Przez użyte w art. 39 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym sformułowanie "załatwianie indwidualnych spraw z zakresu administracji publicznej" nie należy rozumieć każdej formy w jakiej działa organ administracji, a jedynie rozstrzyganie spraw administracyjnych w formie władczej decyzją administracyjną, którą organ okonuje konkretyzacji przeisu prawa w określonym stanie faktycznym wobec określonego podmiotu.
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Mirosława Rozbicka-Ostrowska (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Tadeusz Kuczyński Sędzia WSA Lidia Serwiniowska Protokolant Małgorzata Rutkiewicz po rozpoznaniu w Wydziale IV na rozprawie w dniu 18 marca 2009 r. przy udziale Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej we Wrocławiu Marii Walkiewicz sprawy ze skargi Gminy Bardo na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego z dnia 21 listopada 2008 r. nr NK.II.0911-10/615/08 w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały nr XXIII 141/08 Rady Miejskiej w Bardzie z dnia 30 października 2008 r. w sprawie przekazania do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bardzie zadania polegającego na podejmowaniu działań wobec dłużników alimentacyjnych uregulowanych w przepisach rozdziału 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. nr 192, poz. 1373, z późniejszymi zmianami) oddala skargę.
Przedmiotem skargi wniesionej przez Gminę Bardo do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu jest rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego z dnia 21 listopada 2008 r. Nr NK.II.0911-615/08 wydane na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)(zwanej dalej ustawą o samorządzie gminnym), którym stwierdzono nieważność uchwały Rady Miejskiej w Bardzie z dnia 30 października 2008 r., Nr XXIII/141/08 w sprawie przekazania do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bardzie zadania polegającego na podejmowaniu działań wobec dłużników alimentacyjnych uregulowanych w przepisach rozdziału 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. Nr 192, poz. 1378 ze zm.)(zwanej dalej ustawą o pomocy) . Badana przez organ nadzoru uchwała podjęta została z powołaniem się na przepisy art. 39 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym. W ocenie Wojewody Dolnośląskiego zakwestionowana uchwała w zakresie przekazania do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bardzie zadania polegającego na podejmowaniu działań wobec dłużników alimentacyjnych uregulowanych w przepisach rozdziału 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów narusza w sposób istotny przepis art. 39 ust. 4 tej ustawy w związku z art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej . Organ nadzoru wskazał, że art. 39 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym przyznaje Radzie Miejskiej kompetencję do upoważnienia Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bardzie do wydawania decyzji administracyjnych, np. w zakresie przyznawania i wydawania świadczeń z funduszu alimentacyjnego wraz z podejmowaniem działań wobec dłużników alimentacyjnych , natomiast w powołanej wyżej uchwale Rada Miejska w Bardzie takiego upoważnienia nie udzieliła. Z kolei samo przekazanie Gminnemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Bardzie zadania przewidzianego w ustawie o pomocy powinno być dokonane w formie uchwały w sprawie zmiany statutu tego Ośrodka . Dodatkowo wskazał, że Rada Miejska w Bardzie podjęła w dniu 25 czerwca 2007 r. - w tym przedmiocie uchwałę - Nr X/47/07 zmieniającą uchwałę nr XVIII/151/04 z dnia 15 listopada 2004 r. w sprawie nadania statutu GOPS, w której to uchwale nie dokonała upoważnienia Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej do wydawania decyzji administracyjnych ani nie przekazała zadania przewidzianego w ustawie o pomocy, polegającego na podejmowaniu działań wobec dłużników alimentacyjnych. Końcowo organ nadzoru stwierdził , że każda norma kompetencyjna musi być tak realizowana, aby nie naruszała zasad demokratycznego państwa prawnego, a jedną z takich zasad jest zakaz domniemania kompetencji.
