Dnia 21 maja 2010 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Tadeusz M. Geremek Sędziowie WSA Walentyna Długaszewska WSA Szymon Widłak ( spr.) Protokolant: st. sekr. sąd Janusz Maciaszek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 maja 2010 roku przy udziale sprawy ze skargi A. O. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Poznaniu z dnia 14 stycznia 2010r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne I. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Poznaniu z dnia 18 listopada 2009r. nr [...], II. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu, III. przyznaje adwokatowi R. K. od Skarbu Państwa (Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu) tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu kwotę [...] ([...] i [...]/100 ) złotych, w tym [...] ([...] i [...]/100) złotych tytułem podatku od towarów i usług /-/Sz. Widłak /-/T.M. Geremek /-/W. Długaszewska
A. O. wnioskiem z dnia 15 lutego 2008 roku złożyła prośbę o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne w łącznej kwocie [...] zł, na którą składają się: kwota [...] zł tytułem składek na ubezpieczenie społeczne za okres 11/2000, 04-09/2001, kwota [...] zł tytułem składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres 11/2000-01/2001, 03-09/2001, kwota [...] zł tytułem składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (dalej: FPiFGŚP) za okres 11/2000-01/2001, 03-09/2001, kwota [...] zł tytułem sumy odsetek od należności z tytułu powyższych składek naliczonych na dzień 15.02.2008 roku oraz kwota [...] zł stanowiąca sumę kosztów upomnień w kwocie [...] zł na składki na ubezpieczenie społeczne, w kwocie [...] zł na składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz w kwocie [...] zł na FPiFGŚP. Swój wniosek umotywowała bardzo trudną sytuacją finansową i rodzinną, jak również wskazała przyczyny powstania zadłużenia oraz dołączyła obszerny materiał dowodowy w postaci dokumentów urzędowych i prywatnych.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Poznaniu (dalej: ZUS lub organ) decyzją nr [...] z dnia 18 listopada 2009 roku odmówił umorzenia należności z tytułu zaległych składek, jak również umorzenia odsetek od tychże należności, a także kosztów upomnień. Swoją decyzję organ umotywował tym, iż w wobec skarżącą nie znajdują zastosowania przesłanki z art. 28 ust. 1, 2, ani 3 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, z uwagi na brak stwierdzenia przez organ egzekucyjny nieściągalności, o której mowa w ust. 2 tegoż przepisu. Ponadto organ wskazał, iż z uwagi na nie wykazanie przez skarżącą, że ze względu na swój stan majątkowy oraz sytuację rodzinną nie jest ona w stanie płacić należności względem ZUS bez pozbawienia siebie i swojej rodziny możliwości zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych, zastosowania nie znajduje również przepis art. 28 ust. 3a w/w ustawy w związku z treścią § 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 lipca 2003 roku w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne.
Na skutek wniosku skarżącej z dnia 26 listopada 2009 roku o ponowne rozpatrzenie jej sprawy w przedmiocie umorzenia należności, uzupełnionego pismem skarżącej z dnia 14 grudnia 2009 roku, organ wydał w dniu 14 stycznia 2010 roku decyzję nr [...], którą utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję z dnia 18 listopada 2009 roku. W uzasadnieniu organ ponownie wskazał, iż w odniesieniu do skarżącej nie znajduje zastosowanie art. 28 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, z uwagi na brak stwierdzenia nieściągalności należności, natomiast § 3 w/w rozporządzenia nie znajduje zastosowania, ze względu na nie wykazanie przez skarżącą niemożności uiszczenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne bez uszczerbku dla siebie i swojej rodziny.
Organ ustalił, iż skarżąca prowadziła działalność gospodarczą w okresie od 19 lipca 2000 r. do 30 sierpnia 2009 roku w zakresie handlu artykułami spożywczo-przemysłowymi i ogrodniczymi. W okresie od dnia 15 czerwca 2009 roku do 30 lipca 2009 roku skarżąca była zatrudniona na umowę o pracę na czas określony w wymiarze - etatu z wynagrodzeniem [...] zł brutto. Mąż skarżącej otrzymuje wynagrodzenie z tytułu prac dorywczych w wysokości około [...] zł miesięcznie. Na utrzymaniu skarżącej i jej męża pozostaje trzech synów w wieku 14, 16 i 17 lat. Koszty związane z utrzymaniem gospodarstwa domowego wynoszą około [...] zł miesięcznie. Ponadto skarżącej zostały przyznane zasiłki rodzinne na synów w łącznej wysokości [...] zł miesięcznie w okresie od 01 listopada 2009 roku do 31 maja 2010 roku, zasiłek rodzinny w łącznej kwocie [...] zł w okresie od 01 czerwca 2010 roku do 31 października 2010 roku oraz jednorazowy zasiłek rodzinny z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego na okres od 01 września 2010 roku do 30 września 2010 roku w łącznej kwocie [...] zł. Skarżąca posiada ponadto zadłużenie wobec osób fizycznych na kwotę [...] zł, zaległości czynszowe na kwotę [...] zł, a także zaległości na koncie bankowym w kwocie [...] zł.