Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Renata Czeluśniak (spr.) Sędziowie WSA Maria Zawadzka WSA Hanna Knysiak-Sudyka Protokolant sekretarz sądowy Renata Nowak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 stycznia 2019 r. sprawy ze skargi B. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 6 listopada 2018 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji
Decyzją Dyrektora MOPS działającego z upoważnienia Prezydenta Miasta z dnia 24 maja 2018 r. nr [...] odmówił przyznania B. W. świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej na podstawie m.in. art. 2 pkt. 2, art. 17, art. 20, art. 23, art. 24 ust. 1, ust. 2a, ust. 4, art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017r., poz. 1952 z późn. zm.) wnioskowanego na matkę K. K.
W uzasadnieniu ww. decyzji, organ I instancji przytoczył zasady przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego i wskazał, że skarżąca nie spełnia warunku koniecznego do przyznania świadczenia albowiem daty powstania niepełnosprawności matki nie da się ustalić, a znaczny stopień niepełnosprawności datuje się od 5 kwietnia 2018 r. kiedy to osoba wymagająca opieki była wieku 81 lat.
W odwołaniu B. W. zarzuciła naruszenie art. 32 Konstytucji RP i wskazała na orzeczenie TK z dnia 21 października 2014 r. sygn. akt K 38/13 oraz orzeczenie WSA w Krakowie z dnia 22 lutego 2018 r.
W wyniku rozpatrzenia odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia 6 listopada 2018 r., nr. [...] utrzymało w mocy decyzję z dnia [...] 2018 r.
Organ wskazał, iż jako organ odwoławczy, rozpoznając sprawę nie ogranicza się tylko do kontroli zasadności zarzutów podniesionych w odwołaniu, ale zobowiązany jest do ponownego rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej, która była przedmiotem rozstrzygnięcia organu I instancji. Wskazał, że materialnoprawną podstawę zaskarżonej decyzji stanowił art. 17 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych ( Dz. U. z 2015 r. poz. 114 ze zm.)
W rozpatrywanej sprawie organ stwierdził, iż na B. W. zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012r. poz. 788 z późn. zm.) ciąży obowiązek alimentacyjny w stosunku do matki, a ponadto z orzeczenia z dnia 5 kwietnia 2018 r. o stopniu niepełnosprawności znak : [...] wynika że osoba wymagająca opieki K. K. jest niepełnosprawna w stopniu znacznym. Jednakże ponieważ daty powstania niepełnosprawności nie da się ustalić, a ustalony stopień istnieje od dnia 5 kwietnia 2018 r., tak więc powstał w momencie gdy K. K. była w wieku 81 lat, organ uznał, że zastosowanie ma przepis art. 17 w ust. 1 b ustawy o świadczeniach rodzinnych, zgodnie z którym świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później niż do ukończenia 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia.
W ocenie Kolegium bezspornym więc jest, iż w przedmiotowej sprawie nie został spełniony jeden z niezbędnych warunków do ustalenia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, tj. niepełnosprawność u osoby wymagającej opieki powstała po ukończeniu przez nią wieku określonego w przepisie art. 17 ust. 1b ww. ustawy. W związku z powyższym organ odwoławczy w pełni podzielił rozstrzygnięcie organu I instancji.
Kolegium podniosło, że nie kwestionuje faktu, iż opisany w odwołaniu stan zdrowia K. K. potwierdzony stosownym ku temu orzeczeniem wiąże się z koniecznością sprawowania opieki przez inną osobę, w tym przypadku przez odwołującą ale odnosząc się do zarzutów formułowanych w odwołaniu wyjaśniło, iż od 1 stycznia 2013 r. ustawą z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1548, ze zm.) zostały m.in. zmienione przesłanki przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego (tj. art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych). Charakterystycznym elementem nowej konstrukcji świadczenia pielęgnacyjnego było bowiem wprowadzenie przez ustawodawcę kryterium wieku powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki jako warunku ubiegania się o to świadczenie, którego - jak wyżej wykazano - K. K. w zaprezentowanym stanie faktycznym i prawnym nie wypełnia, co niestety skutkować musi dla odwołującej odmową przyznania wnioskowanego świadczenia. Organ stwierdził, iż przepisy art. 17 ustawy mają charakter norm bezwzględnie obowiązujących, co oznacza że przyznanie wnioskowanego świadczenia uzależnione jest od spełnienia wszystkich zawartych w nim ku temu przesłanek, a zatem organ administracji nie ma możliwości wyboru spośród kilku równoprawnych rozwiązań. Jeżeli strona spełnia przesłanki ustawowe, musi świadczenie przyznać, a jeżeli nie spełnia, jest zobligowany do wydania decyzji negatywnej. Przy ustalonym stanie faktycznym przyznanie wnioskowanego przez stronę świadczenia byłoby niezgodne z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa. Kolegium wskazało, że istnieją wyroki sądów administracyjnych, które powołując się na cytowane wyżej orzeczenie TK zawierają stanowisko, które sprowadza się do kwestionowania konstytucyjności przepisu ustawy różnicującego przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego w zależności od wieku w którym powstała niepełnosprawność, jednakże w ocenie organu w sytuacji jasnej i nie budzącej wątpliwości treści przepisu prawa materialnego (które nie zostało przez ustawodawcę zmienione pomimo kilkukrotnej nowelizacji przepisów ustawy od czasu orzeczenia TK) brak jest podstaw do orzekania przez organ administracyjny contra legem. Wyroki sądów administracyjnych mają zaś charakter wiążący jedynie w konkretnych, indywidualnych sprawach administracyjnych nie mogą zatem stanowić podstawy do orzekania przed obowiązującymi przepisami prawa materialnego. Mając zatem na względzie przedstawione wyżej argumenty kolegium nie znalazło podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji i orzekło jak w sentencji.