Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Beata Kozicka, Sędziowie Sędzia WSA Bożena Miliczek-Ciszewska, Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz (spr.), Protokolant Katarzyna Lisiecka-Mitula, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 lipca 2018 r. sprawy ze skargi J. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Częstochowie z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie świadczenia wychowawczego uchyla zaskarżoną decyzję.
Decyzją z dnia [...] r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Częstochowie utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta C. z dnia [...] r. orzekającą o odmowie przyznania skarżącemu J. M. świadczenia wychowawczego na dziecko - J. M. i o przyznaniu świadczenia wychowawczego na dziecko - J.M..
W uzasadnieniu organ odwoławczy przytoczył przepisy ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy Państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2016 r. poz. 195 ze zm.). Podkreślił, że zgodnie z art. 4 ust. 1 tej ustawy, celem świadczenia wychowawczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych. Wskazał, że według art. 4 ust. 2 ustawy, świadczenie wychowawcze przysługuje matce, ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka. W przypadku zbiegu prawa rodziców, opiekunów prawnych dziecka lub opiekunów faktycznych dziecka do świadczenia wychowawczego, świadczenie to wypłaca się temu z rodziców, opiekunów prawnych dziecka lub opiekunów faktycznych dziecka, który faktycznie sprawuje opiekę nad dzieckiem. Jeżeli opieka nad dzieckiem sprawowana jest równocześnie przez oboje rodziców, opiekunów prawnych dziecka lub opiekunów faktycznych dziecka, świadczenie wychowawcze wypłaca się temu, kto pierwszy złoży wniosek. Natomiast w przypadku, gdy po złożeniu wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego przez rodzica, opiekuna prawnego dziecka lub opiekuna faktycznego dziecka drugi rodzic, opiekun prawny dziecka lub opiekun faktyczny dziecka złoży wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego w związku z opieką nad tym samym dzieckiem, organ właściwy ustala, kto sprawuje opiekę i w tym celu może zwrócić się do kierownika ośrodka pomocy społecznej o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, o którym mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w celu ustalenia osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem. Następnie organ odwoławczy wskazał, że z wnioskiem o przyznanie prawa do świadczenia wychowawczego na dziecko, tj. J. M. wystąpił jego ojciec. Dodał, że rodzice małoletniego J.M. są rozwiedzeni i nie zamieszkują razem. J. M. zamieszkuje wspólnie z matką. Ojciec J. M. - skarżący J.M. nie został pozbawiony władzy rodzicielskiej i płaci na rzecz syna alimenty zgodnie z wyrokiem rozwodowym. J. M., poza J. M., ma jeszcze dwoje dzieci; W.M. i J. M.. Organ przytoczył definicję rodziny zawartą w art. 2 ust. 16 ustawy. o pomocy Państwa w wychowywaniu dzieci, zgodnie z którą przez rodzinę należy rozumieć odpowiednio następujących członków rodziny: małżonków, rodziców dzieci, opiekuna faktycznego dziecka oraz zamieszkujące wspólnie z tymi osobami, pozostające na ich utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia, a także dzieci, które ukończyły 25. rok życia, legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością przysługuje świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2016 r. poz. 162 i 972 oraz z 2017 r. poz. 1428); do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, a także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko; w przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców rozwiedzionych lub żyjących w separacji, lub żyjących w rozłączeniu sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, dziecko zalicza się jednocześnie do członków rodzin obydwojga rodziców. Organ podniósł, że z przepisu tego wynika, iż ustawodawca co do zasady, nakazuje zaliczać do rodziny jedynie dzieci wspólnie zamieszkujące z małżonkami, rodzicami, opiekunami faktycznymi i będące na utrzymaniu tych osób. Jednakże, w końcowej części cytowanego przepisu ustawodawca przewidział, że w przypadku dziecka, które zgodnie z orzeczeniem sądu jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców rozwiedzionych lub żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu, dziecko zalicza się jednocześnie do członków rodzin obydwojga rodziców. W podsumowaniu rozważań organ wskazał, że w przypadku rodziców rozwiedzionych, dziecko może być zaliczone tylko do jednej z rodzin w rozumieniu ustawy. O tym, czy będzie to rodzina ojca, czy matki dziecka, decyduje fakt, z którym z rodziców dziecko faktycznie zamieszkuje i na czyim pozostaje utrzymaniu. Jedynym wyjątkiem pozwalającym na zaliczenie dziecka do obu rodzin jest sytuacja, w której dziecko jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców. Organ stwierdził, że w rozpatrywanej sprawie nie mamy do czynienia z taką sytuacją. Mając na uwadze podnoszone w odwołaniu argumenty, że strona nie została pozbawiona władzy rodzicielskiej, organ odwoławczy wskazał, że podziela pogląd wyrażony przez WSA w Kielcach w wyroku z dnia 18 stycznia 2017 r., w sprawie II SA/Ke 978/16(dostępny w internecie ), zgodnie z którym : "Prawo do świadczenia 500+ nie jest uzależnione od posiadania władzy rodzicielskiej, lecz - w przypadku zbiegu prawa obojga rodziców - od faktycznego sprawowania opieki na dzieckiem, czyli wspólnego zamieszkiwania z dzieckiem, zaspokajania jego potrzeb, wychowywania i utrzymania." Uwzględniając ustalenia stanu faktycznego Samorządowe Kolegium Odwoławcze stwierdziło, że codzienną i bezpośrednią opiekę nad J.M. sprawuje matka dziecka. Natomiast ojciec dziecka, płacąc alimenty ponosi koszty jego utrzymania. Tym samym okoliczności występujące w niniejszej sprawie są niewystarczające do stwierdzenia, że J.M. pozostaje pod opieką obydwojga rodziców w rozumieniu definicji rodziny zawartej w art. 2 ust. 16 ustawy.