Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Halina Jakubiec Sędziowie WSA Elżbieta Kremer (spr.) NSA Piotr Lechowski Protokolant Monika Pilch po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 kwietnia 2008 r. sprawy ze skargi Z. S. na decyzję Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...] nr [...] w przedmiocie przyznania płatności skargę oddala
Z. S. złożył skargę na decyzję Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...] wydaną po wznowieniu postępowania w sprawie płatności bezpośrednich za rok 2005r..Wydanie zaskarżonej decyzji poprzedzone zostało następującymi ustaleniami faktycznymi i prawnymi: W dniu 20 maja 2004r. Z. S. złożył wniosek o przyznanie płatności bezpośrednich za 2004r.. Decyzją Kierownika Biura Powiatowego ARiMR z dnia [...] nr [...] przyznano producentowi płatności bezpośrednie za 2004r. z tytułu Jednolitej Płatności Obszarowej kwotę 51499,85 zł, a z tytułu Uzupełniającej Płatności Obszarowej kwotę 71619,84 zł. Ustalone kwoty płatności zostały producentowi wypłacone. W dniu 13 maja 2005r. Z. S. złożył wniosek o przyznanie płatności bezpośrednich za 2005r. Decyzją Kierownika Biura Powiatowego ARiMR z dnia [...] nr [...] przyznano producentowi płatności bezpośrednie za 2005r. z tytułu Jednolitej Płatności Obszarowej 59026,50 zł, a z tytułu uzupełniającej Płatności Obszarowej kwotę 74071,70 zł. Ustalone kwoty płatności zostały producentowi wypłacone.
W dniu [...] Z. S. złożył wniosek o przyznanie płatności bezpośrednich za 2006r. W dniu 28 listopada 2006r. w gospodarstwie Z. S. została przeprowadzona kontrola na miejscu. Kontrola została przeprowadzona przez Biuro Kontroli na Miejscu Oddziału Regionalnego ARiMR. Wskazana kontrola wynikała z manualnego typowania przez Dyrektora Oddziału Regionalnego w ramach kampanii 2006r. Przeprowadzona kontrola wykazała znaczne rozbieżności powierzchni deklarowanej we wnioskach o przyznanie płatności bezpośrednich, a powierzchnią faktycznie uprawnioną do płatności. W oparciu o wyniki przeprowadzonej kontroli organ I instancji wznowił postępowania w sprawach zakończonych decyzjami przyznającymi płatności bezpośrednie za 2004r i za 2005r. Nadto wyniki przeprowadzonej kontroli zadecydowały o rozstrzygnięciu wniosku o przyznanie płatności za 2006r. Po wznowieniu postępowania w sprawie płatności za 2004r. decyzją z dnia [...], Kierownik Biura Powiatowego ARiMR uchylił decyzję z dnia [...] o przyznaniu płatności za 2004r. i orzekł o przyznaniu płatności w pomniejszonej wysokości tj z tytułu Jednolitej Płatności Obszarowej kwotę 35581,68 zł, a tytułu Uzupełniającej Płatności Obszarowej w kwocie 49 482, 75 zł. Dyrektor Oddziału Regionalnego decyzją z dnia [...] nr [...] utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. Skargę na powyższą decyzję złożył Z. S. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie postanowieniem z dnia 29 listopada 2007r. sygn. akt III SA/Kr 905/07 odrzucił skargę.
