Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Anna Moskała (sprawozdawca), Sędziowie Sędzia WSA Anetta Chołuj, Sędzia WSA Magdalena Jankowska-Szostak, , Protokolant sekretarz sądowy Renata Pawlak, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 21 marca 2018 r. sprawy ze skargi I. W. na postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej we W. z dnia [...] października 2017 r., nr [...] w przedmiocie uznania zarzutów za bezzasadne oddala skargę w całości.
Dyrektor Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. prowadził wobec I. W. (skarżącej) postępowanie egzekucyjne na podstawie własnego tytułu wykonawczego nr [...], obejmującego należność z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za październik 2016 r. W dniu [...] sierpnia 2017 r. doręczono skarżącej tytuł wykonawczy wraz z zawiadomieniem o zajęciu rachunku bankowego w "A" SA (nr [...]).
W dniu [...] sierpnia 2017 r. do organu egzekucyjnego wpłynął wniosek skarżącej o zwolnienie spod egzekucji kwoty w wysokości 324 zł z rachunku bankowego w "A" SA oraz w "B" SA, na co Dyrektor Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. postanowieniem z dnia [...] września 2017 r. (nr [...]), wyraził zgodę.
Pismem z dnia [...] sierpnia 2017 r. skarżąca wniosła również zarzuty w sprawie egzekucji administracyjnej, podnosząc w szczególności, że organ egzekucyjny wszczął postępowanie pomimo złożenia wniosku o niewszczynanie egzekucji i wniosku o umorzenie zaległości. Podkreśliła, że jedyne środki, jakie obecnie posiada to wypłacane przez ZUS świadczenie chorobowe. Konsekwencją zajęcia ww. należności jest pozbawienie jej środków do życia, a zwłaszcza zakup lekarstw. W ocenie skarżącej zastosowany środek jest zbyt uciążliwy. Skarżąca wskazała nadto, że nie doręczono jej upomnienia z wezwaniem do zapłaty, co skutkuje koniecznością uznania egzekucji za niedopuszczalną.
Postanowieniem z dnia [...] września 2017 r. (nr [...]), Dyrektor Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. uznał zarzuty za nieuzasadnione. Organ egzekucyjny wskazał, że w dniu [...] maja 2017 r. skarżaca złożyła wniosek o umorzenie należności z tytułu składek. Decyzją z dnia [...] lipca 2017 r. organ odmówił uwzględnienia ww. wniosku. Organ wyjaśnił nadto, że w obecnym stanie prawnym sama okoliczność złożenia wniosku o udzielenie ulgi w spłacie zobowiązania nie stanowi podstawy do wstrzymania działań zmierzających do wyegzekwowania zaległości. W związku z powyższym w pełni uzasadnionym było wystawienie przez wierzyciela tytułu wykonawczego i skierowanie sprawy na drogę egzekucji administracyjnej. Dążąc do wykonania obowiązku, organ egzekucyjny zawiadomieniem z dnia [...] sierpnia 2017 r. (nr [...]), dokonał zajęcia wierzytelności w "A" S.A. W ocenie organu zawiadomienie stanowiące podstawę zastosowania ww. środka spełniało wszystkie wymogi formalne, a samo zajęcie zostało dokonane zgodnie z przewidzianym dla tego rodzaju czynności trybem. Ponadto organ wskazał, że skarżąca została pouczona o środkach zaskarżenia. Odnosząc się do zarzutu braku doręczenia upomnienia, organ egzekucyjny wskazał, że w przypadku, gdy podstawę prawną tytułu stanowi prawomocna decyzja egzekucja może być wszczęta bez uprzedniego doręczenia upomnienia, co wynika z § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 30 października 2014 r. w sprawie określenia należności pieniężnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1494).
Od tego postanowienia skarżąca wywiodła zażalenie, po rozpoznaniu którego Dyrektor Izby Skarbowej we W. wydał postanowienie z dnia [...] października 2017 r. (nr [...]), którym utrzymał w mocy postanowienie pierwszoinstancyjne. W uzasadnieniu postanowienia organ II instancji - po przywołaniu przepisów art. 33 i 34 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2017 r., poz. 1201 - dalej u.p.e.a.) - wskazał, że istotą sporu w sprawie są zarzuty: braku umorzenia obowiązku w całości oraz nieistnienia obowiązku (art. 33 § 1 pkt 1 u.p.e.a.), braku wymagalności egzekwowanego obowiązku z innego powodu (art. 33 § 1 pkt 2 u.p.e.a.), niedopuszczalności egzekucji administracyjnej oraz zastosowanego środka (art. 33 § 1 pkt 6 u.p.e.a.), braku uprzedniego doręczenia upomnienia (art. 33 § 1 pkt 7 u.p.e.a.), zastosowania zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego (art. 33 § 1 pkt 8 u.p.e.a.). Dalej organ podkreślił, że w sprawie wierzycielem jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych w W. i jego wypowiedź dla organu nie jest wiążąca, w przypadku zarzutów niedopuszczalności egzekucji administracyjnej oraz zastosowanego środka (art. 33 § 1 pkt 6 u.p.e.a.) oraz zastosowania zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego (art. 33 § 1 pkt 8 u.p.e.a.). To oznacza, że organ nadzoru ma nie tylko możliwość przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego we własnym zakresie, ale również dokonania odmiennej od organu pierwszej instancji oceny wniesionych zarzutów. Organ - jak dalej wskazał - jest natomiast związany stanowiskiem wierzyciela w zakresie zarzutów braku umorzenia obowiązku w całości oraz nieistnienia obowiązku (art. 33 § 1 pkt 1 u.p.e.a.), braku wymagalności egzekwowanego obowiązku z innego powodu (art. 33 § 1 pkt 2 u.p.e.a.) oraz braku uprzedniego doręczenia upomnienia (art. 33 § 1 pkt 7 u.p.e.a.). Związanie stanowiskiem wierzyciela oznacza nie tylko brak możliwości przeprowadzenia przez organ drugiej instancji dodatkowego postępowania wyjaśniającego, ale również brak możliwości odmiennego od Wierzyciela rozstrzygnięcia zgłoszonego zarzutu. Powyższe nie zwalnia jednak organu II instancji z obowiązku zweryfikowania, czy w toku postępowania nie doszło do naruszenia przepisów proceduralnych.