Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Szczepan Prax (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Beata Kozicka, Sędzia WSA Małgorzata Walentek, po rozpoznaniu w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w dniu 6 grudnia 2018 r. sprawy ze skargi J. G. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie przywrócenia terminu do uzupełnienia brakujących dokumentów w sprawie o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Prezydenta Miasta S. z dnia [...] r. nr [...] i umarza postępowanie administracyjne w przedmiocie przywrócenia terminu.
Pismem z dnia 12 września 2017 r. w trybie art. 19 ust. 4 ustawy z dnia
11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowaniu dzieci (Dz. U. z 2016 r., poz. 195, ze zm.), dalej: ustawa o pomocy, J. G. został wezwany do uzupełnienia wniosku w sprawie przyznania świadczenia wychowawczego o tytuł wykonawczy pochodzący lub zatwierdzony przez sąd odnośnie alimentów na dzieci wnioskodawcy.
W dniu 17 stycznia 2018 r. Prezydent Miasta S. zawiadomił wnioskodawcę o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia.
W piśmie z 26 kwietnia 2018 r. wnioskodawca domagał się przywrócenia terminu do uzupełnienia wniosku podając, że dopiero odbędzie się rozprawa w sprawie alimentacyjnej.
Postanowieniem z [...] r. organ I instancji, na podstawie art. 58 kpa odmówił przywrócenia wskazanego terminu z tego powodu, że wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu strona nie dopełniła czynności, dla której ten termin był określony.
Na skutek zażalenia wnioskodawcy Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Katowicach zaskarżonym postanowieniem, na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 kpa uchyliło postanowienie I instancji w całości.
Kolegium stwierdziło, że określony w art. 19 ust. 4 ustawy o pomocy termin na uzupełnienie brakujących dokumentów ma charakter materialny, a nie procesowy, w związku z czym nie podlega instytucji przywrócenia z art. 58 kpa.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego J. G. wskazał jedynie, że jest ojcem samotnie wychowującym trójkę małoletnich dzieci.
Odpowiadając na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zasadniczo skarga nie zasługuje na uwzględnienie. Ponieważ nie formułuje ona żadnych zarzutów, Sąd dokonał z urzędu kontroli legalności zaskarżonego postanowienia, do czego upoważnia go przepis art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, ze zm.), dalej: ppsa.
W następstwie tej kontroli należało podzielić pogląd organu odwoławczego o materialnoprawnym charakterze terminu z art. 19 ust. 4 ustawy o pomocy. Pomijając kwestię poprawności legislacyjnej art. 19 tej ustawy, należy wskazać, że zawiera ona dwojakiego rodzaju terminy. Mianowicie w ust. 1 i 2 są to terminy procesowe. W ust. 1 terminologia stanowi odpowiednik art. 64 kpa, a więc już z tego powodu nie można mu nadać innego charakteru. Z kolei w ust. 2 od organu zależy długość wyznaczonego terminu, co również przesądza za traktowaniem go jako procesowego. Natomiast inna sytuacja ma miejsce w przypadku regulacji z ust. 4 omawianego artykułu. Mianowicie z wyznaczonym 3-miesięcznym terminem kolejne ustępy tego artykułu wiążą określone skutki materialnoprawne. I tak ust. 5 przewiduje instytucję zawieszenia biegu tego terminu, która zasadniczo odnosi się do terminów prawa materialnego. Natomiast ust. 6 określa materialnoprawne skutki dopełnienia przez stronę czynności w terminie określonym w ust. 4. Pozostawienie wniosku bez rozpatrzenia na skutek niedopełnienia tych czynności w terminie jest w tym przypadku równoznaczne z wygaśnięciem prawa do uzyskania świadczenia wychowawczego na podstawie tego konkretnego wniosku, co nie wyłącza możliwości jego ponowienia.
Ponieważ terminy prawa materialnego mogą być przywracane tylko wtedy, gdy przepisy szczególne to dopuszczają, a ustawa o pomocy tego nie przewiduje, to trafnie organ odwoławczy uznał konieczność uchylenia postanowienia I instancji. Kolegium nie dopatrzyło jednak, że stosowany odpowiednio art. 138 § 1 pkt 2 kpa, w razie bezprzedmiotowości postępowania wymaga także umorzenia postępowania I instancji. Brak takiego rozstrzygnięcia powodowałby w istocie konieczność ponownego rozpatrzenia wniosku o przywrócenie terminu przez organ podstawowego stopnia. Rozstrzygnięcie zawarte w zaskarżonym postanowieniu narusza zatem ostatnio powołany przepis.
W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c i § 3 ppsa orzeczono, jak w sentencji.
mr