Po wznowieniu postępowania w sprawie płatności za 2005r. decyzją z dnia [...] Kierownik Biura Powiatowego ARiMR uchylił decyzję z dnia [...] o przyznaniu płatności za 2005r. i orzekł o przyznaniu płatności w pomniejszonej wysokości tj z tytułu Jednolitej Płatności Obszarowej kwotę 42061,50 zł, a z tytułu Uzupełniającej Płatności Obszarowej w kwocie 52782,51 zł. Dyrektor Oddziału Regionalnego decyzją z dnia [...] nr [...] utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. Skargę na powyższą decyzję złożył Z. S. Skarga ta jest przedmiotem niniejszego postępowania sądowego. Po rozpatrzeniu wniosku w sprawie płatności za 2006r. decyzją z dnia [...] Kierownik Biura Powiatowego ARiMR odmówił przyznania płatności. Dyrektor Oddziału Regionalnego ARiMR decyzją z dnia [...] utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. Skargę na powyższą decyzję złożył Z. S. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie postanowieniem z dnia 29 listopada 2007r. sygn. III SA/Kr 904/07 odrzucił skargę. Natomiast w rozpoznawanej sprawie, organ I instancji po wznowieniu postępowania w sprawie płatności za 2005r. decyzją z dnia [...] orzekł o uchyleniu decyzji o przyznaniu płatności z dnia [...] i orzekł o przyznaniu płatności w obniżonej wysokości. We wniosku o przyznanie płatności za 2005r. zgłoszona została następująca powierzchnia gruntów: co do Jednolitej Płatności Obszarowej 267,67 ha , a co do płatności uzupełniającej 262,48 ha. W dniu [...] Kierownik Biura Powiatowego ARiMR wydał decyzję nr [...] w której przyznano producentowi płatności bezpośrednie w następującej wysokości z tytułu Jednolitej Płatności Obszarowej w kwocie 59026,50 zł., a z tytułu Uzupełniającej Płatności Obszarowej w kwocie 74071,70 zł. W dniu 28 listopada 2006r. w gospodarstwie Z. S. została przeprowadzona kontrola na miejscu. Kontrola została przeprowadzona przez Biuro Kontroli na Miejscu Oddziału Regionalnego ARiMR . Jak wynika z akt sprawy w gospodarstwie skarżącego miała miejsce kontrola w dniach 25-27 sierpnia 2004r., kontrola ta była przeprowadzona przez firmę zewnętrzną [...] Sp. z o.o. z G., kontrola ta nie stwierdziła nieprawidłowości. Natomiast wytypowanie gospodarstwa skarżącego do kontroli w 2006r. spowodowane został z jednej strony wielkością zadeklarowanych do płatności obszarów, z drugiej zaś strony kontrola przeprowadzona przez Biuro Kontroli na Miejscu OR ARiMR miała również charakter kontroli sprawdzającej w stosunku do wykonawcy zewnętrznego. Kontrole tego typu przeprowadzane obowiązkowo w stosunku do jednostek zewnętrznych uczestniczących w kontrolach na miejscu w gospodarstwach producentów rolnych mają również na celu sprawdzenie rzetelności wykonywania w/w kontroli. Kontrola przeprowadzona w 2006r. dotyczyła całego gospodarstwa i miała charakter zasadniczy. Przeprowadzono ją metodą inspekcji terenowej sprawdzając początkowo ok. 50% ogólnej liczby działek rolnych zadeklarowanych we wniosku. Ponieważ wykryto nieprawidłowości zakres kontroli działek rolnych został zwiększony do wszystkich zadeklarowanych działek. Jak wynika z protokołu kontroli powierzchnia działek rolnych zadeklarowana do JPO wynosiła 258,40 ha, a powierzchnia stwierdzona 102,03 ha, natomiast powierzchnia działek rolnych zadeklarowana do UPO wynosiła 258,11 ha, a stwierdzona 101,74 ha. Działkom rolnym będącym przedmiotem kontroli przypisano następujące kody: DR 10, DR 14, DR 18, DR 21, DR 23, DR 25. W wyniku wznowionego postępowania rozpoznając ponownie wniosek o przyznanie płatności bezpośrednich za 2005r. organ I instancji w części uwzględnił wyniki kontroli przeprowadzonej w