonaniu w całości 3) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w W. na rzecz skarżącego kwotę [...] zł ([...] złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
III SA 2559/02
U Z A S A D N I E N I E
W rozpoznawanej sprawie Zakład Energetyczny [...] S.A. Rejon Energetyczny Z. przekazał do realizacji Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w Z. tytuł wykonawczy Nr [...] z dnia[...] grudnia 2001 r. dotyczący należności za nielegalny pobór energii elektrycznej.
Wydanym na podstawie art. 29 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji ( t. jedn. Dz. U. z 1991 r. Nr 36, poz. 161 ze zm.) postanowieniem z dnia [...] maja 2002 r. organ egzekucyjny odmówił do przystąpienia do egzekucji należności objętej tytułem wykonawczymi i zwrócił go wierzycielowi. W uzasadnieniu postanowienia organ egzekucyjny stwierdził, że przesłany mu tytuł wykonawczy nie zawierał wskazania podstawy prawnej obowiązku skierowanego do egzekucji, w postaci decyzji lub postanowienia właściwego organu. Organ egzekucyjny stwierdził, że w tytule egzekucyjnym jako podstawę egzekwowanego obowiązku wskazano art. 57 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. Nr 54, poz. 348 ze zm.). W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że przepis ten nie określa wprost egzekwowanego obowiązku, ale jedynie stanowi, że należności z tytułu nielegalnego pobierania paliw lub energii podlegają ściągnięciu w trybie przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Z tych względów Naczelnik Urzędu Skarbowego stwierdził, że przekazany przez wierzyciela tytuł wykonawczy nie spełniał wymogów określonych w art. 27 § 1 pkt 3 powołanej ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji i postanowił o zwrocie tytułu wykonawczego wierzycielowi. Organ egzekucyjny stwierdził ponadto, że w przypadku należności za nielegalny pobór energii podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego w postępowaniu egzekucyjnym może stanowić wyłącznie wyrok sądowy.
Na postanowienie to wierzyciel w dniu [...] maja 2002 r. wniósł do Izby Skarbowej zażalenie, w którym podnosił, że opłaty za nielegalny pobór energii podlegają ściągnięciu w trybie egzekucji administracyjnej w oparciu o przepis art. 57 ust. 2 powołanej ustawy prawo energetyczne w związku z art. 2 § 1 pkt 1d powołanej ustawy o postępowaniu egzekucyjnym.
Postanowieniem nr [...] z dnia[...] sierpnia 2002 r. Izba Skarbowa w W. utrzymała w mocy zaskarżone postanowienie organu egzekucyjnego. Izba Skarbowa w uzasadnieniu wydanego postanowienia w pełni podzieliła poglądy wyrażone w zaskarżonym postanowieniu Naczelnika Urzędu Skarbowego.
Na postanowienie Izby Skarbowej wierzyciel w dniu [...] września 2002 r. wniósł skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W skardze podnoszono argumentację przedstawioną w toku postępowania. Ponadto skarżący podnosił, że należności za nielegalny pobór energii nie mogą być traktowane jako należności cywilnoprawne wynikające z umów sprzedaży. Skarżący powołując się na wykładnię celowościową wywodził, że przepis art. 57 prawa energetycznego pozwala na prowadzenie egzekucji należności za nielegalny pobór energii bez wcześniejszego uzyskania wyroku sądowego.
W odpowiedzi na skargę Izba Skarbowa zarzuty podniesione w skardze uznała za bezzasadne i wniosła o jej oddalenie.