Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia WSA Andrzej Matan Sędziowie Sędzia WSA Małgorzata Walentek (spr.) Sędzia WSA Renata Siudyka Protokolant Monika Rał po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 listopada 2015 r. sprawy ze skargi Wojewody [...] na zarządzenie Wójta Gminy P. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie zatwierdzenia kalkulacji dodatkowych kosztów związanych ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia informacji publicznej oraz sposobu uiszczenia opłaty stwierdza, że zaskarżone zarządzenie zostało wydane z naruszeniem prawa.
Wojewoda [...], działając na podstawie art. 94 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 roku (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 594 ze zm.), wniósł o stwierdzenie niezgodności z prawem Zarządzenia Wójta Gminy P. Nr [...] z dnia [...] r. w sprawie zatwierdzenia kalkulacji dodatkowych kosztów związanych ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia informacji publicznej oraz sposobu uiszczenia opłaty - jako sprzecznego z art. 15 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej ( Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm. - zwanej dalej "u.d.i.p.") oraz art. 7 Konstytucji RP.
W uzasadnieniu skargi Wojewoda wskazał, że Wójt zatwierdził kalkulację wykonania jednej sztuki kserokopii dokumentu w związku z ponoszeniem dodatkowych kosztów związanych ze wskazanym we wniosku sposobem udostępniania informacji publicznej lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku. Zdaniem organu nadzoru przepis art. 15 u.d.i.p. nie może stanowić podstawy do określenia w drodze zarządzenia wójta opłat związanych z udostępnieniem lub przekształceniem informacji w formę wskazaną we wniosku. Przepis ten, stanowiący odstępstwo od zasady bezpłatności, formułuje uprawnienie dla podmiotu zobowiązanego do udzielenia informacji do obciążenia wnioskodawcy dodatkowymi kosztami powstałymi w związku z jej udzieleniem (art. 15 ust. 1 u.d.i.p.) i określa dopuszczalny tryb postępowania w tym zakresie. Udostępniając informację na wniosek należy zatem każdorazowo dokonać indywidualnej oceny czy żądanie opłaty jest uzasadnione w kontekście art. 15 ust. 1 u.d.i.p. Tymczasem skarżone zarządzenie, określoną w powołanym przepisie możliwość pobrania opłaty zmienia w obowiązek żądania takiej opłaty. W ocenie organu nadzoru jeżeli organ administracji publicznej podejmuje działanie w sprawie, co do której przepis prawa wyraźnie lub pośrednio nie wskazuje jego właściwości, działanie takie stanowi naruszenie konstytucyjnej zasady legalizmu.
Wnosząc o stwierdzenie niezgodności z prawem skarżonego zarządzenia organ nadzoru wskazał, że upłynął rok od jego podjęcia, a jednocześnie nie zaistniały przesłanki określone w art. 90 ustawy o samorządzie gminnym do stwierdzenia nieważności tego aktu, po upływie ww. terminu.
W odpowiedzi na skargę Wójt Gminy P. wniósł o jej oddalenie. Wskazał, że w zaskarżonym zarządzeniu nie ustalono opłaty za udostępnienie informacji publicznej lecz zatwierdzono jedynie kalkulację sporządzenia jednej sztuki kserokopii dokumentu w oparciu o rzeczywiste, realne i adekwatne koszty ponoszone przez organ. W § 2 zarządzenia przewidziano natomiast jedynie sposób uiszczenia kosztów. Zaakcentował, że zawarty w art. 15 ust. 1 u.d.i.p. zwrot " może pobrać", oznacza, że decyzja należy do uznania organu.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga okazała się uzasadniona, bowiem zaskarżone zarządzenie zostało wydane z istotnym naruszeniem prawa. Otóż jako podstawę prawną jego wydania wskazano art. 15 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198, obecnie t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 782 - zwanej również dalej "u.d.i.p."). Tymczasem przepis ten nie może stanowić podstawy do wydania aktu wewnętrznego, w którym określa się opłaty zryczałtowane czy też koszty według kalkulacji, związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku. Natomiast zatwierdzony w skarżonym zarządzeniu koszt wykonania jednej sztuki kserokopii dokumentu udostępnianego w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej w istocie stanowi określoną przez organ stawkę opłaty, na podstawie której ustala się koszt udostępnienia informacji publicznej w takiej formie.
Należy wskazać, że przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej regulują zasady ponoszenia dodatkowych kosztów za udostępnienie informacji publicznej, ale wyłącznie w sprawach indywidualnych. W żadnym wiec razie nie wynika z nich podstawa do określenia ich czy to w formie opłat, czy przyjętych bądź zatwierdzonych kosztów, w drodze zarządzenia wójta. Ustalenie kosztów udostępnienia informacji publicznej, których poniesienie uzasadnia treść art. 15 ust. 1 u.d.i.p., następuje w piśmie skierowanym do wnioskodawcy w trybie art. 15 ust. 2 tej ustawy. Koszty te są zatem ustalane w toku realizacji każdorazowego wniosku o udzielenie informacji publicznej, a zatem podstawę ich ustalenia nie może stanowić zarządzenie określające opłaty czy koszty związane z daną formą czy sposobem udostępnienia informacji publicznej,
Wobec powyższego należało uznać za trafny zarzut organu nadzoru, że art. 15 u.d.i.p. nie stanowi podstawy do wydania zarządzenia w przedmiotowym zakresie. Oznacza to, że Wójt w oparciu o wskazany przepis, nie był uprawniony do wydania skarżonego zarządzenia.
W tym stanie rzeczy wniosek skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem objętego skargą zarządzenia okazał się uzasadniony. Dlatego też na podstawie art. 147 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w zw. z art. 90 ustawy o samorządzie gminnym orzeczono, jak w sentencji.