listopadzie 2006r.. Mianowicie z wniosku dotyczącego płatności za 2005r. zostały wykluczone nie wszystkie działki rolne co do których stwierdzono nieprawidłowości w protokole kontroli z dnia 28 listopada 2006r., ale tylko te działki rolne którym został przypisany kod DR 10. Zgodnie z objaśnieniami kodów pokontrolnych działek rolnych, kod DR 10 oznacza " Cala działka rolna nie była utrzymana w dobrej kulturze rolnej na dzień 30 czerwca 2003r. Kod sankcjonujący, skutkujący trwałym wykluczeniem działki rolnej z płatności". Kod DR 10 został przypisany następującym działkom rolnym: GL, OZ, LG, MW, NA, NI, HA, MT, NL, PA, MR, OT, NF, IU, MO, IS, ND, LH, DE, LC, IW, LD, MP, MZ, IZ, DG, NG, LI, NK, MU, NH, NM, HB, HD, MS, NE, NŁ, HU, DF, ŁO, FB, NC, NB, według oznaczenia zawartego w wniosku o przyznanie płatności za 2006r. a, który obejmuje 462 działki rolne. Łączna powierzchnia działek rolnych niespełniających warunków do przyznania płatności bezpośrednich do gruntów rolnych, wyłączona z płatności ze względu na nieprawidłowości określone w protokole czynności kontrolnych z dnia 28 listopada 2006r. kodem DR 10 będąca sumą powierzchni poszczególnych działek rolnych wymienionych powyżej wynosi 23,49 ha. Powołano art. 143b ust. 4 Rozporządzenia rady (WE) Nr 1782/2003 z dnia 29 września 2003r. ustanawiającego wspólne zasady dla systemów wsparcia bezpośredniego w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiające określone systemy wsparcia dla rolników oraz zmieniające rozporządzenia (EWG) nr 2019/93, (WE) nr 1452/2001, (WE) nr 1453/2001, (WE) nr 1454/2001, (WE) nr 1868/94, (WE) nr 1251/1999, (WE) nr 1254/1999, (WE) nr 1673/2000, (EWG) nr 2358/71 i (WE) nr 2592/2001, jedynie obszar użytków rolnych utrzymywanych w dobrej kulturze rolnej na dzień 30 czerwca 2003r. objęty jest systemem jednolitej płatności obszarowej państwa członkowskiego, niezależnie czy od tego, czy w tym dniu była na nich prowadzona produkcja czy też nie. Podano, że procentowa różnica pomiędzy powierzchnią działek rolnych zadeklarowanych we wniosku, a powierzchnią stwierdzoną w czasie kontroli w przypadku JPO wynosi 12,80%. Zgodnie z art. 138 ust. 1 Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1973/2004 z dnia 29 października 2004r. ustanawiającego szczegółowe zasady zastosowania Rozporządzenia Rady (WE) nr 1782/2003 w sprawie systemów wsparcia przewidzianych w tytułach IV i IVa rozporządzenia (Dz.Urz.WE Nr L 345 z 20.11.2004r. str.1 ze zm.) jeżeli różnica między powierzchnia działek zadeklarowanych we wniosku a powierzchnią stwierdzoną przekracza 3%, lecz nie więcej niż 30% powierzchni stwierdzonej, wówczas kwota jaka ma być przyznana zostaje pomniejszona w danym roku o kwotę przypadającą na dwukrotną wykrytą różnicę powierzchni działek. Kwota przyznanej płatności z tytułu JPO po uwzględnieniu pomniejszeń wynosi 42061,50 zł. ( w stosunku do pierwotnej decyzji zmniejszono o 11 331,00 zł). Z kolei odnośnie UPO podano, że procentowa różnica pomiędzy powierzchnią działek rolnych zadeklarowanych we wniosku, a powierzchnią stwierdzoną w czasie kontroli wynosi 10,61%. Podstawę prawną zastosowania sankcji stanowi art. 51 ust. 1 Rozporządzenia Komisji (WE) Nr 796/2004 z dnia 21 kwietnia 2004r. ustanawiającego szczegółowe zasady wdrażania wzajemnej zgodności, modulacji oraz zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli przewidzianych schematów w rozporządzeniu Rady (WE) Nr 1782/2003 ustanawiającym wspólne zasady dla systemów pomocy bezpośredniej w zakresie wspólnej polityki rolnej oraz określonych systemów wsparcia dla rolników (Dz.Urz. WE L Nr 141 z 30.04.2004r., str. 