Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Mirosława Rozbicka - Ostrowska Sędziowie Sędzia NSA Tadeusz Kuczyński (spr.) Sędzia WSA Lidia Serwiniowska Protokolant st. asystent sędziego Anna Rudzińska po rozpoznaniu w Wydziale IV na rozprawie w dniu 27 listopada 2013 r. sprawy ze skargi Z. P. na decyzję Okręgowego Inspektora Pracy we W. z dnia [...] r., nr [...] w przedmiocie opracowania szczegółowych programów szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy (pkt 1); opracowania szczegółowego programu szkolenia stanowiskowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy dla występujących w zakładzie stanowisk pracy (pkt 2) I. uchyla zaskarżoną decyzję; II. zasądza od Okręgowego Inspektora Pracy we W. na rzecz skarżącego Z. P. kwotę 457 (słownie: czterysta pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania; III. orzeka, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu.
Decyzją z dnia [...] kwietnia 2013 r. nr [...] Inspektor Pracy Państwowej Inspekcji Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy we W. nakazał Z. P., dalej skarżący, po przeprowadzeniu kontroli (protokół kontroli z dnia 4 kwietnia 2013 r. nr [...]):
1. Opracować szczegółowe programy szkolenia ogólnego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy;
2. Opracować szczegółowy program szkolenia stanowiskowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy dla występujących w zakładzie stanowisk pracy;
3. Uaktualnić ocenę ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy murarza oraz cieśli wskazując: stosowane maszyny, sposób wykonywania transportu ręcznego lub mechanicznego elementów ważących powyżej 30 kg, środki profilaktyczne zmniejszające ryzyka wystąpienia podobnych zdarzeń odpadnięcia od ściany szalunku;
4. Zapoznać pracowników z oceną ryzyka zawodowego na stanowiskach cieśli i murarza po jej uaktualnieniu.
Z akt sprawy wynika, że kontrola przeprowadzona w dniach: 27 i 28 grudnia 2012 r., 4 stycznia 2013 r. oraz 3 i 4 kwietnia 2013 r. miała na celu ustalenie okoliczności i przyczyn śmiertelnego wypadku przy pracy, któremu w dniu 27 grudnia 2012 r. uległ jeden z pracowników kontrolowanej firmy.
Odwołanie od tej decyzji wniósł pełnomocnik skarżącego. W uzasadnieniu odniósł się do sporządzonego w dniu 4 kwietnia 2013 r. protokołu kontroli podnosząc, że nie zaistniały podstawy do uznania, że w kontrolowanym zakładzie pracy warunki i zasady bhp nie były przestrzegane. Wskazał, że skarżący w swoich materiałach szkoleniowych posiada program instruktażu ogólnego, który jest również w posiadaniu organizatorów szkoleń: Systemax, Seka, 3M Poland, 3M Wrocław.
Podniósł, że inspektor w raporcie zakwestionował kwalifikacje zawodowe poszkodowanego pracownika. Jednakże w aktach osobowych pracownika znajduje się kserokopia świadectwa ukończenia Zasadniczej Szkoły B. w 1976 r. oraz kwestionariusz osobowy przedstawiający historię zatrudnienia w wielu firmach budowlanych, w tym informacja o prowadzeniu własnej działalności gospodarczej. Wyjaśnił, że wypadek do jakiego doszło na budowie u skarżącego spowodowany był nieprzestrzeganiem zasad bhp wyłącznie przez pracownika, który zlekceważył zasady prawidłowego demontażu szalunku, jak również przystąpił do tej czynności w stanie po spożyciu alkoholu, w którym nie powinien był być w ogólne dopuszczony do pracy. Dodał, że trudno jednak oczekiwać od pracodawcy, aby przed każdą czynnością wykonywaną przez pracowników, przeprowadzał badanie na obecność alkoholu w ich organizmie. Poszkodowany pracownik przed przystąpieniem do pracy był trzeźwy i nie zachodziły przesłanki do odsunięcia go od wykonywania pracy. Wyjaśnił, że do pracy przy demontażu szalunków wyznaczony został zespół składający się z dwóch pracowników. Takie było wyraźne polecenie skarżącego. Pracownicy dokładnie znali sposób montażu i demontażu tego typu szalunków.
Wskazał, że w prowadzonym przez skarżącego zakładzie pracy przed zaistniałym wypadkiem, istniały ścisłe reguły przestrzegania zasad bhp oraz odpowiednie instrukcje z tym związane. Dodał, że skarżący, jako pracodawca zatrudniający mniej niż 20 pracowników, miał prawo przeprowadzać osobiście instruktaż stanowiskowy, a także szkolenia ogólne z zakresu bhp, będąc w posiadaniu zaświadczenia o ukończeniu kursu bhp dla pracodawców. Ponadto uczestnicząc w szkoleniu zorganizowanym przez firmę SEKA skarżący był pouczony, że szkolenia z zakresu BHP, ogólne i stanowiskowe mogą być przez niego przeprowadzone. Dodatkowo zwrócił uwagę, że pracownicy skarżącego odbywali szkolenia w firmie z którą skarżący utrzymuje współpracę - 3M Poland i 3M Wrocław. Program tego instruktażu był zbieżny z tym, który stanowi załącznik do rozporządzenia o szkoleniu pracowników w zakresu bhp. Ponadto wyjaśnił, że ocena ryzyka zawodowego dla występujących u pracodawcy stanowisk pracy jest do wglądu dla pracowników i aktualizowana na bieżąco. W tej ocenie znajdują się również informacje o przenoszeniu materiałów, transporcie ręcznym a także środki profilaktyczne zapobiegające powstawaniu w/w ryzyk. Podniósł, że pracownicy zatrudnieni u skarżącego byli wyposażeni i każdorazowo ustnie informowani o treści instrukcji bhp w zakresie montażu i demontażu szalunków, jak również znali projekt montażu szalunków, a także zasady prawidłowego ich demontażu. Potwierdzone to zostało oświadczeniem pracowników skarżącego. Z oświadczenia wynika jednoznacznie, że pracownicy oddelegowani do wykonywania demontażu szalunków byli przed podjęciem tego zadania dobrze przeszkoleni. Podniósł również, że demontaż jest prostą czynnością budowlaną, która uwzględniając doświadczenie oraz staż pracy wykonujących ją pracowników, nie wymaga stałego nadzoru bezpośrednio przez przełożonego. Dwóch pracowników wykonujących to zadanie w niewielkiej od siebie odległości było wystarczające do kontroli prawidłowego wykonania zadania oraz podjęcia natychmiastowej reakcji w przypadku wystąpienia zagrożenia. Dodał, że w instrukcji czy projekcie montażu szalunków nie ma mowy o ciągłym nadzorze kierownika budowy nad wykonywanymi pracami. Wyjaśnił, że nadzór nie może być pojmowany jako bezpośrednie uczestniczenie w wykonywanych pracach, ale jako koordynowanie prac, analiza zgodności ich wykonania z wybraną technologią czy sprawdzanie sposobu i metody wykonywania powierzonych zadań. Pracownicy mają ciągły kontakt z kierownikiem budowy, który prawie cały czas spędza na realizowanej inwestycji. Wyjaśnił, że w momencie opuszczenia przez skarżącego terenu budowy obecna była osoba z firmy podwykonawczej posiadająca uprawnienia do sprawowania nadzoru.