Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Izabela Bąk - Marciniak Sędziowie WSA Tomasz Grossmann (spr.) WSA Maciej Busz Protokolant st. sekr. sąd. Małgorzata Błoszyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 maja 2013 r. sprawy ze skargi B. R., R. R. na postanowienie Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] grudnia 2012 r., nr [...] w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia, 1. stwierdza nieważność zaskarżonego postanowienia oraz poprzedzającego go postanowienia Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w O. W. z dnia [...] listopada 2012 r., nr [...], 2. określa, że zaskarżone postanowienie nie może być wykonane, 3. zasądza od Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego na rzecz skarżących B. R., R. R. solidarnie kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrot kosztów postępowania.
Dnia [...] listopada 2012 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w [...] (dalej: "PPIS" lub "organ I instancji"), działając na podstawie art. 26 § 1 i 4 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2012 r. poz. 1015; dalej: w skrócie: "u.p.e.a."), wystawił tytuł wykonawczy nr 8/2012, wobec niewykonania obowiązku wynikającego z art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b i ust. 2 w zw. z art. 17 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234 poz. 1570 z późn. zm.; dalej: "ustawa o zwalczaniu chorób zakaźnych", w skrócie: "u.z.ch.z."), dotyczącego poddania dziecka, M. R. (dalej: "małoletnia"), szczepieniom ochronnym przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (III dawka), błonicy, tężcowi, krztuścowi, Haemophilus influenzae typu B, poliomyelitis (II dawka) oraz odrze, śwince i różyczce (I dawka), przez matkę małoletniej, B. R. (dalej: "Zobowiązana" lub "Skarżąca"). Organ stwierdził, że obowiązek ten jest wymagalny i wszczął postępowanie egzekucyjne w celu przymuszenia do jego wykonania.
Postanowieniem z tego samego dnia (tj. [...] listopada 2012 r.), nr [...], PPIS - wskazując jako podstawę prawną art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 112, poz. 1263 z późn. zm.; dalej: "ustawa o P.I.S.", w skrócie: "u.P.I.S.") oraz art. 119 i art. 122 § 1-2 u.p.e.a. - nałożył na Zobowiązaną grzywnę w wysokości 200 zł, w celu przymuszenia do wykonania obowiązków wymienionych w tytule wykonawczym nr [...], zastrzegając, że w przypadku braku uiszczenia grzywny, kwota ta zostanie ściągnięta w trybie egzekucji administracyjnej należności pieniężnych, bez uprzedniego upomnienia (punkt 1. sentencji postanowienia). Na podstawie art. 64a § 1 pkt 1 u.p.e.a. wskazał, że opłata za czynności egzekucyjne wynosi 20 zł, i że należy ją wpłacić, niezależnie od dalszego toku postępowania, na podane konto PPIS (punkty 2. i 3. sentencji postanowienia). Organ wezwał Zobowiązaną do wykonania obowiązku określonego w tytule wykonawczym w terminie do 31 grudnia 2012 r. (punkt 4. sentencji postanowienia), podkreślając, że w razie niewykonania obowiązku będą nakładane dalsze grzywny w łącznej wysokości do 50.000 zł.
W uzasadnieniu PPIS wyjaśnił, że w dniu [...] sierpnia 2012 r. otrzymał kolejną informację z Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej [...], o niewykonaniu przez Zobowiązaną obowiązku poddania dziecka szczepieniom ochronnym. Pomimo wystosowanych do Niej pism (w sierpniu 2012 r.) oraz upomnienia (we wrześniu 2012 r.), Zobowiązana nadal nie wykonała ciążącego na niej obowiązku. Wobec powyższego organ wystawił tytuł wykonawczy. W celu przymuszenia do wykonania obowiązku poddania dziecka szczepieniom została nałożona grzywna w wysokości 200 zł, która, w ocenie PPIS, jest adekwatna do występującego w niniejszej sprawie stanu faktycznego i mieści się w dolnej granicy przewidzianej do nakładania kary.
Na opisane postanowienie zażalenie wnieśli oboje rodzice małoletniej - B. i R. R. (dalej łącznie: "Skarżący") - zarzucając w pierwszej kolejności naruszenie art. 10 i art. 81 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.; dalej w skrócie: "k.p.a."), poprzez brak zapewnienia czynnego udziału stronom w postępowaniu m.in. poprzez wadliwe dokonywanie doręczeń, bo wyłącznie matce dziecka, z pominięciem ojca. Oboje rodzice są pełnoprawnymi opiekunami dziecka i razem wykonują władzę rodzicielską. Nadto Skarżący zarzucili naruszenie art. 16 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2012 r. Nr 159; dalej: "ustawa o prawach pacjenta", w skrócie: "u.pr.p."), zgodnie z którym pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody. Zaznaczyli, że wprawdzie art. 5 u.z.ch.z. określa szczepienie jako obowiązkowe, ale nie oznacza to, że pacjent w tym wypadku jest pozbawiony swoich praw. Na takie ograniczenie zezwala jedynie art. 36 u.z.ch.z., który dopuszcza zastosowanie przymusu bezpośredniego w celu zaaplikowania leku, ale jest to dopuszczalne tylko w stosunku do osoby, u której podejrzewa się lub rozpoznano chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną, stanowiącą bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia innych osób. Tymczasem, jak podkreślili, ich dziecko jest całkowicie zdrowe. Skarżący zarzucili także naruszenie art. 6 k.p.a. poprzez odstąpienie od wskazania podstawy prawnej do wydania postanowienia. Organ przywołał art. 20 § 2 u.p.e.a., który dotyczy jednak przypadków określonych szczególnymi przepisami. Nadto Skarżący powołali się na niewykonalność nałożonego obowiązku w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 5 k.p.a., wskazując, że z przepisów nie wynika ani konkretny rodzaj szczepionki, ani konkretny termin szczepienia. Skoro wskazany jest jedynie przedział wiekowy, w jakim należy wykonać szczepienie, to obowiązek może być spełniony zarówno w pierwszym, jak i ostatnim dniu wskazanego okresu. Wobec powyższego Skarżący wnieśli o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości.