Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Janusz Kasprzycki Sędziowie WSA Bożenna Blitek (spr.) WSA Barbara Pasternak Protokolant Ewelina Kalita po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 lipca 2014 r. sprawy ze skargi M. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 14 stycznia 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji.
Decyzją z dnia [...] 2009 r. Nr [...] Prezydent Miasta zobowiązał M. K. do zwrotu kwoty 750 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi do dnia spłaty, z tytułu wypłaconych na rzecz W. K. świadczeń z funduszu alimentacyjnego.
Pismem z dnia 3 czerwca 2013 r. M. K. wniosła o całkowite lub częściowe umorzenie świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego z powodu jej trudnej sytuacji życiowej oraz materialnej. M. K. podała, że od prawie 8 lat jest osobą bezrobotną, nie posiada żadnego źródła utrzymania ani dochodu. Nie posiada również żadnego majątku ani oszczędności. Jest też osobą niepełnosprawną z orzeczonym średnim stopniem niepełnosprawności (ogłuchła po przebytej chorobie Heinego Medina). M. K. wskazała, iż pozostaje na wyłącznym utrzymaniu swojej rodziny, tj. ojca, z którym mieszka oraz braci, którzy zapewniają jej dach nad głową oraz wyżywienie w zamian za opiekę nad ojcem oraz niepełnosprawnym bratem. W związku z powyższym - jak podała we wniosku - nie jest w stanie uregulować ciążącego na niej zadłużenia z tytułu wypłaconych na rzecz jej córki świadczeń z funduszu alimentacyjnego.
Decyzją z dnia [...] 2013 r. Nr [...] Prezydent Miasta [...] odmówił M. K. umorzenia zadłużenia wynikającego z wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego w okresie od 1 maja do 30 września 2009 r. na rzecz osoby uprawnionej W. K. w kwocie 1129,36 zł. Organ I instancji ustalił, że M. K. zamieszkuje i prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z ojcem M. Z. oraz niepełnosprawnym bratem J. Z. Rodzina M. K. zajmuje mieszkanie dwupokojowe z łazienką i kuchnią będące własnością M. Z. Organ I instancji podał, że M. K. jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna poszukująca pracy bez prawa do zasiłku. Ponadto M. K. legitymuje się trzecią grupą inwalidzką wydaną na stałe. Organ I instancji ustalił, że z oświadczenia wnioskującej wynika, że nie podejmuje ona pracy z uwagi na konieczność sprawowania opieki nad niepełnosprawnym bratem. Ustalono, że źródłem utrzymania rodziny są renta rodzinna, renta socjalna i dodatek pielęgnacyjny J. Z. w łącznej wysokości 1485,18 zł oraz emerytura M. Z. w wysokości 1443,35 zł. Miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w gospodarstwie domowym wynosi zatem 976,18 zł i przekracza kryterium dochodowe uprawniające do pomocy socjalnej. Na podstawie oświadczenia M. K. ustalono, że wydatki miesięczne rodziny związane z utrzymaniem mieszkania, opłaceniem mediów oraz wizyty u lekarzy specjalistów i zakup leków w wysokości ok. 800 zł pokrywają jej ojciec i brat. Organ I instancji dodał, że komornik sądowy prowadzący postępowanie egzekucyjne poinformował Wydział Spraw Społecznych Urzędu Miasta, że M. K. nie dokonała żadnej wpłaty, a egzekucja jest bezskuteczna. Nadto z uzasadnienia decyzji organu I instancji wynika, że podstawą wydania decyzji było to, że M. K. zadeklarowała prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego z ojcem i bratem, a zatem rozpatrując jej sytuację dochodową należało wziąć pod uwagę całkowity dochód wszystkich członków gospodarstwa, który w przeliczeniu na osobę w rodzinie M. K. wynosi 976,18 zł i przekracza kryterium socjalne, tj. 456,00 zł. Organ I instancji podniósł, że rozpatrując oświadczenie M. K., że nie posiada żadnego źródła dochodu należy zauważyć, że w zamian za rezygnację z podjęcia zatrudnienia w celu opieki nad bratem i ojcem ma ona również udział w dochodzie rodziny i część tego dochodu powinna wygospodarować na ciążący na niej obowiązek alimentacyjny. Natomiast, zdaniem organu, jeżeli ma być brana pod uwagę jedynie sytuacja dochodowa M. K., to powinna ona zadeklarować samodzielne gospodarstwo domowe, co pozwoliłoby jej na korzystanie z pomocy socjalnej do czasu podjęcia zatrudnienia. Jest ona bowiem osobą czynną zawodowo i nie posiada poważnych przeciwwskazań do podjęcia zatrudnienia. W ocenie organu I instancji, M. K. może podejmować prace w warunkach pracy chronionej, a podjęcie zatrudnienia pozwoliłoby jej się usamodzielnić oraz uzyskać źródło dochodu, którego część mogłaby przeznaczyć na spłatę bieżących i zaległych świadczeń alimentacyjnych. Nadto, zdaniem tego organu, umorzenie powyższych należności spowodowałoby przerzucenie na wszystkich podatników obowiązku utrzymania dzieci M. K. i byłoby sprzeczne z interesem społecznym. Prezydent Miasta podniósł również, że umorzenie na podstawie art. 30 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów powinno mieć miejsce tylko wówczas, gdy z uwagi na trudną sytuację dochodową, przy uwzględnieniu też sytuacji rodzinnej, spłata zobowiązań może zagrozić egzystencji zobowiązanego. W ocenie organu I instancji, w rozpatrywanej sprawie takie okoliczności nie występują, gdyż bez narażenia na brak możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych M. K. jest w stanie spłacać w ratach ciążące na niej zobowiązanie. Zdaniem organu I instancji, M. K. może podjąć w najbliższym czasie działania mające na celu uzyskanie dodatkowych środków pomocowych, a w dalszej perspektywie podjąć zatrudnienie, co poprawi sytuację materialną jej rodziny i pozwoli na stopniową spłatę zadłużenia.