Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia WSA Andrzej Matan Sędziowie Sędzia WSA Renata Siudyka Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz (spr.) Protokolant Monika Rał po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 października 2014 r. sprawy ze skargi Wojewody [...] na zarządzenie Wójta Gminy P. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie zasad prowadzenia naboru pracowników w placówkach oświatowych prowadzonych przez Gminę P. stwierdza niezgodność z prawem zaskarżonego zarządzenia i określa, że nie może być ono wykonane.
Wójt Gminy P. w dniu [...] wydał zarządzenie Nr [...] w sprawie zasad prowadzenia naboru pracowników w placówkach oświatowych prowadzonych przez Gminę P. Zarządzenie to określa zasady, tryb naboru pracowników w placówkach oświatowych, jak również zadania w tym zakresie. Przede wszystkim Wójt określił szczegółowo wymagania dla dyrektorów placówek oświatowych prowadzonych przez gminę P., co do ogłoszenia o rekrutacji kandydatów na wolne stanowiska w tych placówkach. Ponadto w § 5 zarządzenia ustalił, że jedynie za jego zgodą, w uzasadnionych przypadkach, dopuszcza się możliwość rezygnacji w całości lub w części ze stosowania opisanych w zarządzeniu zasad. Jako podstawę prawną wydania przedmiotowego zarządzenia, Wójt wskazał art. 31 ustawy o samorządzie gminnym.
W skardze wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach Wojewoda [...], na podstawie art. 93 ust. 1 w związku z art. 94 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 594 z późn. zm.), wniósł o stwierdzenie niezgodności z prawem wymienionego Zarządzenia - jako sprzecznego z art. 31 ustawy o samorządzie gminnym oraz art. 39 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r., Nr 256, poz. 2572 ze zm.). W uzasadnieniu skargi organ nadzoru podniósł, że zgodnie ze wskazanym wśród podstaw prawnych Zarządzenia, art. 31 ustawy o samorządzie gminnym, wójt kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz. W tym zakresie zarzucił, że treść tego przepisu, nie pozwala na uznanie, iż mógł stanowić podstawę określenia przez wójta zasad naboru pracowników w placówkach oświatowych. Podkreślił, że zgodnie z art. 5 ust. 7 pkt 1 i 3 ustawy o systemie oświaty, organ prowadzący szkołę lub placówkę odpowiada za jej działalność, a do jego zadań należy w szczególności zapewnienie warunków działania szkoły lub placówki, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki oraz zapewnienie obsługi administracyjnej, finansowej, w tym w zakresie wykonywania czynności, o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt 2-6 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694, z późn. zm.), oraz obsługi organizacyjnej szkoły lub placówki. Dodał, że nałożony na organ prowadzący szkołę, obowiązek zapewnienia właściwego funkcjonowania szkół i placówek, nie oznacza jednak pełnej swobody ingerowania w ich działalność. Jakkolwiek bowiem wójt jest jednocześnie zwierzchnikiem służbowym w odniesieniu do dyrektorów jednostek oświatowych (art. 34 ust. 5 ustawy o samorządzie gminnym), to jednak zakres jego uprawnień w odniesieniu do podległych jednostek, ograniczają ramy ustawy o systemie oświaty, jak i aktów wykonawczych. Podkreślił, że zgodnie z art. 34b tej ustawy, organ prowadzący szkołę lub placówkę, a w zakresie działalności dydaktyczno-wychowawczej i opiekuńczej również organ sprawujący nadzór pedagogiczny, mogą ingerować w działalność szkoły lub placówki wyłącznie w zakresie i na zasadach określonych w ustawie. W związku z tym zarzucił, że przedmiotowym zarządzeniem Wójt wkroczył w kompetencje dyrektorów szkół. Natomiast według przepisów ustawy o systemie oświaty oraz Kodeksu pracy, dyrektor szkoły jest pracodawcą dla zatrudnionych nauczycieli i innych pracowników. Ponadto, zgodnie z art. 39 ust. 3 ustawy o systemie oświaty, jest on kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole (przedszkolu) nauczycieli i pracowników nie będących nauczycielami. W ramach swoich kompetencji, wymienionych w tym przepisie, dyrektor decyduje w szczególności w sprawach: - zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz innych pracowników szkoły lub placówki; - przyznawania nagród oraz wymierzania kar porządkowych nauczycielom i innym pracownikom szkoły lub placówki; - występowania z wnioskami, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady szkoły lub placówki, w sprawach odznaczeń, nagród i innych wyróżnień dla nauczycieli oraz pozostałych pracowników szkoły lub placówki. Organ nadzoru podniósł, że do dyrektora jednostki oświatowej należy wyłączne prawo kształtowania polityki kadrowej w zarządzanej przez siebie placówce. Uprawnienie to, w połączeniu z treścią art. 34b ustawy o systemie oświaty, wyklucza możliwość wywierania wpływu przez organ prowadzący szkołę w powyższym zakresie. Przepis ten umożliwia ingerencję w działalność szkoły lub placówki wyłącznie w zakresie i na zasadach określonych w ustawie. Natomiast ustawa o systemie oświaty nie przyznaje organowi prowadzącemu, generalnego prawa do ingerencji w uprawnienia dyrektora szkoły (przedszkola i placówki) jako pracodawcy dla zatrudnionych w jednostce nauczycieli i pracowników niepedagogicznych. Uprawnienie takie, może więc wynikać wyłącznie z przepisów szczególnych i dotyczyć wyraźnie wskazanych w nich przypadków, nie może natomiast oznaczać generalnego prawa organu prowadzącego, do wpływania na decyzje kadrowe dyrektora. Organ nadzoru podniósł, że powyższy pogląd znajduje poparcie w orzecznictwie sądowym. W wyroku z dnia 19 kwietnia 2006 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu stwierdził, że "wszystkich czynności z zakresu prawa pracy dokonuje dyrektor" (sygn. akt. IV SA/Wr 313/05, publ: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych), podobnie orzekł NSA w wyroku z dnia 27.01.2010 r., według którego, zgodnie z art. 39 ust. 3 pkt. 1 ustawy o systemie oświaty, dyrektor decyduje w sprawach zatrudnienia i zwalniania nauczycieli i innych pracowników szkoły lub placówki. Wynikająca z tego przepisu samodzielność dyrektora w sprawach związanych z zatrudnianiem personelu szkoły lub placówki oświatowej wyklucza jakąkolwiek ingerencję ze strony organu prowadzącego w kwestie personalne (sygn. akt I OSK 1570/09 CBOSA). Organ nadzoru dodał, że przykładem przepisu umożliwiającego wpływ organu prowadzącego, na sposób zatrudnienia nauczyciela, jest art. 22 ust. 1 Karty Nauczyciela (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.), według którego, organ prowadzący szkołę może nałożyć na nauczyciela obowiązek podjęcia pracy w innej szkole lub szkołach i na tym samym lub - za jego zgodą - na innym stanowisku, w celu uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych w wymiarze nie większym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. W wypadku niewyrażenia zgody nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie za część obowiązkowego wymiaru zajęć. Organ nadzoru podkreślił, że przepis ten dotyczy jednak wyłącznie sytuacji, gdy z powodu braku odpowiedniej ilości godzin zajęć dydaktycznych, nauczyciel nie może być zatrudniony w pełnym wymiarze godzin zajęć.