Dnia 2 lipca 2004 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Barbara Adamiak Sędziowie: Sędzia NSA Krystyna Anna Stec (sprawozdawca) Sędzia NSA Anna Moskała Protokolant: Katarzyna Dziok po rozpoznaniu w dniu 2 lipca 2004 r. na rozprawie sprawy ze skargi Dyrektora Urzędu Celnego w R. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej we W. - Ośrodka Zamiejscowego w J. G. z dnia 9 stycznia 2002 r. Nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania egzekucyjnego stwierdza nieważność zaskarżonego postanowienia i poprzedzającego go postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego w L. z dnia 5 grudnia 2001 r.
Postanowieniem z dnia 9.01.2002 r. Nr [...] Dyrektor Izby Skarbowej we W. utrzymał w mocy postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w L. z dnia 5.12.2001 r., którym umorzono postępowanie egzekucyjne prowadzone wobec Z. J. na podstawie tytułu wykonawczego nr [...].
W uzasadnieniu wskazano, że postępowanie egzekucyjne, którym objęto należności celne w kwocie 6.320 zł, wszczęto na podstawie w/w tytułu wykonawczego z 14.09.2000 r. a wnioskiem z 1.06.2001 r. zobowiązana zwróciła się o umorzenie postępowania z uwagi na wykonanie egzekwowanego obowiązku. Naczelnik Urzędu Skarbowego w L. działając jako organ egzekucyjny I instancji uwzględnił wniosek i umorzył postępowanie -powołując przepis art. 59 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
W zażaleniu, domagając się uchylenia wydanego postanowienia oraz przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego zgodnie z tytułem wykonawczym, wierzyciel przyznał, że dłużniczka wpłaciła egzekwowaną należność w Agencji Banku A S.A. - jednak wobec zawieszenia działalności banku i wskutek ogłoszenia jego upadłości wpłata ta nie została przekazana na rachunek wierzyciela a z treści przepisów art. 232 § 1 i art. 244 pkt 1 Kodeksu celnego wynika, że konieczne jest uznanie rachunku bankowego wierzyciela - co miejsca nie miało. Przyznano nadto, że Sąd Okręgowy w Poznaniu oddalając wniosek Z. J. o wyłączenie kwot uiszczonych tytułem długu celnego z masy upadłości stwierdził w uzasadnieniu orzeczenia wygaśnięcie długu celnego - jednakże stanowisko to nie wpływa na treść obowiązku wynikającego z kodeksu celnego.
Dyrektor Izby Skarbowej zważył, że zgodnie z art. 59 § 1 pkt 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji postępowanie egzekucyjne ulega umorzeniu, jeżeli obowiązek został przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego wykonany. Zdaniem organu odwoławczego skoro Z. J. wpłaciła 20.01.2000 r. należność w kwocie stanowiącej równowartość długu celnego objętego przedmiotowym tytułem wykonawczym (jak wynika z akt sprawy z dnia 14.09.2000 r. - doręczonym 20.10.2000 r.) a w toczącym się postępowaniu upadłościowym sąd powszechny odmówił dłużniczce prawa do wymienionych kwot - stwierdzając wygaśniecie długu celnego i zwolnienie się z tego długu wobec Urzędu celnego - to umorzenie postępowania egzekucyjnego było prawidłowe.
Nie godząc się z tym rozstrzygnięciem Dyrektor Urzędu Celnego w R. wniósł do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargę, w której domagał się uchylenia postanowień wydanych w sprawie przez organy egzekucyjne obu instancji.
Strona skarżąca w uzasadnieniu skargi podtrzymała stanowisko zaprezentowane w zażaleniu na postanowienie organu I instancji. Dodatkowo podniesiono, że dług celny jest długiem pieniężnym o charakterze oddawczym, co oznacza, iż zwolnienie dłużnika z zobowiązania następuje w momencie faktycznego spełnienia świadczenia, a w obrocie bezgotówkowym następuje to w momencie uznania rachunku bankowego wierzyciela. Wierzyciel powołał art. 63 i 64 Prawa bankowego w związku z art. 725 kodeksu cywilnego, nadto wskazał, że ryzyko upadłości banku nie może w świetle art. 65 Prawa bankowego obciążać Skarbu Państwa - dlatego tylko posiadacz rachunku, którego dyspozycji bank nie wykonał, może zgłosić wierzytelność w trybie prawa upadłościowego z tytułu nieprzekazania należności wierzycielowi. Stwierdzono, że organ celny zarejestrował kwotę wynikają z długu celnego, kwota ta - choć została przez dłużniczkę wpłacona do Banku A - nie została jednak, wskutek ogłoszenia upadłości tego banku, przekazana na rachunek wierzyciela. Tym samym - jak wywodziła strona skarżąca - dług celny nie został uregulowany, nie wygasł.