Sprawa ze skargi na decyzję SKO w B. w przedmiocie zasiłku dla opiekuna
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia WSA Beata Kalaga-Gajewska (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Renata Siudyka Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz Protokolant st. sekr. sąd. Agnieszka Rogowska-Bil po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 maja 2015 r. sprawy ze skargi J. A. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie zasiłku dla opiekuna uchyla zaskarżoną decyzję.

Inne orzeczenia o symbolu:
6329 Inne o symbolu podstawowym 632
Inne orzeczenia z hasłem:
Zabezpieczenie społeczne
Inne orzeczenia sądu:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach
Inne orzeczenia ze skargą na:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Uzasadnienie strona 1/4

Wnioskiem z dnia [...] J.A. zwróciła się do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w M. o ustalenie prawa do zasiłku dla opiekunów w związku z opieką nad matką - H.J. oraz załączyła orzeczenie o jej zaliczeniu bezterminowo od dnia [...] do I grupy inwalidów.

Decyzją z dnia [...] Wójt Gminy M., działając na podstawie art. 2-10 ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2014 r., poz. 567), art. 17, art. 20 ust. 2 i 3, art. 23, art. 26 ust. 1 i 2, art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 1456 z póżn. zm.) oraz art. 6 ust. 2a, art. 16 ust. 6b, art. 18 ust. 5e, art. 22 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 z późn. zm.), jak również art. 104 i art. 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 267 z późn. zm., zwanej dalej w skrócie jako: "K.p.a."), przyznał J.A. zasiłek dla opiekuna w związku z opieką nad matką od dnia [...]. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia zaznaczył, że osoba wymagająca opieki matka J.A. - H.J. pozostawała do dnia [...] w związku małżeńskim z W.J., który nie legitymował się znacznym stopniem niepełnosprawności. Z tego powodu zasiłek dla opiekuna nie przysługiwał wnioskodawczyni za wcześniejszy okres, albowiem nie były spełnione warunki do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego, określone w art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 grudnia 2012 r. W związku z powyższym przyznane zostało świadczenie w postaci zasiłku dla opiekuna dopiero od dnia [...]. Zauważyć jednak przyjdzie, że decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...], nr [...], na okres od dnia [...] na stałe, zostało przyznane J.A. świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z opieką nad matką H.J., w kwocie po [...] zł. miesięcznie. Powyższa decyzja wygasła z mocy prawa z dniem 1 lipca 2013 r.

