Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Maciej Busz Sędziowie WSA Izabela Bąk-Marciniak (spr.) WSA Anna Jarosz Protokolant st.sekr.sąd. Agata Tyll-Szeligowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 października 2015 r. sprawy ze skargi M. S. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia [...] maja 2015 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie zwrotu nienależnie pobranej zaliczki alimentacyjnej uchyla zaskarżone postanowienie i poprzedzające je postanowienie Prezydenta Miasta P. z dnia [...] lutego 2015 r. nr [...]
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. postanowieniem z dnia [...] maja 2015 r. nr [...], po rozpoznaniu zażalenia M. S.na postanowienie Prezydenta Miasta P. z dnia [...] lutego 2015 r. nr [...], utrzymało w mocy zaskarżone postanowienie.
Postanowienie to wydano w następującym stanie faktycznym i prawnym.
M. S. wnioskiem z dnia [...]. stycznia 2015r. zwrócił się do Prezydenta Miasta P. o wszczęcie postępowania i wydanie decyzji w sprawie zwrotu nienależnie pobranego świadczenia z tytułu zaliczki alimentacyjnej przez W. S. na rzecz E., H. i N. S.. Prezydent Miasta P. postanowieniem z dnia [...] lutego 2015r. odmówił wszczęcia postępowania z tegoż wniosku, wskazując że M. S. jako dłużnik alimentacyjny nie jest stroną postępowania w sprawie ustalenia prawa do zaliczki alimentacyjnej. Stroną w tej sprawie jest jedynie osoba uprawniona do alimentów orzeczonych wyrokiem sądu powszechnego lub ustalonych ugodą zawartą przed takim sądem. W tym postępowaniu po stronie zobowiązanego do alimentów nie powstają żadne nowe prawa ani obowiązki, a wobec tego decyzja ustalająca prawo do zaliczki alimentacyjnej nie wpływa na sytuacją prawną zobowiązanego do alimentów. Możliwość wydania decyzji o przyznaniu zaliczki osobom uprawnionym była skutkiem niewykonania przez wnioskodawcę obowiązku alimentacyjnego na podstawie tytułu wykonawczego. Wnioskodawca nie posiada interesu prawnego, by występować z wnioskiem o wszczęcie postępowania i wydanie decyzji w sprawie zwrotu zaliczki alimentacyjnej, nie jest więc stroną tego postępowania. Zgodnie zaś z art.61a § 1 kpa, gdy żądanie o którym mowa w art.61 zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.
M. S. reprezentowany przez pełnomocnika wniósł zażalenie na to postanowienie, domagając się jego uchylenia i wydania decyzji. W uzasadnieniu wskazał, że nie jest dłużnikiem alimentacyjnym, a jedynie zobowiązanym do alimentacji, bowiem nie posiada zaległości alimentacyjnych wobec dzieci. Stosownie do art.28 kpa stroną postępowania jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie. Niewątpliwie M. S. jest stroną przedmiotowego postępowania wobec czego postanowienie winno być uchylone.
SKO w P. utrzymując w mocy zaskarżonej postanowienie wskazało, że zgodnie z art. 61a k.p.a. gdy żądanie wszczęcia postępowania zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. Organ odwoławczy wyjaśnił, że art. 28 k.p.a. wskazuje, że stroną jest każdy, czyjego interesu prawego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Interes prawny wynika z przepisów prawa materialnego. W niniejszej sprawie interesu prawnego wnioskodawcy należało szukać w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 ze zm.), dalej: upsua. Zdaniem organu odwoławczego nie można wskazać przepisu tej ustawy, który przyznawałby dłużnikowi alimentacyjnemu interes prawny w sprawie o przyznanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego, jak i ustaleniu prawa do zaliczki alimentacyjnej. Stroną tego postępowania jest jedynie osoba uprawniona do alimentów ustalonych wyrokiem sądu powszechnego lub ugodą zawartą przed takim sądem. W związku z tym Kolegium uznało, że organ I instancji zastosował art. 61a k.p.a. i odmówił wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie wydania decyzji dotyczącej zwrotu nienależnie pobranej zaliczki alimentacyjnej.