Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Piotr Lechowski Sędziowie NSA Krystyna Kutzner WSA Barbara Pasternak (spr.) Protokolant Renata Nowak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 czerwca 2012 r. sprawy ze skargi J. J. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 6 czerwca 2011r. nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego skargę oddala
Wójt Gminy decyzją z dnia [...] 2011 r. znak: [...], wydaną na podstawie art. 8, art. 11 ust. 2, art. 39, art. 40, art. 41 i art. 106 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008r. Nr 115, poz. 728 ze zm.) oraz art. 104 kpa, § 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 19 kwietnia 2005r. (Dz. U. Nr 77 poz. 672 ze zm.), odmówił J. J. przyznania zasiłku celowego na zakup żywności i leków oraz na pokrycie kosztów postępowania sądowego w sprawie dotyczącej chorób zawodowych.
Organ l instancji ustalił na podstawie wywiadu środowiskowego oraz zgromadzonego materiału dowodowego, iż J. J. ma 44 lata, poprzednio legitymował się orzeczonym umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, które to orzeczenie utraciło ważność. Obecnie nie posiada ustalonego stopnia niepełnosprawności, co nie upoważnia do pobierania świadczeń z pomocy społecznej, a pozwala na podjęcie pracy. J. J. twierdził, że utrzymuje się z pomocy społecznej i z pomocy "dobrych ludzi" i deklarował, że nie uzyskuje żadnego dochodu, nie jest ubezpieczony zdrowotnie i mieszka w domu rodzinnym (jego części), zaś kwestia własności domu jest trudna do ustalenia. W tym samym budynku mieszka matka, z którą nie ma możliwości przeprowadzenia wywiadu alimentacyjnego, gdyż odmówiła jakichkolwiek wyjaśnień. W ocenie organu l instancji te okoliczności oraz brak współdziałania osoby i rodziny były wystarczające dla odmowy przyznania świadczenia, ponieważ strona nie spełniała warunków koniecznych określonych w ustawie o pomocy społecznej do jej przyznania.
Odwołanie od powyższej decyzji wniósł J. J. W obszernym uzasadnieniu opisał swoje problemy życiowe, zdrowotne oraz zrelacjonował prowadzone sprawy odwoławcze i sądowe. Ponadto odwołujący się stwierdził, iż zaskarżona decyzja nie jest uzasadniona z tego względu, iż odwołujący się nie posiada stałego źródła utrzymania, a postępowanie o ustalenie stopnia niepełnosprawności, które jest warunkiem otrzymania pomocy społecznej, jest kontynuowane albowiem złożył skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. Podał, iż przyznana pomoc finansowa w kwocie 100 zł miesięcznie w jego ocenie jest zagrożeniem dla życia. W treści odwołania podniósł też, iż nie może się zgodzić z twierdzeniem organu l instancji, iż nie można przeprowadzić wywiadu alimentacyjnego z jego matką, gdy w rzeczywistości odmówiła jakichkolwiek wyjaśnień i w taki sposób udzieliła pracownikowi GOPS informacji odnośnie sprawy.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia 6 czerwca 2011r. znak: [...], wydaną na podstawie art.138 § 2 w związku z art. 7, art. 11, art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 § 3 kpa oraz art. 8, art. 11 ust. 2, art. 39, 40, 41, 106 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej, uchyliło w całości zaskarżoną decyzję i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi l instancji.
W uzasadnieniu Kolegium wskazało, że organ l instancji stwierdził, że odwołujący się nie pracuje zawodowo i nie jest zarejestrowany w Urzędzie Pracy, jednak nie ocenił, czy jako osoba bezrobotna, prowadząc jednoosobowe gospodarstwo domowe, może się sam utrzymać i z jakich środków się i czy otrzymuje i jakie środki z pomocy społecznej. Zdaniem Kolegium bierna, a nawet negatywna postawa odwołującego się oraz jego matki nie może zwalniać organu pomocy społecznej od obowiązku dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy i stanowić podstawy do instrumentalnego stosowania art. 11 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej. W ocenie Kolegium organ l instancji nie ustalił, czy J. J. jako osoba bezrobotna spełnia ogólne przesłanki warunkujące uzyskanie świadczenia z pomocy społecznej. Organ nie zbadał bowiem, czy prowadząc jednoosobowe gospodarstwo domowe, utrzymuje się wyłącznie z pomocy dobrych ludzi oraz, co wynika z treści odwołania, ze środków z pomocy społecznej. Kolegium wskazało, że odwołujący się zajmuje wobec organu pomocy społecznej postawę roszczeniową i odnosi się krytycznie do wszystkich czy też większości działań organu. Jednakże okoliczności te, choć istotne dla sprawy, zostały pominięte w decyzji organu l instancji. Kolegium podkreśliło, że Ośrodek Pomocy Społecznej powinien w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy, w szczególności przeprowadzić wywiad z rodziną, dokonać oględzin miejsca zamieszkania i zebrać dane posiadane z urzędu. Dopiero, gdy tak zebrane dane nie dają podstawy do stwierdzenia istnienia przesłanek przyznania świadczenia, możliwa jest odmowa jego przyznania z powołaniem na art. 11 ust. 2 ustawy. Ponadto organ winien ocenić, czy indywidualny interes prawny strony w uzyskaniu zasiłku nie koliduje z interesem społecznym. Kolegium wskazało też na potrzebę dokładnego ustalenia, czy i w jakim zakresie potrzeby opisane we wniosku odwołującego się o przyznanie zasiłku celowego są zaspokojone i czy mogą one być pokryte poprzez przyznanie tego rodzaju świadczenia. Tymczasem, zdaniem Kolegium, organ l instancji nie tylko nie dokonał poprawnych ustaleń faktycznych, lecz także nie uzasadnił należycie odmowy przyznania zasiłku celowego, a tym samym przekroczył granice uznania administracyjnego. W ocenie Kolegium, dopiero szczegółowe ustalenie przez organ sytuacji życiowej i finansowej odwołującego się, umożliwi prawidłowe rozstrzygnięcie, zaś dokonana przez organ l instancji ocena stanu faktycznego sprawy jest niepełna i wymaga przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w znacznej części pod kątem .ustalenia, czy zachodzi wyjątkowa sytuacja na zaspokojenie niezbędnych potrzeb bytowych a więc takich, które powstają w wyniku zbiegu niefortunnych wydarzeń, wykraczających poza możliwości ludzkiej zapobiegliwości, gdzie ingerencja w plany życiowe danej osoby jest bardzo drastyczna i dotkliwa.