Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Henryk Ożóg /spr./ Sędziowie: Sędzia NSA Jerzy Krupiński Asesor WSA Alojzy Wyszkowski Protokolant: Agnieszka Figura po rozpoznaniu w dniu 13 września 2005r. na rozprawie sprawy ze skargi J. i J. G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...]r., Nr [...] w przedmiocie przyznania zasiłku okresowego postanawia oddalić skargę
Decyzją z dnia [...]r., Nr [...]Kierownik Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ż., na podstawie art. 38 ust.1 pkt 2 i ust.2 pkt 2 i ust. 4 oraz art. 147 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.), zwanej dalej ustawą, zarządzenia Burmistrza Miasta Ż. z dnia [...]r. nr [...]w sprawie upoważnienia Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej do wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z zakresu pomocy społecznej należących do właściwości gminy oraz art. 104 kpa przyznał J. G. świadczenie z pomocy społecznej w formie zasiłku okresowego w wysokości [...]zł miesięcznie na okres od [...]r. do [...]r.
W uzasadnieniu decyzji wskazano, że przyczyną przyznania świadczenia jest bezrobocie i ubóstwo w rodzinie skarżącego. Dochód rodziny wynosi ogółem [...]zł, a kryterium dochodowe rodziny składającej się z I., A., J. i J. G. wynosi [...]zł, zaś dochód na osobę wynosi [...]zł. W postępowaniu J. G. złożyła oświadczenie, że nie prowadzi wspólnego gospodarstwa domowego z byłym mężem J. G.. Nie dano wiary temu oświadczeniu, ponieważ z wywiadu środowiskowego jak i pozostałych okoliczności, które są znane OPS wynika, że J. i J. G. prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Strony zamieszkują w jednym mieszkaniu. J. G. zarządza życiem swojej byłej żony i córkami, co potwierdzają obserwacje pracownika socjalnego i sąsiadów. Cała rodzina wspólnie wykonuje szereg czynności życia codziennego, co wyklucza prawdziwość złożonego oświadczenia. Przyznana pomoc finansowa ma charakter uzupełniający, bowiem środki, którymi dysponuje ośrodek są ograniczone.
W odwołaniu od tej decyzji J. G. wskazał, że: "nie wie jak zarządzać kwotą [...]zł, ponieważ pieniądze są imiennie na niego, a więc może np. podjąć z tej kwoty [...] zł potrzebne na alimenty, a alimentów tych płacić nie musi, zarządza życiem swojej żony i córkami". Ponadto wskazał, że nie ukradł nikomu ani złotówki i dlatego jest mu przykro, że decyzja ta zmusza go do sprzeniewierzenia pieniędzy jego córek. Nie po to brał rozwód, aby zarządzać niezarządzalnym i dzielić niepodzielnym. Oświadczył też, że teraz i w przyszłości nie przyjmie żadnych pieniędzy, które mu się nie należą - łącznie z kwotą wynikającą z decyzji - [...]zł.
Odwołanie od powyższej decyzji wniosła również J. G., w którym podniosła, iż nie zgadza się aby świadczenie przyznane na rodzinę pobierał jej były mąż.
Decyzją z dnia [...]r. Nr [...]Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W., działając na podstawie art. 138 §2 kpa oraz art. 8 ust. 1, art. 38 i art. 106 ust. 1 ustawy, uchyliło zaskarżoną decyzję i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organu I instancji.
W uzasadnieniu wskazano, że zgodnie z art. 38 ust. 1 ustawy zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego: osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny. W przedmiotowej sprawie zasadnicze znaczenia ma kwestia czy J. G. oraz J. G. wraz z córkami stanowią rodzinę. Stosownie do art. 6 pkt 14 ustawy - rodzina to osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące. Ustalenia wymagało natomiast czy osoby te wspólnie gospodarują. Organ I instancji dokonał w tym zakresie pobieżnej oceny. Z jednej strony bowiem organ ten odebrał od J. G. oświadczenie, o prowadzeniu z byłym mężem oddzielnych gospodarstw domowych, z drugiej strony oparł się na obserwacjach pracownika socjalnego i bliżej nieokreślonym wywiadzie przeprowadzonym w sąsiedztwie. Z obserwacji pracownika wynika, że J. G. działa pod dyktando J. G., a byłym małżonkom zależy na uzyskaniu dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania uczącej się A. G.. Z kolei wnioski z przeprowadzonego wywiadu w sąsiedztwie opierają się na relacji sąsiadów ze zdarzenia mającego miejsce w zimie, kiedy to córki wraz z matką musiały budować klatki na króliki. W zaistniałej sytuacji organ I instancji nie dał wiary oświadczeniu J. G., opierając swe istotne dla sprawy ustalenia na treści wywiadu środowiskowego. Organ ten zaniechał przeprowadzenia innych dowodów, które potwierdziłyby ustalenia poczynione na podstawie obserwacji i zasłyszanych relacji. Stosownie bowiem do treści art. 77 § 1 kpa organ administracji publicznej zobowiązany jest w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Z kolei zgodnie z art. 80 kpa organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona. Zbierając materiał dowody organ administracji ma całą paletę środków dowodowych, jako dowód należy bowiem dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny (art. 75 § 1 kpa). W sytuacji gdy nie dano wiary oświadczeniu złożonemu pod rygorem odpowiedzialności karnej, zakres przeprowadzonego przez organ I instancji postępowania dowodowego należy uznać za bardzo wąski i niewystarczający. Przed rozstrzygnięciem organ I instancji nie przeprowadził w znacznym zakresie niezbędnego postępowania wyjaśniającego. Podkreślono, że dla podjęcia rozstrzygnięcia zasadnicze znaczenie mają aktualne okoliczności sprawy. Tymczasem organ I instancji oparł swe rozstrzygnięcie na faktach mających miejsce czy to kilka miesięcy wcześniej (praca w zimie przy budowie klatek dla królików), czy też nawet w roku poprzedzającym (oświadczenie J. G. o prowadzeniu z byłym mężem wspólnego gospodarstwa domowego, złożone w [...]r.).