Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: sędzia WSA Jerzy Strzebinczyk, Sędziowie: sędzia NSA Ryszard Pęk (sprawozdawca), sędzia WSA Bogumiła Kalinowska, Protokolant: Jolanta Ryndak, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 6 października 2010 r. sprawy ze skargi J. P. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej we W. - Ośrodek Zamiejscowy w W. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie odmowy uchylenia zabezpieczenia zobowiązania podatkowego z tytułu podatku od towarów i usług oddalono skargę.
Zaskarżonym postanowieniem Dyrektor Izby Skarbowej we W. - Ośrodek Zamiejscowy w W., po rozpatrzeniu zażalenia wniesionego przez J. P. (dalej zwany: skarżącym), utrzymał w mocy postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w W. z dnia [...] r. (nr [...]) w przedmiocie odmowy uchylenia zabezpieczenia zobowiązania podatkowego z tytułu podatku od towarów i usług za okres: [...] r. oraz [...] r., dokonanego na podstawie decyzji z dnia [...] r. (nr: [...] do [...]) oraz zarządzeń zabezpieczenia z dnia [...] r. (nr: [...] do [...]).
W uzasadnieniu powyższego postanowienia organ II instancji wyjaśnił, że wykonując decyzje z dnia [...] r. w sprawie zabezpieczenia na majątku skarżącego określonych w przybliżeniu zobowiązań w podatku od towarów i usług, zarządzeniami z dnia [...] r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w W., dokonał na podstawie art.155 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2005 r. nr 229, poz.1954 ze zm.; dalej zwanej: ustawą egzekucyjną) zabezpieczenie na majątku skarżącego.
W dniu [...] r. skarżący, powołując się na art.159 § 1 ustawy egzekucyjnej, wystąpił z wnioskiem o uchylenie dokonanego zabezpieczenia, jako prowadzonego po upływie 3-miesięcznego terminu oraz uchylenie wszystkich zastosowanych środków zabezpieczających, w tym wykreślenie hipoteki przymusowej wpisanej na nieruchomości stanowiącej własność skarżącego oraz zwrot zabezpieczonych sum pieniężnych wraz z odsetkami. W uzasadnieniu skarżący wskazał, że w sprawie nie doszło do przedłużenia terminu do złożenia wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego do czasu zakończenia postępowania podatkowego, z uwagi na fakt, że wydane w tym zakresie postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego w W. z dnia [...] r. (nr: [...] do [...]) nie zostały skutecznie doręczone, a tym samym nie weszły do obrotu prawnego.
Naczelnik Urzędu Skarbowego w W. nie uwzględnił powyższego wniosku i postanowieniem z dnia [...] r. (nr [...]), odmówił uchylenia zabezpieczenia. W uzasadnieniu organ I instancji wyjaśnił, że doręczenie postanowień z dnia [...] r. nastąpiło w trybie art. 44 k.p.a., na adres wskazany przez skarżącego w druku NIP-1 jako adres zamieszkania.
Dyrektor Izby Skarbowej, który po rozpoznaniu zażalenia wniesionego przez skarżącego, utrzymał w mocy powyższe postanowienie wskazał w uzasadnieniu, że art. 44 k.p.a., który ma odpowiednie zastosowanie w postępowaniu egzekucyjnym na mocy art. 18 ustawy egzekucyjnej, przewiduje tzw. fikcję doręczenia, tzn. reguluje sytuację, w której nie można doręczyć pisma w sposób wskazany w art. 42 i art. 43 k.p.a., a więc bezpośrednio adresatowi, dorosłemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy. Wówczas pismo takie składa się na okres 14-tu dni w urzędzie pocztowym lub urzędzie gminy, z tym że równocześnie zawiadomienie o tym fakcie należy umieścić w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub innego pomieszczenia, którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata. Spełnienie powyższych warunków rodzi domniemanie prawne, że doręczenie zostało dokonane z upływem ostatniego dnia 14-dniowego okresu. Powyższe - jak podkreślił organ II instancji - należy interpretować w powiązaniu z treścią art.41 § 1 k.p.a., który stanowi, że w toku postępowania strony oraz ich przedstawiciele i pełnomocnicy mają obowiązek zawiadomić organ administracji publicznej o każdej zmianie swego adresu. W razie zaniedbania obowiązku określonego w § 1 doręczenie pisma pod dotychczasowym adresem ma skutek prawny (§ 2). Według organu II instancji literalne brzmienie powołanego przepisu, jak również przyjęta linia orzecznictwa sądów administracyjnych jednoznacznie wskazuje na to, że użyty przez ustawodawcę zwrot "w toku postępowania", odnosi się wyłącznie do momentu powstania obowiązku zgłoszenia zmiany adresu. Błędny w jego ocenie był zarzut skarżącego, że powyższa norma ma zastosowanie wyłącznie w sytuacji zmiany adresu w trakcie postępowania. Gdyby przyjąć taki tok rozumowania, strona byłaby zwolniona z obowiązku informowania organu o każdej zmianie adresu, która nastąpiła już po wszczęciu postępowania, co jest nielogiczne z punktu widzenia danego postępowania, a co więcej sprzeczne z przepisami ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz.U. z 2004 r. nr 269, poz.2681 ze zm.). Niezasadny był - jak podkreślono w uzasadnieniu postanowienia - zarzut, że przepisy powołanej ustawy "służyły odrębnym celom i miały zastosowanie przede wszystkim do postępowania podatkowego", gdyż obowiązek ewidencyjny, którego treścią jest w szczególności dokonanie zgłoszenia identyfikacyjnego (aktualizacyjnego), obciąża bezpośrednio osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz zakłady-oddziały osób prawnych, jeżeli na mocy odrębnych przepisów uzyskały one status niezależnego podatnika, a żaden przepis ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie stanowi o utracie tego statusu w postępowaniu zabezpieczającym. W konsekwencji skarżący, zgodnie z art. 9 ust.1 pkt 1 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, jako podatnik podatku od towarów i usług, miał obowiązek aktualizowania danych objętych zgłoszeniem identyfikacyjnym przez dokonanie zgłoszenia aktualizacyjnego do właściwego naczelnika urzędu skarbowego nie później niż w terminie 7 dni od dnia, z którym nastąpiła zmiana danych.