Każda niezarejestrowana w księdze podatkowej zaszłość gospodarcza stanowi o nierzetelności tej księgi niezależnie od powodów niezarejestrowania i wartości jakiej ta zaszłość dotyczy.
oddala skargę.
Urząd Skarbowy przyznał M.S. zwolnienie od podatków obrotowego i dochodowego z tytułu nowo uruchomionej działalności w zakresie handlu hurtowego i detalicznego artykułami spożywczymi i przemysłowymi za okres od 21.12.1990 r. do 20.12.1991 r.
Zaskarżoną decyzją z 22.3.1992 r. Izba Skarbowa utrzymała w mocy decyzję Urzędu Skarbowego stwierdzającą utratę przez podatnika prawa do powyższego zwolnienia poczynając od 1.1.1991 r. Jako podstawę tego rozstrzygnięcia organy obu instancji powołały par. 7 ust. 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 maja 1990 r. w sprawie zwolnienia od podatków obrotowego i dochodowego podatników osiągających przychody z niektórych rodzajów nowo uruchomionej działalności gospodarczej /Dz.U. nr 35 poz. 203 ze zm./. Podstawą faktyczną tego rozstrzygnięcia było ustalenie nierzetelnego prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów polegające na pominięciu w księdze rachunku dotyczącego sprzedaży towarów na rzecz G.S. "Samopomoc Chłopska". Ponadto Izba Skarbowa wskazała, iż niezgodnie z par. 2 ust. 3 w zw. z par. 2 ust. 1 pkt 2 małżonka podatnika w 1991 r. podjęła działalność gospodarczą, inną aniżeli zwolniona na podstawie przepisów rozporządzenia co również stanowi podstawę do stwierdzenia utraty prawa do zwolnienia od podatków.
Decyzję powyższą zaskarżył do Naczelnego Sądu Administracyjnego M.S. domagając się jej uchylenia. Zakwestionował on ustalenie o nierzetelności prowadzonej księgi podatkowej. Jego zdaniem jednorazowy przypadek omyłkowego pominięcia w księdze transakcji o niedużej wartości nie może stanowić o nierzetelności księgi. Organy podatkowe nie wykazały aby działał on w celu zaniżenia należności podatkowych i dlatego nie można mówić tu o nierzetelności księgi. Za takim rozumieniem pojęcia nierzetelności przemawia zdaniem podatnika art. 169 par. 2 Kpa.
Działalność gospodarcza podjęta przez żonę 1.10.1991 r. może ewentualnie skutkować utratą prawa do zwolnienia od podatków od tej daty. Odmienny pogląd wprowadza wstecznie działanie przepisów prawa.
Izba Skarbowa nie podzieliła zarzutów podatnika i wniosła o oddalenie skargi. W dodatkowym piśmie procesowym złożonym na rozprawie skarżący podniósł, że rozporządzenie z dnia 18 maja 1990 r. nie powinno zawierać upoważnienia do cofnięcia zwolnień od podatku, ponieważ wykracza to poza ustawowe delegacje, na podstawie których rozporządzenie to zostało wydane.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zarzuty skargi nie są uzasadnione, a zaskarżona decyzja jest zgodna z prawem. Skarżący utracił prawo do zwolnienia od podatków z mocy prawa z dwóch powodów, z których każdy z osobna prowadził do tego samego skutku. Pierwszym z nich była nierzetelność prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Zarzuty jakie w tym zakresie podnosi się w skardze świadczą o wadliwym rozumieniu terminu "nierzetelność". Skarżący konstruując teorie winy jako podstawy ustalenia nierzetelności opiera się na potocznym rozumieniu tego słowa, przypisując również terminowi prawa podatkowego znaczenie równoznaczne z nieuczciwością a więc zamierzonym działaniem lub zaniechaniem mającym na celu oszukanie Skarbu Państwa. Tymczasem zgodnie z definicją powtarzaną od wielu lat w kolejnych rozporządzeniach Ministra Finansów dotyczących prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów /w 1991 r. par. 9 rozporządzenia z dnia 12 grudnia 1990 r. - Dz.U. nr 88 poz. 561/ rzetelna, a więc prawidłowa pod względem materialnym, jest księga prowadzona zgodnie ze stanem rzeczywistym. Oznacza to, że podatnik bezpośrednio po zdarzeniu gospodarczym jakie podlega rejestracji ma obowiązek dokonać stosownego zapisu w księdze lub dokonywać tych zapisów z takim opóźnieniem na jakie wyraźnie zezwalają przepisy prawa /patrz np. par. 12 cyt. rozporządzenia z dnia 12 grudnia 1990 r./. Tak więc każda niezarejstrowana transakcja stanowi o nierzetelności księgi. Żaden przepis nie zezwala na wartościowanie - jakie stwierdzone rozbieżności pomiędzy stanem rzeczywistym a zapisami w księgach są nierzetelnością a jakie jeszcze nie. Z tego powodu nie ma znaczenia jaki był udział niezarejestrowanej sprzedaży w ogólnym obrocie. Stwierdzony przypadek rozbieżności pomiędzy stanem rzeczywistym a księgą stanowi o nierzetelnym obrazie działalności gospodarczej. Podatnik zobowiązany jest do prowadzenia księgi zgodnie z ustalonymi regułami i w tym zakresie odpowiada za rezultat swojej działalności a nie za zamiar. Brak jest zatem podstaw do rozpatrzenia nierzetelności w kategoriach zawinienia. Bez znaczenia jest czy nierzetelność powstała z powodu nieuwagi, braku odpowiednich kwalifikacji po stronie podatnika jego chwilowej niedyspozycji, zlecenia prowadzenia księgi osobie, która okazała się niekompetentna czy też w końcu wynikła z celowych działań zmierzających do zaniżenia podstawy opodatkowania. Biorąc powyższe pod uwagę należy dojść do wniosku, iż stwierdzenie nierzetelności w sposobie prowadzenia księgi podatkowej przez skarżącego było prawidłowe.