Od powyższej decyzji J.A. złożyła odwołanie, w którym podniosła, że nie zgadza się z rozstrzygnięciem organu I instancji, bowiem od [...] do [...], tj. za życia ojca W.J. także sprawowała opiekę nad obłożnie chorą matką H.J.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. po rozpatrzeniu odwołania, decyzją z dnia [...], Nr [...], utrzymało w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu przywołało regulację zawartą w art. 2 i art. 4-5 ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, która określa warunki nabywania oraz zasady ustalania i wypłacania zasiłków dla opiekunów osobom, które utraciły prawo do świadczenia pielęgnacyjnego z dniem 1 lipca 2013 r. w związku z wygaśnięciem z mocy prawa decyzji przyznającej prawo do świadczenia pielęgnacyjnego. W myśl art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, w brzmieniu obowiązującym w dniu 31.12.2012 r., świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje: matce albo ojcu; innym osobom, na których, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59, z późn. zm.), ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności; opiekunowi faktycznemu dziecka - jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Z kolei stosownie do art. 17 ust. 5 pkt. 2 lit. a) ustawy o świadczeniach rodzinnych, świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli: osoba wymagająca opieki: pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Zdaniem organu odwoławczego, organ I instancji zasadnie uznał, że do dnia [...] istniała przesłanka wykluczająca możliwość przyznania odwołującej zasiłku dla opiekunów w związku z opieką nad matką, która do tego dnia pozostawała w związku małżeńskim, a jej współmałżonek nie legitymował się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. W takiej sytuacji, to na mężu ciążył obowiązek sprawowania opieki nad żoną. Przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na rzecz córki niepełnosprawnej matki mogłoby nastąpić wyłącznie w razie ustalenia, że jej mąż, ze względu na stwierdzoną znaczną niepełnosprawność, nie był w stanie sprawować takiej opieki. Takie stanowisko zgodne jest ze stanowiskiem Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażonym w wyroku z dnia 18.03.2014 r. o sygn. akt I OSK 290/13. Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 15 listopada 2006 r. (sygn. akt P 23/05), prawo ubiegania się o świadczenie pielęgnacyjne wywodzi się z obowiązku alimentacyjnego, o którym mowa w art. 128 k.r.o., który sprowadza się do obowiązku dostarczania środków utrzymania (niekiedy także środków wychowania) i obciąża krewnych w linii prostej (zstępnych i wstępnych) oraz rodzeństwo. Kodeks rodzinny i opiekuńczy ustala przy tym - jak podkreślał Trybunał Konstytucyjny - kolejność zobowiązanych, w związku z czym obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności, albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi, lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami (art. 132 k.r.o.). Wskazać należy, że świadczenie pielęgnacyjne stanowi pomoc Państwa przeznaczoną dla osób, które obciąża obowiązek alimentacyjny. Należy przy tym zauważyć, że wynikający z art. 23 k.r.o. obowiązek małżonka do wzajemnej pomocy współmałżonkowi wyprzedza obowiązek alimentacyjny osób wymienionych w art. 128 k.r.o. (m.in. zstępnych). Obowiązek ten powstaje z mocy prawa, a nie z wyboru dokonanego w danej rodzinie przez jej członków. Obowiązek alimentacyjny osoby zobowiązanej w dalszej kolejności powstaje dopiero przy spełnieniu się określonych prawem przesłanek i jest to wówczas jej własny obowiązek (a nie cudzy przez nią wypełniany). Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 18 lipca 2012 r. o sygn. akt I OSK 198/12 wskazał, że o ile z uwagi na konstytucyjne zasady równości czy sprawiedliwości społecznej może okazać się celowym - w danym stanie faktycznym - przyjęcie, że uprawnionym do otrzymania omawianego świadczenia jest jeszcze inna - niż wymienione expressis verbis w ustawie - kategoria członków szeroko rozumianej rodziny (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 lipca 2008 r. o sygn. akt P 27/07), o tyle nie ma takiego uzasadnienia w stosunku do zmiany porządku kolejności nabywania obowiązku alimentacyjnego przez krewnych osoby uprawnionej do pomocy. To nie rodzina bowiem decyduje, komu spośród jej członków winno być przyznane świadczenie pielęgnacyjne, a decyduje o tym przepis prawa. Przesłanka negatywna, ujęta w art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a) ustawy o świadczeniach rodzinnych, odnosząca się do krewnych osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności, którzy ubiegaliby się o świadczenie pielęgnacyjne (lub już je otrzymują) w sytuacji, gdy osoba wymagająca opieki pozostawała w związku małżeńskim ma uzasadnienie w przekonaniu ustawodawcy, że zobowiązanym do opieki nad osobą tego wymagającą powinien być w pierwszej kolejności jej małżonek, chyba że sam jest niepełnosprawny w stopniu znacznym, co ustawodawca skorygował nowelizacją z dnia 19 sierpnia 2011 r., będącą wynikiem sygnalizacji Trybunału Konstytucyjnego, zawartej w postanowieniu z dnia 1 czerwca 2010 r., S 1/10 (OTK-A 2010/5/54). Uprawnienie do świadczenia pielęgnacyjnego dla krewnych "otwiera się" zatem dopiero wówczas, gdy małżonek osoby wymagającej opieki jest niepełnosprawny w stopniu znacznym, a więc kiedy nie jest możliwe wypełnianie przez niego we właściwy sposób obowiązku alimentacyjnego.

Strona 1/4
Inne orzeczenia o symbolu:
6329 Inne o symbolu podstawowym 632
Inne orzeczenia z hasłem:
Zabezpieczenie społeczne
Inne orzeczenia sądu:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach
Inne orzeczenia ze skargą na:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze