Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia NSA Tadeusz Michalik Sędziowie Sędzia WSA Andrzej Matan (spr.) Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz - Kunicka Protokolant st. sekr. sąd. Ewa Pasiek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 stycznia 2013 r. sprawy ze skargi M.M. na decyzję Kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...]r. nr [...] w przedmiocie przyznania uprawnień dla wdów po kombatantach oddala skargę.
Decyzją z dnia [...] Nr [...] Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych na podstawie art.20 ust.3, art. 22 ust. 2 oraz art. 4 ust. 1 pkt. 1 lit. a ustawy z 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (t.j. Dz. U. z 2002 r., Nr 42, poz. 371 ze zm., dalej: ustawa) - odmówił M.M. przyznania uprawnień wdowy po kombatancie.
W uzasadnieniu decyzji organ stwierdził, że zainteresowana złożyła wniosek o przyznanie uprawnień wdowy po kombatancie z tytułu pobytu męża w obozie koncentracyjnym. Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt. 1 lit. a ustawy, represjami w rozumieniu ustawy są okresy przebywania z przyczyn politycznych, narodowościowych, religijnych i rasowych w hitlerowskich więzieniach, obozach koncentracyjnych i ośrodkach zagłady. Jak ustalono w trakcie postępowania wyjaśniającego brak jest dowodów potwierdzających pobyt męża skarżącej w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. Pracownicy fabryki A w M., w której zatrudniony był jej mąż, nie zawsze byli więźniami tego obozu. Ustalenia te są zgodne z zeznaniami świadka J.Z., wedle którego mąż skarżącej pracował przy budowie fabryki w latach [...]. Wobec tego organ prowadzący postępowanie uznał, iż mąż wnioskodawczyni nie spełniał wymogów koniecznych do uznania za kombatanta, określonych w art. 4 ust. 1 pkt. 1 lit. a ustawy.
W myśl art. 30 ust. 2 ustawy, uprawnienia, o których mowa w ust. 2, przysługują również wdowom lub wdowcom - emerytom i rencistom oraz osobom pobierającym uposażenie w stanie spoczynku lub uposażenie rodzinne pozostałym po kombatantach i innych osobach uprawnionych. Uprawnienia takie mają charakter pochodny w stosunku do uprawnień kombatanckich, mogą zatem istnieć tylko wówczas, jeżeli małżonek utrzymałby takie, gdyby obecnie żył.
Od tej decyzji strona, reprezentowana przez pełnomocnika, złożyła wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy zarzucając rozstrzygnięciu błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, iż nie zachodzą przesłanki do uznania męża wnioskodawczyni - W.M. za osobę poddaną represjom wojennym w myśl art. 4 ust. 1 pkt. 1 lit. a ustawy.
W uzasadnieniu wniosku pełnomocnik akcentuje, iż wydruk karty osobowej świadczy o wykonywaniu pracy przez W.M. na terenie obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Nie można przyjąć, aby mąż wnioskodawczyni, jako [...] letni chłopak, podjął pracę w A z własnej woli. Wykonywanie pracy pod przymusem potwierdzają zeznania J.Z. Świadek zeznał także, iż nie mogli się ze sobą porozumiewać, bowiem za wszelkie rozmowy groziła śmierć. W takiej sytuacji trudno przyjąć, iż nie istnieją podstawy do uznania go za osobę represjonowaną i zmuszana do niewolniczej pracy.
Przywołuje także fakt, iż rodzina, a w szczególności jego matka, po zatrzymaniu W. M. na posterunku Policji w R. w [...] r. i przewiezieniu go do Ż., a później do O., nie miała żadnych informacji . Do końca życia nie mógł on "otrząsnąć się" z przeżyć doznanych w trakcie okupacji, a w wieku [...] lat zapadł na chorobę umysłową.