Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jerzy Marcinowski, Sędziowie Sędzia WSA Jadwiga Pastusiak (sprawozdawca),, Sędzia NSA Marek Zalewski, Protokolant Jowita Dudek, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 8 listopada 2007 r. przy udziale W. R. sprawy ze skargi J. O. - R. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...]., nr [...] w przedmiocie zwrócenia stronie wniosku 1. uchyla zaskarżone postanowienie oraz postanowienie je poprzedzające z dnia [...]., nr [...], 2. określa, że orzeczenia wymienione w pkt 1 sentencji nie podlegają wykonaniu w całości.
Zaskarżonym do sądu administracyjnego postanowieniem z dnia [...] marca 2007 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w wyniku rozpoznania wniosku J.R. złożonego w trybie art. 127 § 3 kpa, utrzymało w mocy swoje postanowienie z dnia [...] stycznia 2007 r. o zwróceniu stronie wniosku z dnia [...] stycznia 2007 r. w sprawie przywrócenia drogi koniecznej do nieruchomości położonych w osadzie D. o nr [...], [...] i [...].
Wydając postanowienie z dnia [...] stycznia 2007 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze przyjęło, iż wniosek z dnia [...] stycznia 2007 r. (data wpływu do SKO w [...] stycznia 2007 r.) zawiera żądanie cywilnoprawne tj. ustanowienie drogi koniecznej lub przywrócenia posiadania drogi koniecznej.
Z ustaleń faktycznych dokonanych przez organ wynika, że wnioskodawczyni domaga się przywrócenia przebiegu dróg dojazdowych do swojej nieruchomości w sposób wyznaczony na posiadanych przez nią mapach. Zarzuca, że jedna z dróg (nr [...]) została zajęta przez osobę fizyczną, zaś druga droga (nr [...]), przez Gminą Spółdzielnię "[...]".
Zdaniem organu żądanie J.R. "dostępu do drogi publicznej" ma charakter cywilnoprawny.
W myśl art. 145 kodeksu cywilnego, właścicielowi nieruchomości, która nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej albo do należących do niej budynków gospodarskich, przysługuje względem właścicieli gruntów sąsiednich roszczenie o ustanowienie służebności gruntowej, zwanej drogą konieczną, za stosownym wynagrodzeniem. Roszczenie o ustanowienie służebności drogi koniecznej podlega - w myśl art. 626 kodeksu postępowania cywilnego - rozpoznaniu w postępowaniu sądowym - nieprocesowym.
Również, zgodnie z art. 222 kodeksu cywilnego właściciel może żądać od osoby , która faktycznie włada jego rzeczą, aby skutecznie została mu wydana. Ten sam tryb postępowania, procesu cywilnego dotyczy żądania przywrócenia stanu zgodnego z prawem i zaniechania naruszeń i przywrócenia naruszonego lub utraconego posiadania.
Prawidłowo więc Samorządowe Kolegium Odwoławcze po ustaleniu przedmiotu sprawy i zbadaniu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej stwierdziło, że jest niewłaściwe w sprawie oraz, że właściwym jest sąd powszechny z uwagi na przedmiot roszczenia objętego wnioskiem z dnia [...] stycznia 2007 r. Dlatego też na mocy art. 66 § 3 kpa zwróciła wniosek J.R.
W skardze wniesionej do sądu administracyjnego skarżąca zarzuca postanowieniu Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] marca 2007 r. naruszenie prawa.
Organ, jej zdaniem nie rozstrzygnął kwestii przywrócenia przejezdności "drogi koniecznej", a także potwierdził prawidłowość przeprowadzonej "komasacji" (skarżąca tak określa przeprowadzone scalenie gruntów).
Odpowiadając na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie, podtrzymując dotychczas prezentowaną argumentację.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga prowadzi do uchylenia zaskarżonego postanowienia Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] marca 2007 r. oraz poprzedzającego postanowienia tego organu z dnia [...] stycznia 2007 r., aczkolwiek nie w oparciu o argumenty podane w skardze, ale z racji uchybień podniesionych przez Sąd, z urzędu do czego upoważnia treść art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).