Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Renata Siudyka, Sędziowie Sędzia WSA Beata Kalaga - Gajewska, Sędzia WSA Bożena Miliczek - Ciszewska (spr.), Protokolant Specjalista Magdalena Kurpis, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 października 2017 r. sprawy ze skargi Miasta J. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody [...] z dnia [...]r. nr [...] w przedmiocie procedury rozpatrywania skarg, wniosków i petycji oddala skargę.
Rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia [...] nr [...] Wojewoda [...] (dalej: "Wojewoda", "organ nadzoru") stwierdził nieważność uchwały nr [...] Rady Miasta J. z dnia [...] w sprawie przyjęcia procedury rozpatrywania skarg, wniosków i petycji przez Radę Miasta J. w całości, jako niezgodnej z art. 7 Konstytucji RP w zw. z art. 226 oraz 229 ust. 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz. U. z 2016 r. poz. 23 ze zm. dalej "k.p.a.").
W uzasadnieniu podał, że w podstawie prawnej uchwały wskazano m.in. art. 229 ust. 3 ustawy k.p.a., zgodnie z którym, w sytuacji gdy przepisy szczególne nie określają innych organów właściwych do rozpatrywania skarg, organem właściwym do rozpatrzenia skargi dotyczącej zadań lub działalności wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) i kierowników gminnych jednostek organizacyjnych, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2, jest rada gminy.
W ocenie Wojewody uchwała została podjęta bez podstawy prawnej albowiem brak przepisu prawa stanowiącego delegację dla rady gminy do podjęcia uchwały w zakresie procedury rozpatrywania skarg, wniosków i petycji.
Wojewoda podniósł, że organy władzy publicznej mają obowiązek wykazać istnienie normy kompetencyjnej, uprawniającej je do działania, niedopuszczalne jest poprzestawanie tylko na stwierdzeniu braku zakazu takiego działania w normach zawierających ich kompetencje ogólne. Oznacza to, że w państwie praworządnym wszelka działalność władcza wymaga podstaw prawnych, tzn. legitymacji w prawnie nadanym upoważnieniu do działania. Sposób wykorzystywania kompetencji przez organy państwowe nie jest wyrazem arbitralności ich działania, lecz wynikiem realizacji przekazanych im uprawnień. Działania wykraczające poza ramy tych uprawnień są pozbawione legitymacji. Nie ma tu więc pola dla swobody w działalności organu władzy publicznej. Każde przekroczenie granic określonych przez Konstytucję, pozbawia taki organ legitymacji działania. Organ nadzoru powołał się na poglądy doktryny, w których podkreśla się, że w państwie przyjmującym zasadę państwa prawnego kompetencje organów państwowych powinny wyraźnie wynikać z obowiązujących przepisów i nie można ich domniemywać lub tworzyć za pomocą wykładni. W państwie prawa nie jest dopuszczalne uzurpowanie sobie przez jakikolwiek organ kompetencji nieprzyznanych mu wyraźnie w normie.
Organ nadzoru podał, że procedurę rozpatrywania skarg i wniosków regulują przepisy działu VIII k.p.a., z kolei ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o petycjach (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1195 z późn. zm.) reguluje zakres przedmiotowy, podmiotowy i czasowo-przestrzenny postępowania petycyjnego oraz określa również formy petycji, a także tryb jej rozpatrywania.
Jednocześnie przepis art. 226 k.p.a. upoważnił Radę Ministrów do wydania, w drodze rozporządzenia, przepisów o organizacji przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków. Wykonując tę delegację ustawową Rada Ministrów wydała rozporządzenie z dnia 8 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków (Dz. U. z 2002 r. Nr 5, poz. 46). Rozporządzenie - stosownie do treści § 1 ust. 1 - reguluje organizację przyjmowania oraz rozpatrywania skarg i wniosków, składanych do organów państwowych, organów jednostek samorządu terytorialnego oraz organów samorządowych jednostek organizacyjnych.