Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Renata Czeluśniak Sędziowie WSA Ewa Michna (spr.) WSA Maria Zawadzka Protokolant Aleksandra Grabiec po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 grudnia 2016 r. sprawy ze skargi K. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 17 maja 2016 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji.
Decyzją z dnia 17 maja 2016 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję Burmistrza Gminy z dnia [...] 2016 r., którą odmówiono skarżącemu K. S. umorzenia odsetek powstałych od zadłużenia z tytułu wypłaconych osobie uprawnionej świadczeń z funduszu alimentacyjnego na podstawie decyzji z dnia [...] 2012 r. [...], z dnia [...] 2012 r.[...] i z dnia [...] 2013 r. [...] oraz rozłożenia zadłużenia na raty i wycofania tytułu egzekucyjnego od komornika sądowego.
W uzasadnieniu decyzji organu I instancji wyjaśniono, że możliwość umorzenia należności z funduszu alimentacyjnego opiera się na uznaniu administracyjnym. Przesłanką umorzenia jest każdorazowo ustalenie, że zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji rodzinnej i dochodowej zobowiązanego, np. niepełnosprawność, wielodzietność, klęska żywiołowa. Do takich wyjątkowych sytuacji nie można jednakże zaliczyć okoliczności w jakiej znalazł się skarżący, tj. pobytu w zakładzie karnym, gdyż jest ona skutkiem zamierzonego działania skarżącego. W przeciwnym wypadku naganne, sprzeczne z przepisami kodeksu karnego działanie dłużnika byłoby dodatkowo premiowane umarzaniem zaległości z tytułu świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego, które pochodzą z budżetu państwa. Organ ponadto zauważył, że skarżący nie pracuje odpłatnie, pomimo, że ma taką możliwość w przypadku pojawienia się wolnych, odpłatnych etatów. Skarżący jest w dobrym stanie zdrowie, uzyskuje pomoc finansową od żony, a nadto ma majątek w postaci domu i pola uprawnego, z którego może uzyskać dochód. Organ zaznaczył, że dłużnik alimentacyjny musi liczyć się z tym, że państwo będzie dochodzić zwrotu wypłaconych świadczeń alimentacyjnych, z kolei skarżący dokonał z tego tytułu znikomych wpłat. Tym samym, choć sytuacja skarżącego była trudna, to jednak nie uzasadniała umorzenia powyższych należności, w oparciu o art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 169 z późn. zm.).
W odwołaniu, skarżący podniósł, że posiadane gospodarstwo nie przynosi dochodu bo nie ma kto w nim pracować, a w zakładzie karnym nie ma odpłatnej pracy. Wskazał, że od czerwca 2015 r. przekazuje na poczet alimentów kwotę 50 zł miesięcznie, co daje ponad 500 zł, a do wierzyciela komornik przekazał jedynie 138,88 zł. W ocenie skarżącego kara pozbawienia wolności jest szczególną życiową przesłanką, w której ograniczony jest dostęp do otwartego rynku pracy.
W uzasadnieniu wskazanej na wstępie decyzji Kolegium podało, że organ I instancji przeprowadził wyczerpującą ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i dokonał analizy sytuacji majątkowej oraz rodzinnej skarżącego w kontekście przesłanek z art. 30 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Skarżący będąc w wieku aktywności zawodowej i będąc dobrego stanu zdrowia, może podjąć zarówno na terenie zakładu karnego (jeżeli pojawią się odpłatne etaty), jak też po opuszczeniu zakładu karnego pracę zarobkową, która przyczyni się do zmiany jego sytuacji materialnej oraz sytuacji materialnej jego rodziny, a tym samym pozwoli mu wywiązywać się ze zobowiązań alimentacyjnych względem dziecka oraz funduszu alimentacyjnego. Organy administracji publicznej nie mogą z kolei pochopnie umarzać należności, gdyż sytuacja materialna dłużnika może w przyszłości ulec zmianie w wyniku podjęcia płatnej pracy bądź zaistnienia innych zdarzeń powodujących przysporzenie w majątku dłużnika. Sytuacja majątkowa skarżącego nie możne być uznana za wyjątkowo trudną. Po odbyciu kary pozbawienia wolności, skarżący będzie miał gdzie zamieszkać, a posiadane przez niego pole uprawne, może przynieść mu stosowny dochód, który pozwoli na spłatę zaległości.