Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Alojzy Wyszkowski, Sędziowie Sędzia NSA Tadeusz Kuczyński (sprawozdawca), Sędzia WSA Lidia Serwiniowska, Protokolant Sylwia Zdyb, po rozpoznaniu w Wydziale IV na rozprawie w dniu 30 maja 2012 r. sprawy ze skargi Prokuratora Okręgowego we W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W. z dnia [...], nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania wykonywania zadań społecznego opiekuna zabytków oddala skargę.
Miejski Konserwator Zabytków, działający z upoważnienia Prezydenta W., decyzją z dnia [...], nr [...] , odmówił Stowarzyszeniu "[...]" z siedzibą we W. [...] przyznania wykonywania zadań społecznego opiekuna zabytków". Decyzję tę wydano - na wniosek [...] Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia [...], nr [...] - na podstawie art. 102 ust. 4 i art. 103 ust. l ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, póz. 1568 ze zm.; dalej zwana "ustawą") oraz art. 104 i art. 107 k.p.a.
Od decyzji z dnia 10 marca 2011 r. odwołanie złożyło Stowarzyszenie "[...] z siedzibą we W., zarzucając rażące naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 103 ust. l ustawy, "poprzez błędne przyjęcie, iż przepis ten zezwala na dokonanie merytorycznego rozstrzygnięcia przez organ właściwy (Prezydenta W.) w sytuacji, w której Prezydent W. był jedynie zobowiązanym, na podstawie wskazanego przepisu, do formalnego wydania decyzji przyznającej Stowarzyszeniu "[...]" prawo wykonywania zadań społecznego opiekuna zabytków w stosunku do Parku S. we W.".
Strona odwołująca się wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji i przyznanie Stowarzyszeniu "[...]" prawa wykonywania zadań społecznego opiekuna zabytków, ewentualnie - o uchylenie zakwestionowanej decyzji i "przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez organ niższego rzędu".
W wyniku rozpatrzenia odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze we W. - decyzją z dnia [...], nr [...] - uchyliło w całości zaskarżoną decyzję i umorzyło postępowanie pierwszej instancji w całości. Uzasadniając to rozstrzygnięcie Kolegium wskazało, że zgodnie żart. 102 ust. 1 ustawy, społeczni opiekunowie zabytków podejmują działania związane z zachowaniem wartości zabytków i utrzymaniem ich w jak najlepszym stanie oraz upowszechniają wiedzę o zabytkach. Społeczny opiekun zabytków współdziała z wojewódzkim konserwatorem zabytków i starostą w sprawach ochrony zabytków i opieki nad tymi zabytkami (art. 102 ust. 2 ustawy). Społecznym opiekunem zabytków może być osoba, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych, nie była karana za przestępstwa popełnione umyślnie oraz posiada wiedzę w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami (art. 102 ust. 3 ustawy). Zadania społecznego opiekuna zabytków może wykonywać również osoba prawna lub inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej (art. 102 ust. 4 ustawy).
Następnie Kolegium stwierdziło, że procedura ustanawiania społecznego opiekuna zabytków uregulowana jest w art. 103 ust. l ustawy. Społecznego opiekuna zabytków ustanawia, na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków, starosta właściwy dla miejsca zamieszkania (siedziby) kandydata na społecznego opiekuna zabytków; w mieście na prawach powiatu - prezydent miasta (art. 92 ust. l pkt. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym; Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.). Dalej Kolegium wskazało, że starosta (prezydent miasta) ustanawia społecznego opiekuna zabytków w formie czynności materialno-technicznej, wpisując go na listę społecznych opiekunów zabytków, którą- na mocy art. 103 ust. 4 ustawy - obowiązany jest prowadzić. Podkreślono, że wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków nie inicjuje postępowania administracyjnego. Nie dość bowiem, że obowiązujące w tym względzie przepisy wprost nie przewidują podejmowania decyzji w związku z wniesieniem przedmiotowego wniosku, to jeszcze nie zostały sformułowane w sposób legitymujący domniemanie zastosowania tej formy działania administracji. O ustanowieniu społecznego opiekuna zabytków starosta (prezydent miasta) zawiadamia wojewódzkiego konserwatora zabytków (art. 103 ust. 3 ustawy). Osobie fizycznej pełniącej funkcję społecznego opiekuna zabytków starosta (prezydent miasta) wydaje legitymację społecznego opiekuna zabytków, która zawiera jego zdjęcie, imię, nazwisko i miejsce zamieszkania, datę wydania legitymacji oraz podpis z podaniem imienia i nazwiska, a także stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania legitymacji (art. 105 ust. l ustawy), zaś osobie prawnej lub innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, pełniącej funkcję społecznego opiekuna zabytków, starosta (prezydent miasta) wydaje zaświadczenie, które zawiera informację o nadaniu uprawnień opiekuna, nazwę i siedzibę tej osoby lub jednostki, datę wydania zaświadczenia oraz podpis z podaniem imienia i nazwiska, a także stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania zaświadczenia (art. 105 ust. 2 ustawy).