W skardze na rozstrzygnięcie nadzorcze Gmina Bardo wniosła o jego uchylenie , podnosząc zarzut naruszenia przepisów art. 2 i art. 40 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, a także przepisu art. 165 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem strony skarżącej stanowisko organu nadzoru, wedle którego rada gminy musiała przekazać zadania przewidziane w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, polegające na podejmowaniu działań wobec dłużników alimentacyjnych, powinno być dokonane w formie uchwały w sprawie zmiany Statutu Ośrodka Pomocy Społecznej w Bardzie, w przedmiotowej sprawie nie znajduje żadnego prawnego umocowania. Skoro radzie gminy przysługuje prawo stanowienia prawa miejscowego, a ustawa takie upoważnienie wyraźnie określa, to żądanie oparcia postanowień uchwały o wydawanie kolejnych uchwał w sprawie zmiany statutu narusza wyżej wskazane przepisy. Według strony skarżącej zakwestionowana przez organ nadzoru uchwała spełnia wszystkie wymogi określone w art. 87 ust. 2 i art. 94 Konstytucji, a orzeczenie organu nadzoru jest nie do przyjęcia, bowiem władczo ingeruje w uchwałodawczą działalność organów gminy , bezpodstawnie stwierdzające nieważność przedmiotowej uchwały z powodu jej sprzeczności z prawem. Dopiero podjęcie uchwały mimo istnienia braku ustawowej podstawy byłoby istotnym naruszeniem prawa, skutkującym nieważnością uchwały. Wadliwość taka nie zachodzi w niniejszej sprawie, gdyż organ gminy, będąc obiektywnie właściwy do podjęcia uchwały, w sposób ustawowo określony zrealizował swoje obowiązki. Strona skarżąca wywodziła dalej, że przekazanie przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta do ośrodka pomocy społecznej zadania, polegającego na prowadzeniu postępowania w sprawach przyznawania świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz wydawaniu w tych sprawach decyzji, może nastąpić na podstawie pisemnego upoważnienia. Powyższe wynika ze znowelizowanego art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. Nr 192, poz. 1378, z późn. zm.), na mocy którego organ właściwy wierzyciela może upoważnić, w formie pisemnej, swojego zastępcę, pracownika urzędu albo kierownika ośrodka pomocy społecznej lub innej jednostki organizacyjnej gminy, a także inną osobę na wniosek kierownika ośrodka pomocy społecznej lub innej jednostki organizacyjnej gminy do prowadzenia postępowania w sprawach przyznawania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, a także do wydawania w tych sprawach decyzji. Natomiast przekazanie do ośrodka pomocy społecznej drugiego zadania przewidzianego w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, polegającego na podejmowaniu działań wobec dłużników alimentacyjnych (uregulowanego w szczególności w obowiązujących od października 2008 r. przepisach rozdziału 2 ww. ustawy), powinno nastąpić w oparciu o uchwałę rady gminy wydaną na podstawie art. 39 ust 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.). Zgodnie z powyższym przepisem, do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej rada gminy może upoważnić również organ wykonawczy jednostki pomocniczej oraz organy jednostek samorządowych i innych podmiotów o których mowa w art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, podejmowanie działań wobec dłużników alimentacyjnych, a także przyznawanie i wypłata świadczeń z funduszu alimentacyjnego, jest zadaniem zleconym gminie z zakresu administracji rządowej, wobec czego przekazanie tego zadania do ośrodka pomocy społecznej, jak najbardziej może być przedmiotem uchwały rady gminy. Strona skarżąca przyznała ,że nie jest możliwe całościowe przekazanie do ośrodka pomocy społecznej zadania, polegającego na podejmowaniu działań wobec dłużników alimentacyjnych, w oparciu o pisemne upoważnienie organu właściwego wydane na podstawie znowelizowanego art. 4 ust. 3 o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, gdyż zakres takiego upoważnienia może obejmować jedynie cześć działań podejmowanych wobec dłużnika alimentacyjnego tj. przeprowadzanie wywiadu alimentacyjnego oraz odbieranie od dłużnika alimentacyjnego oświadczenia majątkowego. Taka interpretacja powołanych przepisów została również wskazana w komunikacie, który znajduje się na stronie internetowej Ministra Pracy i Polityki Społecznej w dziale dotyczącym Funduszu Alimentacyjnego jako właściwy tryb i sposób przejęcia zadań wynikających z rozdziału 2 ustawy o pomocy osobom uprawionym do alimentów. Czynności określone w rozdziale 2 ustawy nie są w żaden sposób .związane z wydawaniem decyzji administracyjnych i brak jest innego przepisu, który wskazywałby wprost tryb upoważnienia do dokonywania czynności przez ośrodek pomocy społecznej zadań przewidzianych ustawą i dopuszczeniu do ich przekazania, dlatego też w podstawie prawnej wskazano właśnie, zgodnie zresztą z sugestią Ministra Pracy i Polityki Społecznej powyższy przepis. Według gminy wskazanie nawet błędnej podstawy prawnej nie powoduje nieważności uchwały, gdyż traktowane jest to jako nieistotne naruszenie prawa. Błędne powołanie w podstawie prawnej uchwały rady gminy przepisów nie może bowiem przesądzać o charakterze tej uchwały jako aktu normatywnego powszechnie obowiązującego, jeżeli w treści tej uchwały nie zamieszczono przepisów o charakterze władczym skierowanych do ogółu podmiotów spoza układu organów samorządu terytorialnego. Wadliwość powołania takiej podstawy ocenić należy jako nieistotne naruszenie prawa w rozumieniu art. 91 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym. Natomiast wojewoda w zaskarżonym rozstrzygnięciu nadzorczym poza zakwestionowaniem podstawy prawnej zaskarżonej uchwały, nie wskazał żadnych skonkretyzowanych wadliwości poszczególnych jej postanowień. W ocenie skarżącego represyjne stanowisko organu nadzoru jest błędne, a przedmiotowa uchwała nie narusza prawa, a w szczególności art. 39 ust 4 o samorządzie gminnym, w związku z tym nie miało miejsca również naruszenie art. 7 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483).