Sprawa ze skargi na uchwałę Rady Powiatu L. w przedmiocie określenia zasad częściowego lub całkowitego zwalniania z ponoszenia opłat rodziców, których dzieci przebywają w rodzinach zastępczych
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Tadeusz Kuczyński Sędziowie Sędzia WSA Lidia Serwiniowska (spraw.) Sędzia WSA Wanda Wiatkowska-Ilków Protokolant Aleksandra Rygielska po rozpoznaniu w Wydziale IV na rozprawie w dniu 8 listopada 2006r. przy udziale sprawy ze skargi Wojewody D. na uchwałę Rady Powiatu L. z dnia [...]r. nr [...] w przedmiocie określenia zasad częściowego lub całkowitego zwalniania z ponoszenia opłat rodziców, których dzieci przebywają w rodzinach zastępczych I. stwierdza nieważność przepisów § 4, § 5, § 6 ust. 1 zaskarżonej uchwały; II. zasądza od Powiatu L. na rzecz Wojewody D. kwotę 240 (słownie: dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego; III. nie orzeka w przedmiocie wykonania zaskarżonej uchwały w części określonej w punkcie I.

Uzasadnienie strona 1/6

Na podstawie art. 12 ust. 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym (tj. Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1592 z późn. zm.) oraz art. 79 ust. 6 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (tj. Dz. U. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.), Rada Powiatu L. podjęła w dniu [...] r. uchwałę Nr [...] w sprawie określenia zasad częściowego lub całkowitego zwalniania z ponoszenia opłat rodziców, których dzieci przebywają w rodzinach zastępczych.

Pismem z dnia [...] r. Nr [...] Wojewoda D., w oparciu o art. 81 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym wniósł o stwierdzenie nieważności §4, §5, § 6 ust. 1 wyżej wskazanej uchwały.

Uzasadniając swe żądanie podał, że w toku badania legalności tej uchwały stwierdził, że § 4 w istotny sposób narusza art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej, § 5 uchwały w sposób istotny narusza art. 79 ust. 6 wskazanej ustawy o pomocy społecznej w związku z art. 7 i art. 94 Konstytucji RP oraz § 143 i § 115 Załącznika do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002r. "Zasady techniki prawodawczej" (Dz. U. z 2002r., Nr 100, poz. 908), a także § 6 ust. 1 uchwały w sposób istotny narusza art. 79 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej.

Jak dalej wskazał, w myśl § 4 uchwały: "Opłatę za pobyt dziecka lub osoby pełnoletniej, o której mowa w § 2 pkt 2 niniejszej uchwały w rodzinie zastępczej ustala Starosta L. lub z jego upoważnienia Kierownik Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w L. w drodze decyzji administracyjnej do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania".

Wyżej cytowany przepis § 4 uchwały jest sprzeczny z art. 79 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, który stanowi, że opłata ta nie może przekroczyć wysokości miesięcznej pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka lub osoby pełnoletniej umieszczonej w rodzinie zastępczej. W uchwale posłużono się pojęciem średni miesięczny koszt utrzymania, co sugerowałoby, iż rodzice mogą ponosić wszelkie koszty związane z utrzymaniem dziecka w rodzinie zastępczej. Jednakże zgodnie z art. 78 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, rodzinie zastępczej udziela się pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania każdego umieszczonego w niej dziecka. Z przepisu tego wynika, że rodzina zastępcza otrzymuje z pomocy społecznej świadczenie pieniężne na częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonego w niej dziecka, zaś w pozostałym zakresie utrzymuje dziecko z własnych środków. W związku z powyższym organ nadzoru uznał, że § 4 uchwały w sposób istotny narusza art. 79 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej.

Z kolei przepis § 5 zaskarżonej uchwały stanowi, że "w przypadku trudnej sytuacji materialnej rodziców dziecka potwierdzonej wywiadem środowiskowym Starosta L. lub z jego upoważnienia Kierownik Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie może wydać decyzję o całkowitym lub częściowym zwolnieniu z opłaty na okres dłuższy niż rok (ust. 1). Zwolnienie od opłat następuje na wniosek osoby zainteresowanej zobowiązanej do ponoszenia opłat lub z urzędu w oparciu o wywiad środowiskowy przeprowadzony u osoby zobowiązanej (ust. 2 )". W myśl art. 79 ust. 6 ustawy o pomocy społecznej rada powiatu określa w drodze uchwały, warunki częściowego lub całkowitego zwalniania rodziców z opłat, o których mowa w ust. 1, czyli za pobyt dziecka lub osoby pełnoletniej, o której mowa w art. 78 ust. 5 w rodzinie zastępczej, do wysokości miesięcznej pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka umieszczonego w tej rodzinie. Z treści tego przepisu wynika, że do kompetencji rady powiatu należy ustalenie warunków, na podstawie których rodzice mogą zostać zwolnieni ze wspomnianych opłat. Obejmuje to przesłanki, które powinny być brane pod uwagę przez starostę przy udzielaniu zwolnień, gdyż w oparciu o art. 79 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej decyzję administracyjną o wysokości tej opłaty wydaje starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej. Ustawodawca w art. 79 ust. 3 stwierdza, że starosta ustalając wysokość opłaty rodziców dziecka przebywającego w rodzinie zastępczej, uwzględnia ich sytuacją rodzinną zdrowotną, dochodową i majątkową. Natomiast art. 79 ust. 5 tej ustawy wskazuje, że starosta może częściowo zwolnić lub odstąpić od ustalenia opłaty, o której mowa w ust. 1, na wniosek lub z urzędu, ze względu na trudną sytuację materialną rodziny. Przepis art. 79 ust. 6 zawiera umocowanie rady powiatu do określenia warunków zwalniania z opłat przez starostę. Z treści powyższych przepisów wynika, że radzie powiatu przyznane zostało uprawnienie do ustalenia warunków, na podstawie których przyznawane będą zwolnienia, o których mowa w art. 79 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej, a więc okoliczności odnoszących się do sytuacji materialnej rodziny, będącej podstawą zwolnienia. Rada powiatu podejmując uchwałę dotyczącą warunków zwolnień uwzględnia więc przesłanki, które odnoszą się do sytuacji materialnej rodziny. W tym zakresie kompetencji przyznanych radzie powiatu nie mieści się zastrzeżenie zawarte w § 5 zaskarżonej uchwały, dotyczące okresu, na jaki wydawana jest decyzja starosty dotycząca przedmiotowego zwolnienia. Rada Powiatu L. uszczupla w ten sposób kompetencje, przyznane mu w drodze ustawy, gdyż to on jest organem właściwym do dokonania zwolnienia i ustalenia, na jaki czas jest ono wydane. Radzie powiatu przysługuje jedynie możliwość ustalenia, jakie warunki kwalifikują rodzinę do ubiegania się o zwolnienie. Z tych względów Rada Powiatu nie może również regulować trybu przyznawania zwolnienia, co czyni w § 5 ust. 2 zaskarżonej uchwały stanowiąc, że zwolnienie może nastąpić na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu i musi być poprzedzone wywiadem środowiskowym. Zapis ten bowiem nie mieści się w kompetencji przyznanej Radzie Powiatu w art. 79 ust. 6 ustawy o pomocy społecznej.

Strona 1/6