Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia WSA Teresa Kurcyusz - Furmanik Sędziowie Sędzia WSA Renata Siudyka Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz (spr.) Protokolant Monika Rał po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 listopada 2014 r. sprawy ze skargi Prokuratora Okręgowego w Bielsku - Białej na uchwałę Rady Miejskiej w Żywcu z dnia 24 kwietnia 2008 r. nr XXV/210/2008 w przedmiocie regulaminu udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie gminy stwierdza nieważność § 6, § 7 pkt 4, pkt 5, pkt 6, § 8 pkt 2 i § 9 pkt 1 i pkt 4 Regulaminu stanowiącego załącznik do uchwały Rady Miejskiej w Żywcu z dnia 24 kwietnia 2008 r. nr XXV/210/2008 i określa, że Regulamin w wymienionej części nie może być wykonany.
Rada Miejska w Żywcu podjęła w dniu 24 kwietnia 2008 r. uchwałę Nr XXV/210/2008 w sprawie regulaminu udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie Miasta Żywca. Jako podstawę prawną uchwały wskazała art. 90f ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) w związku z art. 18 ust. 2 pkt 14a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594 ze zm.).
W skardze wniesionej na powyższą uchwałę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, Prokurator Prokuratury Okręgowej w Bielsku-Białej podniósł zarzut: - rażącego naruszenia art. 90f w związku z art. 90d ust. 2, 4 i 5 ustawy o systemie oświaty poprzez ich powtórzenie i modyfikację w § 6 regulaminu stanowiącego załącznik do uchwały; - rażącego naruszenia art. 90f w związku z art. 90d ust. 1 wymienionej ustawy w związku z art. 75 § 1 K.p.a. poprzez przyjęcie w § 7 pkt 4, 5, 6 oraz § 9 pkt 4 regulaminu, że wypłata stypendium szkolnego w formie refundacji poniesionych kosztów, następować będzie na podstawie oryginałów faktur, rachunków bądź innych dokumentów potwierdzających poniesienie wydatku, pomimo braku po stronie rady gminy upoważnienia do wydania przepisów prawa miejscowego modyfikujących w tym zakresie przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego i wprowadzających zamknięty katalog środków dowodowych; - rażące naruszenie art. 90f w związku z art. 90e ust. 1 ustawy o systemie oświaty, poprzez zdefiniowanie zdarzenia losowego w § 8 pkt. 2 regulaminu i przez to zawężenie kręgu osób uprawnionych na podstawie ustawy o systemie oświaty do otrzymania pomocy materialnej o charakterze socjalnym; - rażące naruszenie art. 90e ust. 4 ustawy o systemie oświaty poprzez jego powtórzenie i modyfikację w § 9 pkt. 1 Regulaminu stanowiącego załącznik do uchwały, w zakresie terminu ubiegania się o przyznanie zasiłku szkolnego. W związku z powyższymi zarzutami Prokurator wniósł o stwierdzenie nieważności wymienionych przepisów Regulaminu stanowiącego załącznik do uchwały Rady Miasta Żywca nr XXV/210/2008 z dnia 24 kwietnia 2008 r. W uzasadnieniu podniósł, że przepisy te zostały wydane z rażącym naruszeniem art. 90f ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Dodał, że zaskarżona uchwała jako normatywny akt wykonawczy, należący do kategorii prawa miejscowego, powinna spełniać warunki określone dla tej kategorii aktów prawnych. Uchwała ta została podjęta na podstawie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 90f ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.), według którego rada gminy uchwala regulamin udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie gminy, w którym określa w szczególności: - 1) sposób ustalania wysokości stypendium szkolnego w zależności od sytuacji materialnej uczniów i ich rodzin oraz innych okoliczności, o których mowa w art. 90d ust. 1; - 2) formy, w jakich udziela się stypendium szkolnego w zależności od potrzeb uczniów zamieszkałych na terenie gminy; - 3) tryb i sposób udzielania stypendium szkolnego; 4) tryb i sposób udzielania zasiłku szkolnego w zależności od zdarzenia losowego. Podniósł, że rada gminy jest uprawniona jedynie do określania w regulaminie, sposobu ustalania wysokości stypendium szkolnego, form, w jakich będzie ono udzielane oraz trybu i sposobu jego udzielania. Nie może natomiast powielać treści przepisów rangi ustawowej. Dodał, że utrwalony jest w tej mierze, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie pogląd, zgodnie z którym w uchwałach organów jednostek samorządu terytorialnego nie mogą znaleźć się materie uregulowane już w aktach prawnych hierarchicznie wyższych. Zgodnie z § 118 w zw. z § 143 załącznika do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie zasad techniki prawodawczej, w aktach organów samorządu terytorialnego nie mogą być powtarzane przepisy ustawy zawierającej upoważnienie i przepisy innych aktów normatywnych. Następnie wskazał, że w art. 90n ustawy o systemie oświaty, została przyjęta zasada, że w sprawach świadczeń pomocy materialnej o charakterze socjalnym wydaje się decyzje administracyjne. Świadczenia, o których mowa w tym przepisie to stypendium szkolne i zasiłek szkolny, a zatem nie można uzależnić przyznania wymienionych świadczeń od przedłożenia wyłącznie dokumentów wskazanych w uchwale, poprzez ustanowienie zamkniętego katalogu środków dowodowych tj. "odpowiednich rachunków". Dokument w postaci rachunku jest tylko jednym ze środków dowodowych, przewidzianym w Kodeksie postępowania administracyjnego. Zgodnie z art. 75 § 1 K.p.a., jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny. W tym zakresie skarżący podkreślił, że system środków dowodowych jest otwarty, jako dowód należy dopuścić wszystko, czego prawo nie zabrania. Ponadto wskazał, że zgodnie z art. 90e ust. 1 ustawy o systemie oświaty, uczniowi znajdującemu się przejściowo w trudnej sytuacji materialnej z powodu zdarzenia losowego, może być przyznany zasiłek szkolny. W tym zakresie podniósł, że pojęcie "zdarzenie losowe", nie zostało zdefiniowane w ustawie, a zatem jego zdefiniowanie w akcie rangi podustawowej, jest naruszeniem prawa. Ponadto dodał, że ocena, czy w danym przypadku mamy do czynienia ze zdarzeniem losowym, jest elementem procesu stosowania, a nie stanowienia prawa i należy do organu wykonawczego gminy. Podkreślił, że w ustawie o systemie oświaty, wyraźnie uzależniono uprawnienie do zasiłku szkolnego, od każdej sytuacji mieszczącej się w zakresie pojęcia "zdarzenie losowe". Wobec tego rada gminy nie może definiować tego pojęcia, jak też nie może kształtować trybu i sposobu udzielania zasiłku w sposób, który by ograniczał możliwość uzyskania pomocy przez jakiegokolwiek ucznia dotkniętego zdarzeniem losowym w znaczeniu ustawowym.