Wojewódzki fundusz ochrony środowiska nie jest jednostką organizacyjną województwa.
Nie można przyznać statusu wojewódzkiej jednostki organizacyjnej takiej jednostce, do której nie mają zastosowania przepisy ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa /t.j. Dz.U. 2001 nr 142 poz. 1590 ze zm./, ponieważ pełną regulację dotyczącą wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska zawiera ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska /Dz.U. nr 62 poz. 627 ze zm./.
Za takim stanowiskiem przemawia również to, że ustawa o samorządzie województwa wyróżnia wojewódzkie jednostki organizacyjne i wojewódzkie osoby prawne /art. 27c i art. 45 ust. 1/. Zakaz, o którym mowa w art. 25 ust. 2 tej ustawy, dotyczy tylko funkcji kierownika i zastępcy kierownika wojewódzkiej jednostki organizacyjnej. Wojewódzki fundusz ochrony środowiska jest zaś osobą prawną.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2005 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Wojewody O. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 26 lipca 2004 r. II SA/Op 115/04 w sprawie ze skargi Województwa O. na zarządzenie zastępcze Wojewody O. z dnia 1 grudnia 2003 r. (...) w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego - oddala skargę kasacyjną; (...).
Przedmiotem skargi wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego przez Województwo O. było podjęte na podstawie art. 86a ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa /Dz.U. 2001 nr 142 poz. 1590 ze zm./, zarządzenie zastępcze Wojewody O. z dnia 1 grudnia 2003 r., (...), wydane w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego Zbigniewa F. W uzasadnieniu zarządzenia zastępczego organ podniósł, że zgodnie z art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie województwa radny nie może pełnić funkcji kierownika wojewódzkiej jednostki organizacyjnej oraz jego zastępcy. Stosownie do treści art. 400 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska /Dz.U. nr 62 poz. 627 ze zm./ wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej mają osobowość prawną i w rozumieniu ustawy o finansach publicznych są wojewódzkimi funduszami celowymi. Środki funduszy w całości przeznaczane są na finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, w celu realizacji zasady zrównoważonego rozwoju. Fundusze prowadzą samodzielną gospodarkę finansową, pokrywając z posiadanych środków i uzyskiwanych wpływów wydatki na finansowanie zadań określonych w ustawie oraz kosztów działalności. Organ przywołał ponadto treść art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych /Dz.U. 2003 nr 15 poz. 148/, przyjmując iż fundusz celowy jest wyodrębnionym z budżetu zadaniem publicznym, finansowanym na podstawie rocznego planu, ze wskazanych na ten cel środków. Fundusz stanowi alternatywną w stosunku do budżetu metodę gromadzenia i wydatkowania środków publicznych na cele, które pozostają w zakresie przedmiotowym działania organów władzy publicznej.
Plan przychodów i wydatków wojewódzkiego funduszu określa uchwała budżetowa samorządu województwa, a ustawa o ochronie środowiska zastrzega szereg uprawnień dla zarządu województwa dotyczących wojewódzkiego funduszu, a w szczególności prawo nadania statutu określającego szczegółowe zasady, organizację i tryb działania wojewódzkiego funduszu, powoływanie i odwoływanie członków rady nadzorczej, powoływanie i odwoływanie na wniosek rady nadzorczej wojewódzkiego funduszu zarządu funduszu, który stanowią prezes i jego zastępcy, obowiązek składania sejmikowi województwa informacji o działalności wojewódzkich funduszy za ubiegły rok, przyjmowanie sprawozdań z działalności funduszy, składanych przez rady nadzorcze wojewódzkich funduszy i ustalanie wynagrodzenia członków rad nadzorczych wojewódzkich funduszy. Te okoliczności, a w szczególności stosunki prawne występujące między wojewódzkim funduszem a organami samorządu województwa wskazują, iż wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej zaliczyć należy do wojewódzkich jednostek organizacyjnych, o których mowa w art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie województwa.
Ponadto organ wskazał, że mimo braku definicji pojęcia wojewódzkiej jednostki organizacyjnej, to skoro ustawodawca powołał do życia określone jednostki organizacyjne - wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, przyznał im określone źródła finansowania, kompetencje oraz unormował inne zależności prawne w relacjach z organami województwa to podmiot taki stanowi wojewódzką jednostkę organizacyjną. Powołano się także na pismo Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 lutego 2003 r., a także na opinię prawną Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu z dnia 29 września 2003 r. Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy radny, który przed uzyskaniem mandatu był zatrudniony na stanowisku kierownika wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej w tym województwie, w którym uzyskał mandat, jest obowiązany złożyć wniosek o urlop bezpłatny w terminie 7 dni od daty ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy, przed złożeniem ślubowania, o którym mowa w art. 22 ust. 1 ustawy. Nie złożenie przez radnego wniosku, o którym mowa w ust. 1, jest równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu. Stosownie do treści art. 190 ust. 2 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw /Dz.U. nr 95 poz. 602 ze zm./ wygaśnięcie mandatu radnego stwierdza rada w drodze uchwały, najpóźniej w trzy miesiące od wystąpienia przyczyny wygaśnięcia mandatu /art. 190 ust. 2 cyt. ustawy/.