Dnia 6 lutego 2019 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marek Sachajko (spr.) Sędziowie WSA Ireneusz Fornalik WSA Walentyna Długaszewska Protokolant: st. sekr. sąd. Agata Tyll-Szeligowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 lutego 2019r. przy udziale sprawy ze skargi K. D. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych [...] z dnia [...] kwietnia 2018r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu nieopłaconych składek 1. uchyla zaskarżoną decyzję, 2. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych [...] na rzecz skarżącej K. D. kwotę 480 zł (czterysta osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
Prawomocnym wyrokiem z 22 listopada 2017, III SA/Po 731/17 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, rozpoznając skargę K. D. na decyzję Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych/ZUS z dnia [...] sierpnia 2017 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu nieopłaconych składek - uchylił zaskarżoną decyzję oraz zasądził zwrot kosztów postępowania.
Wyrok ten, jak wynika z jego uzasadnienia, zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych/ZUS decyzją z dnia [...] lipca 2017 r. nr [...], działając na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3, art. 28 ust. 1 - 3 i ust. 4 oraz art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 963, dalej jako u.s.u.s.) odmówił K. D., jako spadkobiercy po płatniku składek - A. J., umorzenia:
1. należności z tytułu składek w części finansowanej przez płatnika składek i odsetek za zwłokę w tym :
- składek na ubezpieczenie społeczne za okres 06/2003-06/2004, 08/2004-12/2004, 02/2005-08/2007 i 03/2008-05/2008
- składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres 12/2007-02/2008
- składek na Fundusz Pracy i Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres 06/2003-06/2004, 08/2004-12/2004, 02/2005-08/2007 i 11/2007-05/2008
2. należności z tytułu składek w części finansowanej przez płatnika składek na własne:
- ubezpieczenie zdrowotne za okres 12/2007-02/2008
- Fundusz Pracy za okres 11/2007-02/2008.
W uzasadnieniu organ administracyjny wskazał, że wnioskodawca wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o umorzenie zaległości z tytułu nieopłaconych składek z powołaniem się na trudną sytuację finansową. Odpowiedzialność w tym zakresie wynika z decyzji ZUS z dnia [...].06.2015 r. o odpowiedzialności skarżącej jako spadkobiercy A. J. za jego zobowiązania wobec ZUS.
Na podstawie oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, organ stwierdził, że nie zachodzą przesłanki umożliwiające umorzenie wskazanych należności. Skarżąca jest bowiem zatrudniona na podstawie umowy o pracę z wynagrodzeniem średnio [...] zł miesięcznie brutto. Jej mąż nie uzyskuje żadnych dochodów. Miesięczne wydatki dotyczące utrzymania wynoszą [...] zł. Jest ona właścicielem nieruchomości i samochodu osobowego z 2006 r.
Po rozpatrzeniu wniosku strony o ponowne rozpatrzenie sprawy Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych/ZUS ww. decyzją z dnia [...] sierpnia 2017 r. nr [...] - utrzymał w mocy decyzję z dnia [...] lipca 2017 r.
Uchylając tą decyzję opisanym na wstępie prawomocnym wyrokiem z 22 listopada 2017, III SA/Po 731/17 WSA w Poznaniu w uzasadnieniu napisał, że przedmiotem zaskarżenia jest decyzja ZUS utrzymująca w mocy decyzję, którą odmówiono skarżącej umorzenia określonych należności. Dokonując oceny zgodności z prawem zaskarżonej decyzji, w świetle wskazanych wyżej przepisów, w pierwszej kolejności, należy odnieść się do kwestii istnienia należności z tytułu składek, objętych wnioskiem skarżącego o umorzenie, z uwagi na ewentualne ich przedawnienie. Nie ulega bowiem wątpliwości, że w sprawie dotyczącej umorzenia zaległości z tytułu składek organ administracyjny może rozważać taką możliwość jedynie odnośnie składek istniejących, wymagalnych, a więc takich, które nie uległy przedawnieniu z powodu upływu odpowiednich terminów ustawowych. Wygaśnięcie należności sprawia, że nie mogą być one skutecznie dochodzone przez podmiot uprawniony.