Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Donata Starosta Sędziowie WSA Bożena Popowska WSA Tomasz Grossmann (spr.) Protokolant st. sekr. sąd. Monika Zaporowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 02 lutego 2012 r. sprawy ze skargi PKP [...] na decyzję Wielkopolskiego Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu z dnia [...] sierpnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie nakazu wykonania pasów przeciwpożarowych oddzielających linie kolejowe oddala skargę
Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej w [...] (dalej: "Komendant Powiatowy PSP") - działając na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 68 z późn. zm., dalej: "u.P.S.P.") oraz art. 104 i art. 107 § 1 i 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.; dalej: "k.p.a."), w związku z uchybieniami naruszającymi przepisy przeciwpożarowe, opisanymi w protokole ustaleń z czynności kontrolno-rozpoznawczych z dnia [...] czerwca 2011 r. - decyzją z dnia [...] lipca 2011 r. nr [...] nakazał dyrektorowi Zakładu Linii Kolejowych w [...], W. G., wykonanie w terminie do dnia [...] lipca 2011 r. pasów przeciwpożarowych wzdłuż linii kolejowych nadzorowanych przez Sekcję Eksploatacji [...]: kierunek [...]), kierunek [...] i kierunek [...].
W uzasadnieniu decyzji wskazano, że zgodnie z § 38 ust. 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 07 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719; dalej: "rozporządzenie przeciwpożarowe", w skrócie "rozp.p-poż.") podmioty właściwe do wykonania i utrzymywania pasów przeciwpożarowych określone są między innymi w ustawie z dnia 28 marca 2003 roku o transporcie kolejowym. (Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94 z późn. zm., dalej: "ustawa o transporcie kolejowym", w skrócie "u.t.k."). W trakcie kontroli ustalono, że dotychczasową praktyką było wykonywanie pasów przeciwpożarowych na terenach leśnych wzdłuż linii kolejowych przez nadleśnictwo na zlecenie Zakładu Linii Kolejowych. Utrzymywanie pasów pożarowych polegało na ich corocznej mineralizacji, którą w roku bieżącym zawieszono. Organ ocenił, że obowiązek utrzymywania pasów przeciwpożarowych, również na terenie należącym do Lasów Państwowych, ciąży na zarządcy linii kolejowej. Podkreślił, że wykonywanie pasów przeciwpożarowych ma na celu ochronę obszarów leśnych przed pożarami mogącymi wystąpić ze strony szlaków kolejowych, a nie odwrotnie. Źródłami pożarów mających swe przyczyny w ruchu kolejowym mogą być między innymi snopy iskier wydobywające się spod kół hamującego pociągu czy niedopałki papierosów wyrzucane przez pasażerów przez okna wagonów.
Odwołanie od powyższej decyzji zostało złożone przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. (dalej: "PKP PLK S.A.") Zakład Linii Kolejowych w [...], zwany dalej: "Skarżącym", reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, który wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i umorzenie postępowania, bądź uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez organ I instancji - a to z powołaniem się na zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego, tj. § 38 ust. 2 rozp.p-poż. w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 1 i 3 oraz art. 55 u.t.k. poprzez niewłaściwą interpretację i przyjęcie, że odwołujący jest podmiotem zobowiązanym do wykonania pasów przeciwpożarowych na sąsiadujących z linią kolejową gruntach. W uzasadnieniu wskazano, że na podstawie przywołanych przepisów organ I instancji wywiódł odpowiedzialność Skarżącego w zakresie wykonywania pasów przeciwpożarowych. Tymczasem art. 17 u.t.k. nakłada na zarządców infrastruktury, przewoźników kolejowych oraz użytkowników bocznic kolejowych jedynie ogólny obowiązek spełnienia warunków technicznych i organizacyjnych zapewniających bezpieczne prowadzenie ruchu kolejowego, bezpieczną eksploatację pojazdów kolejowych oraz ochronę przeciwpożarową i ochronę środowiska. Norma ta wyraża wyłącznie generalną zasadę, której adresatami są podmioty korzystające ze środowiska. Natomiast zgodnie z zasadą przyzwoitej legislacji, składającej się na sformułowaną w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasadę demokratycznego państwa prawa, przepisy prawa powinny być formułowane w taki sposób, aby adresat normy mógł bez trudności określić ciążące na nim obowiązki i prawne konsekwencje jego działania i zaniechania. Normy prawne muszą być wyrażone w sposób bezpośredni i jasny. W ocenie Skarżącego analiza art. 17 u.t.k. nie pozwala przyjąć, aby zawarte w nim regulacje, sformułowane w sposób ogólnikowy i niedookreślony, mogły stanowić samoistną podstawę nałożenia jakichkolwiek obowiązków na zarządców infrastruktury. Zgodnie zaś z art. 55 ust. 1 pkt 3 u.t.k. zarządca ma prawo na sąsiadujących z linią kolejową gruntach, za odszkodowaniem urządzać i utrzymywać pasy przeciwpożarowe. W ocenie Skarżącego użyte przez ustawodawcę sformułowanie "ma prawo", zamiast "ma obowiązek" prowadzi do wniosku, iż zarządca infrastruktury dysponuje jedynie uprawnieniem do wykonywania pasów przeciwpożarowych, nie jest jednakże do tego zobowiązany.