Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Ibrom, Sędziowie Sędzia WSA Jadwiga Pastusiak,, Sędzia WSA Grzegorz Wałejko (sprawozdawca), Protokolant Sekretarz sądowy Sylwia Bałaban, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 12 marca 2015 r. sprawy ze skargi I. N. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia [...] maja 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek uchyla zaskarżoną decyzję.
Zaskarżoną decyzją z dnia 30 maja 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, po ponownym rozpatrzeniu sprawy, utrzymał w mocy swoją decyzję z dnia 5 marca 2014 r., odmawiającą I. N. umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne oraz Fundusz Pracy za okres od stycznia 1997 r. do czerwca 1997 r. w łącznej kwocie 6.692,04 zł, w tym 1.430,24 zł z tytułu składek, 5.253,00 zł z tytułu odsetek wyliczonych na dzień 15 stycznia 2014 r. oraz 8,80 zł kosztów upomnienia.
W uzasadnieniu decyzji z dnia 5 marca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił, że źródłem utrzymania trzyosobowej rodziny wnioskodawczyni jest jej dochód w średniej wysokości 1.127 zł miesięcznie brutto z tytułu umowy zlecenia zawartej w dniu 17 września 2013 r. ze spółką [...]. Mąż wnioskodawczyni M. N. od dnia 16 października 2013 r. był zgłoszony do ubezpieczenia jako osoba odbywająca szkolenie/staż, za które nie pobierał wynagrodzenia. Według informacji Ośrodka Pomocy Społecznej Gminy [...] wnioskodawczyni pobiera zasiłek rodzinny na córkę H. N. w kwocie 106,00 zł miesięcznie oraz otrzymała dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego w kwocie 100 zł. Ponadto Zakład ustalił, ze wnioskodawczyni i jej mąż nie korzystają ze świadczeń pomocy społecznej określonych ustawą o pomocy społecznej.
Stałe wydatki związane z utrzymaniem (koszty energii elektrycznej i gazu) zostały określone przez wnioskodawczynię na 220 zł miesięcznie.
Zakład ustalił również, że komornik sądowy prowadzi egzekucję należności w łącznej wysokości 2.033,58 zł na podstawie wyroku nakazowego Sądu Rejonowego w [...] z dnia 12 października 2011 r. W toku tej egzekucji nastąpiło zajęcie dochodu uzyskiwanego na podstawie umowy zlecenia.
Wnioskodawczyni jest właścicielką nieruchomości położonej w Weremowicach o powierzchni 58 arów. W księdze wieczystej powyższej nieruchomości w dniu 3 stycznia 2007 r. wpisana został hipoteka umowna kaucyjna w kwocie 5.450,04 zł na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w [...].
Egzekucja należności z tytułu składek prowadzona jest Naczelnika Urzędu Skarbowego w [...] i na wniosek z dnia 26 stycznia 2011 r. skierowana została do nieruchomości. Organ egzekucyjny nie stwierdził dotychczas bezskuteczności egzekucji z uwagi na brak majątku, z którego można prowadzić egzekucję.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że w stosunku do wnioskodawczyni nie zachodzi całkowita nieściągalność składek, o której mowa w art. 28 ust. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, ze zm. - dalej wymienianej jako u.s.u.s lub jako ustawa), bowiem nie ma miejsca żadna z okoliczności wymienionych w art. 28 ust. 3 pkt 1-6 ustawy.
Organ rozważał również przesłanki do umorzenia składek na podstawie art. 28 ust. 3a ustawy. Stwierdził, że z analizy dochodów i wydatków wnioskodawczyni wynika, że sytuacja finansowa jej rodziny jest bardzo trudna. Jednak rodzina nie korzysta z pomocy społecznej określonej w ustawie o pomocy społecznej, w związku z czym przypuszczać należy, że nie znajduje się w tak trudnej sytuacji, żeby konieczne było sięganie po pomoc społeczną. Przy ocenie czy w przypadku wnioskodawczyni zachodzi ubóstwo oraz czy jest ono stanem trwałym należy w szczególności ustalić, czy trudności płatnicze mają charakter okresowy, czy też może stały i pogłębiający się oraz czy istnieje realna szansa na poprawę sytuacji finansowej, na przykład poprzez podjęcie lepiej płatnej pracy zarobkowej, nabycia prawa do świadczeń emerytalno-rentowych itp. Ustalenie, że stan ten ma charakter przejściowy wyklucza możliwość umorzenia należności w oparciu o przesłankę ubóstwa. Organ stwierdził, że obecnie z uwagi na niski dochód z tytułu umowy zlecenia oraz jego zajęcie przez komornika na poczet innych zobowiązań wnioskodawczyni znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, jednak nie można stanu tego zakwalifikować jako trwałego i pogłębiającego się. Egzekwowana przez komornika kwota zobowiązania wynosi łącznie 2.033,58 zł, zatem w przyszłości po jego całkowitej spłacie sytuacja finansowa rodziny wnioskodawczyni ulegnie poprawie. Ponadto mąż wnioskodawczyni odbywa szkolenie/staż, a więc nie można wykluczyć, że po jego zakończeniu podejmie pracę choćby dorywczą w celu zapewnienia rodzinie środków utrzymania.