Plan zagospodarowania przestrzennego nie zastępuje uchwały rady gminy o ustaleniu granic gruntów, przeznaczonych pod skoncentrowane budownictwo jednorodzinne, natomiast jego treść jest istotna dla ustalenia takich granic.
Rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia 3 lipca 1991 r. Wojewoda P., działając na podstawie art. 91 ust. 1-3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95 ze zm./ stwierdził nieważność uchwały Rady Gminy i Miasta w O. z dnia 22 maja 1991 r. w sprawie przeprowadzenia scalenia gruntów na osiedlu budownictwa jednorodzinnego "U." - z powodu jej sprzeczności z prawem. W uzasadnieniu swego stanowiska organ administracji przytoczył następujące motywy. (...)
Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. 1991 nr 30 poz. 127/, rady gminy mogą ustalać w drodze uchwał granice gruntów przeznaczonych pod skoncentrowane budownictwo jednorodzinne, na obszarach przeznaczonych na ten cel w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Nieruchomości położone w tych granicach podlegają scaleniu i podziałowi na działki budowlane /art. 14 ust. 3/. Zakwestionowana uchwała została podjęta w sytuacji, gdy nie zostały ustalone granice gruntów przeznaczonych pod skoncentrowane budownictwo jednorodzinne. Z wyjaśnień Urzędu Miasta i Gminy w O. wynika, że jedyną podstawą do podjęcia przedmiotowej uchwały jest uchwała Rady Narodowej Miasta i Gminy w O. z dnia 30 stycznia 1986 r. w sprawie zatwierdzenia szczegółowego planu zagospodarowania przestrzennego osiedla budownictwa jednorodzinnego "U." w O. Z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 13 lipca 1988 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. nr 24 poz. 170/, tj. z dniem 20 lipca 1988 r., utraciły moc prawną obowiązujące do tej pory uchwały o określeniu granic gruntów, przeznaczonych pod skoncentrowane budownictwo jednorodzinne. Konieczne jest zatem podjęcie stosownej uchwały na podstawie obecnie obowiązujących przepisów. Uchwała taka powinna spełniać warunki, określone w art. 15 ustawy o gospodarce gruntami.
Skargę na powyższe rozstrzygnięcie nadzorcze wniósł Burmistrz Gminy i Miasta w O.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga nie jest uzasadniona. Pod rządami obowiązywania ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, w jej brzmieniu nadanym tej ustawie nowelą z dnia 13 lipca 1988 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, granice gruntów przeznaczone pod skoncentrowane budownictwo jednorodzinne wyznaczał plan zagospodarowania przestrzennego i na podstawie uprzednio obowiązujących przepisów dla dokonania scalenia działek i ich podziału, nie było koniecznie podjęcie uchwały, ustalającej granice gruntów przeznaczonych pod skoncentrowane budownictwo jednorodzinne, gdyż w tej mierze - o czym była mowa uprzednio - granice takie określał obowiązujący plan zagospodarowania przestrzennego. Natomiast w stanie prawnym obowiązującym po nowelizacji ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, dokonanej ustawą z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. nr 79 poz. 464/, dla wyznaczenia granic gruntów pod skoncentrowane budownictwo, konieczne jest podjęcie uchwały, stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, podjętej z uwzględnieniem przesłanek wymienionych w ust. 2-6 tego przepisu i art. 15 ust. 2-4. Stąd, choć dokonana nowelizacja ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości nie pozbawiła mocy prawnej obowiązujących planów zagospodarowania przestrzennego, to mimo ustalenia w nich granic obszarów przeznaczonych pod skoncentrowanie budownictwo jednorodzinne, konieczne jest podjęcie uchwał dla wyznaczenia granic skoncentrowanego budownictwa. (...) Dopiero po podjęciu takiej uchwały, po wyczerpaniu trybu określonego w art. 15 ust. 2-4, rada gminy podejmuje uchwałę o scalaniu gruntów i podziale na działki budowlane. Zakwestionowana, zaskarżonym rozstrzygnięciem nadzorczym, uchwała Rady Gminy i Miasta w O. z dnia 22 maja 1991 r. w sprawie przeprowadzenia scalania gruntów na osiedlu budownictwa jednorodzinnego "U." nie została poprzedzona podjęciem uchwały o ustaleniu granic gruntów przeznaczonych pod skoncentrowane budownictwo i wobec tego trafnie w zaskarżonym rozstrzygnięciu nadzorczym stwierdzono, iż uchwała ta jest sprzeczna z prawem. (...)
Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów - plan zagospodarowania przestrzennego nie zastępuje uchwały o ustaleniu granic gruntów przeznaczonych pod skoncentrowane budownictwo jednorodzinne, natomiast treść obowiązującego zagospodarowania przestrzennego jest istotna dla ustalenia takich granic, stosownie do treści art. 14 ust. 2 ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. Podkreślona w skardze argumentacja, iż 55 procent gruntów, których dotyczy zakwestionowana uchwała, stanowi własność gminy i została uzbrojona, nie ma znaczenia dla oceny legalności zaskarżonego rozstrzygnięcia nadzorczego. Okoliczności te natomiast mogą wskazywać na istnienie przesłanki do wszczęcia z urzędu postępowania w sprawie ustalenia granic gruntów, przeznaczonych pod skoncentrowane budownictwo jednorodzinne po myśli ust. 4 pkt 2 art. 14 ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. Odrębną też kwestią jest sprawa oddania części działek w użytkowanie wieczyste i wybudowanie na nich obiektów budowlanych. Rozwiązanie tych zagadnień winno nastąpić w ramach przepisów art. 15 i art. 16 ustawy. Podnoszony w skardze argument poniesienia przez skarżącą kosztów, na przygotowanie dokumentacji dla przeprowadzenia scalenia gruntów, nie może stanowić podstawy dla uwzględnienia skargi. Nie można wykluczyć, iż dokumentacja ta będzie mogła być wykorzystana w toku dalszego postępowania, mającego na celu podjęcie uchwały. (...)