18 ze zm). Zgodnie z powołanym przepisem, jeżeli różnica między powierzchnią działek zadeklarowanych we wniosku a powierzchnią stwierdzoną przekracza 3% lub 2ha, lecz nie więcej niż 20% powierzchni stwierdzonej wówczas kwota, jaka ma być przyznana zostanie zmniejszona w danym roku o kwotę przypadającą na dwukrotną różnicę powierzchni działek. natomiast w przypadku gdy różnica między powierzchnią działek zadeklarowanych we wniosku a powierzchnią stwierdzoną wynosi 20% lub więcej, odmawia się przyznania płatności. Kwota przyznanej płatności z tytułu UPO po uwzględnieniu pomniejszeń wynosi 52 782, 51 zł ( w stosunku do pierwotnej decyzji zmniejszono o 14219,15 zł). Odwołanie od decyzji organu I instancji złożył Z. S. wnosząc o jej uchylenie. Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie przepisów art. 77 § 1 kpa, art. 79 § 1 i 2 kpa. W uzasadnieniu odwołania podniósł, że niepodobieństwem jest aby kontrola przeprowadzona w dniu 28 listopada 2006r. mogła dostarczyć w pełni wiarygodnych dowodów na okoliczność w jakim stanie utrzymane były przedmiotowe grunty w dniu 30 czerwca 2003r. Nadto kontrola trwała jeden dzień nie mogła zatem objąć powierzchni gruntów 245,03 ha, a ponadto przeprowadzona została zbyt późno, albowiem w okresie zimowym kiedy nie sposób jest dokonać właściwej oceny. Wskazał ponadto, że kontrola przeprowadzona w dniach 25-27 08.2004r. nie wykazała nieprawidłowości. Zarzucił również, iż nie został powiadomiony o listopadowej kontroli. Dyrektor Oddziału Regionalnego ARiMR po rozpoznaniu odwołania, decyzją z dnia [...] nr [...] utrzymał w mocy decyzje organu I instancji. W uzasadnieniu decyzji podtrzymano argumenty zawarte w uzasadnieniu decyzji organu I instancji. Odnośnie podniesionych zarzutów w odwołaniu stwierdzono, że niezasadny jest zarzut dotyczący braku zawiadomienia strony o przeprowadzeniu kontroli, albowiem przepisy szczególne pozwalają na przeprowadzenie kontroli bez zawiadomienia strony. Mianowicie zgodnie z art. 25 rozporządzenia komisji (WE) nr 796/2004 z dnia 21 kwietnia 2004r. " Kontrolę na miejscu przeprowadzane są bez uprzedzenia. Jeżeli jednak nie zagrażałoby to celowi kontroli, można zawiadomić o niej z wyprzedzeniem ściśle ograniczonym do koniecznego minimum. Okres wyprzedzenia nie może przekraczać 48 godzin z wyjątkiem uzasadnionych wypadków". Z powyższego przepisu wynika, że zasadą są kontrole niezapowiedziane. Odnośnie zarzutu czasu trwania kontroli organ II instancji wskazał, że data 28 listopada 2006r. odnosi się do dnia rozpoczęcia kontroli nie zaś jak podnosi skarżący do czasu jej trwania. Dowodem tego jest nośnik CD na którym znajdują się zdjęcia fotograficzne przedstawiające obraz kontrolowanych działek wraz z datą zrobienia zdjęcia. Nadto na str. 4/6 protokołu z czynności kontrolnych znajduje się pouczenie o możliwości zgłoszenia uwag do protokołu w terminie 14 dni od otrzymania kopii protokołu, tymczasem skarżący nie zgłosił żadnych uwag. Odnośnie zaś zarzutu podniesionego w odwołaniu, a dotyczącego rozbieżności pomiędzy wynikami kontroli, które miały miejsce w gospodarstwie skarżącego w roku 2004 i w 2006 podkreślono, że organ administracji publicznej zobowiązany jest do zbadania wszelkich dowodów w sprawie i niewątpliwie musiał rozpatrzyć nowe dowody i okoliczności faktyczne sprawy. Kontrole Biura Kontroli na Miejscu danego Oddziału Regionalnego ARiMR służą badaniu rzetelności kontroli przeprowadzanych przez instytucje zewnętrzne. Stwierdzenie przez odwołującego się , że późniejsze dowody nie mogą być konfrontowane z wcześniejszymi kolidowałoby z naczelną zasadą wyrażoną w art. 7 kpa.