Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jerzy Stankowski (spr.) Sędziowie WSA Ewa Kręcichwost-Durchowska WSA Maciej Busz Protokolant st. sekr. sąd. Monika Zaporowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 listopada 2013 r. sprawy ze skargi A. W. na postanowienie Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] marca [...] r. nr [...] w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia 1. stwierdza nieważność zaskarżonego postanowienia oraz poprzedzającego go postanowienia Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w O. W. z dnia [...] grudnia [...] r. nr [...]; 2. określa że zaskarżone postanowienie nie może być wykonane; 3. zasądza od Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego na rzecz Skarżącej A. W. kwotę 100 (sto) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w O. W. (dalej PPIS albo organ I instancji) postanowieniem z dnia [...] grudnia 2012 r., nr [...], znak [...] (dalej postanowienie z [...] grudnia 2012 r.), wobec niewykonania obowiązków wymienionych w tytule wykonawczym z dnia [...] października 2012 r., nr [...], działając na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 roku o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz.U. 2011 r., nr 112, poz. 1263 ze zm., dalej uppis) oraz art. 119 i art. 122 §1-2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz. U. 2012 r., poz. 1015, dalej upea), w pkt 1 nałożył na A. W., zam. ul. Z. [...],[...] O. W. (dalej zobowiązana), grzywnę w wysokości 100 złotych, w celu przymuszenia do wykonania obowiązku poddania szczepieniom ochronnym dziecka R. W., ur. [...] kwietnia 2010 r. w zakresie szczepienia przeciwko gruźlicy, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, błonicy, tężcowi, krztuścowi, Haemophilus influenzae typu B, poliomyelitis oraz odrze, śwince i różyczce. W 2 pkt postanowienia na zobowiązaną stosownie do art. 64a §1 pkt 1 upea nałożona została opłata za czynności egzekucyjne w kwocie 10,00 zł. W pkt 3 i 4 organ I instancji orzekł o sposobie i terminie uiszczenia nałożonej grzywny.
W uzasadnieniu PPIS wskazał, że egzekwowany obowiązek wynika wprost z art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b w związku z art. 17 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. 2008 r., nr 234, poz. 1570 ze zm., dalej ustawa z 2008 r.). W rozpatrywanej sprawie organ biorąc pod uwagę powyższe wskazania ocenił, że nałożona grzywna w kwocie 100 złotych zmotywuje zobowiązaną do realizacji obowiązku, czyli jest adekwatna do występującego w niniejszej sprawie stanu faktycznego.
W zażaleniu wniesionym pismem z dnia 4 stycznia 2013 r. zobowiązana wniosła o uchylenie postanowienia z 27 grudnia 2012 r. w całości z powodu jego niedopuszczalności, o wstrzymanie czynności egzekucyjnych, umorzenie postępowania egzekucyjnego w całości oraz zwrot poniesionych kosztów postępowania w wysokości 10 zł.
Zaskarżonemu postanowieniu zobowiązana zarzuciła rażące naruszenie prawa materialnego, tj. przepisów ustawy z 2008 r., art. 20 §2 upea oraz zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego.
Zdaniem zobowiązanej, przymuszanie w drodze administracyjnej do wykonania szczepień ochronnych pozbawione jest podstaw prawnych. Co za tym idzie, niedopuszczalne jest nakładanie kar pieniężnych. Ustawa z 2008 r. wyraźnie stanowi, że przymus można stosować tylko w stosunku do osoby chorej na chorobę zakaźną. Przymus szczepień ochronnych nie obejmuje profilaktyki. Należy przyjąć, że sczepienia ochronne, jako profilaktyczne są jedynie zalecane a nie obowiązkowe.
Ustawa z 2008 r. zawiera delegację ustawową dla określenia wykazu chorób zakaźnych objętych obowiązkiem szczepień ochronnych, do określenia osób lub grup osób obowiązanych do poddania się szczepieniom, wieku i innych okoliczności stanowiących przesłankę do nałożenia obowiązku szczepienia na te osoby. Wydane na mocy delegacji ustawowej rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych z dnia 18 sierpnia 2011 r. (Dz. U. 2011 r., nr 182, poz. 1086 ze zm., dalej rozporządzenie z 2011 r.) precyzuje dokładny termin poddania dziecka poszczególnym rodzajom szczepień ochronnych. Rozporządzenie to reguluje również tryb postępowania w przypadku gdy lekarskie badanie kwalifikacyjne daje podstawy do długotrwałego odroczenia obowiązkowego szczepienia ochronnego. Nie precyzuje ono natomiast trybu postępowania w przypadku niezachowania kalendarza szczepień z powodów innych niż w przypadku wystąpienia podstaw do długotrwałego odroczenia obowiązkowego szczepienia ochronnego. U małoletniego Rafała W. nie stwierdzono przeciwwskazań do długotrwałego odroczenia szczepień, należy więc przyjąć że obowiązek poddania szczepieniom należy wykonać w terminach określonych przez powyższe rozporządzenie. W dniu wydania zaskarżonego postanowienia, tj. 27 grudnia 2012 r. w przypadku małoletniego R. W. nie został naruszony żaden z maksymalnych terminów obowiązkowych szczepień ochronnych wymienionych powyżej i zawartych w rozporządzeniu, zatem brak wykonania tego obowiązku nie stanowi złamania obowiązujących przepisów prawa. Należy przy tym wskazać, że przywołany w rozporządzeniu z 2011 r. Program Szczepień Ochronnych na dany rok, ogłaszany przez Głównego Inspektora Sanitarnego w formie komunikatu, o którym mowa w art. 17 ust. 11 ustawy z 2008 r. nie stanowi źródła prawa.