Sprawa ze skargi na uchwałę Rady Gminy Michałowice w przedmiocie ustanowienia Gminnego programu osłonowego "Pierwszy dzwonek" polegającego na udzieleniu wsparcia dla uczniów z rodzin wielodzietnych 4+ zamieszkujących gminę Michałowice stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w całości
Uzasadnienie strona 2/10

Wojewoda Małopolski stwierdził, że rozważał również, czy przewidziane przez Gminę Michałowice wsparcie w ramach projektu "Pierwszy dzwonek" może być udzielone w takiej formie zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, a przywołanie w podstawie prawnej ustawy o pomocy społecznej uznane może być za nieistotne naruszenie prawa. Jako możliwą podstawę prawną takiego wsparcia finansowego organ nadzoru brał pod uwagę w szczególności art. 90t ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm.). Zdaniem Wojewody w przypadku przyjęcia w/w podstawy prawnej przedmiotowy regulamin faktycznie mógłby być źródłem prawa powszechnie obowiązującego na terenie danej jednostki samorządu terytorialnego i jako taki podlegać publikacji w dzienniku urzędowym województwa. Jednakże, w ocenie organu nadzoru, uchwała podejmowana na podstawie powyżej przytoczonego przepisu prawa powinna być podjęta w celu wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży, a nie przewidywać - tak jak czyni to zaskarżona uchwała - przyznanie wsparcia rodzinom wielodzietnym abstrahując od ich sytuacji materialnej. Tym samym, zdaniem Wojewody Małopolskiego, również w/w ustawa nie mogłaby stanowić podstawy do stanowienia programu, o którym mowa w zaskarżonej uchwale.

W odpowiedzi na skargę Wójt Gminy Michałowice wniósł o oddalenie skargi. Odnosząc się do zarzutu, że zaskarżona uchwała narusza zasadę subsydiarności wyrażoną w art. 2 ustawy o pomocy społecznej, Wójt Gminy Michałowice stwierdził, że zasadę tą należy stosować "odpowiednio", w zależności od rodzaju udzielanej pomocy, czy też charakteru wsparcia realizowanego w ramach szeroko pojmowanego systemu zabezpieczenia społecznego. Zdaniem Wójta Gminy Michałowice, zasada ta znaleźć powinna bezwzględne zastosowanie jedynie w odniesieniu do świadczeń realizowanych w ramach wsparcia zdefiniowanego w ustawie o pomocy społecznej (zasiłek celowy, zasiłek stały czy chociażby zasiłek okresowy). Natomiast w odniesieniu do wsparcia realizowanego na rzecz obywateli w ramach innych niż ustawa o pomocy społecznej projektów bądź programów, zasada pomocniczości powinna doznać ograniczeń. Poza tym zasada ta nie może stanowić zakazu dla przyznawania dodatkowego wsparcia rodzinom wielodzietnym, przy zastrzeżeniu że państwo w pełnym zakresie nie przejmie zadań związanych z utrzymaniem wszystkich członków rodziny, zaś wsparcie to realizowane jest w oparciu o różnego rodzaju projekty/programy, które sklasyfikować można na "uboczu" pomocy społecznej. Wójt Gminy Michałowice wskazał, że liczne programy rządowe, prowadzone w ramach polityki społecznej państwa, są uchwalane w drodze rozporządzeń wykonawczych do ustawy o pomocy społecznej, które przyznają uprawnienie do dodatkowego wsparcia finansowego niezależnie od posiadanego dochodu. W opinii Wójta Gminy Michałowice, wsparcie rodzin wielodzietnych bez ustalenia ich dochodu czy też potwierdzenia trudnej sytuacji rodzinnej nie godzi w zasadę pomocniczości, o której mowa w ustawie o pomocy społecznej, o ile tak zorganizowana pomoc pozostaje jedynie wsparciem, a nie świadczeniami zwalniającymi je z obowiązku ponoszenia kosztów utrzymania rodziny. W ocenie Wójta Gminy Michałowice, przedstawiona przez organ nadzoru interpretacja ustawy o pomocy społecznej (art. 2 tej ustawy) byłaby uzasadniona, gdyby wsparcie realizowane w ramach projektu "Pierwszy dzwonek" stanowiło odpowiedź na realnie występującą potrzebę, zakładając jednocześnie, że przyznana pomoc potrzebę tę w całości zaspokoi. W omawianym przypadku konieczność ponoszenia zwiększonych ciężarów związanych z utrzymaniem wieloosobowej rodziny może prowadzić do wniosku, że realnie występujące potrzeby, pomimo dodatkowego wsparcia finansowego w wysokości po 150 zł na każde uczące się dziecko, nadal zostają niezaspokojone. Tak realizowane wsparcie należy uznać za dodatkową pomoc w sfinansowaniu części kosztów utrzymania i wychowania dzieci, co w ostateczności broni poglądu, zgodnie z którym zasada subsydiarności nie została naruszona.

Strona 2/10