O istnieniu choroby zawodowej z par. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1983 r. w sprawie chorób zawodowych /Dz.U. nr 65 poz. 294 ze zm./ przesądzają dwie przesłanki, które muszą występować łącznie: stwierdzona choroba musi mieścić się w wykazie chorób zawodowych/załączniku do powołanego rozporządzenia/, a praca była wykonywana w warunkach narażających na jej powstanie. W sytuacji, gdy spełniona była tylko jedna z nich /praca w warunkach narażających na powstanie choroby zawodowej/, a dwie opinie sporządzone przez uprawnione do ich wystawienia instytucje nie stwierdzały istnienia choroby zawodowej, zarzut naruszenia powołanego przepisu nie może być uznany za zasadny.
Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu w dniu 14 czerwca 2005 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Zdzisława R. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 24 marca 2004 r., 3/II SA/Ka 506/02 w sprawie ze skargi Zdzisława R. na decyzję (...) Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia 21 stycznia 2002 r., (...) w przedmiocie choroby zawodowej - oddala skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 24 marca 2004 r. /3/II SA/Ka 506/02/ oddalił skargę Zdzisława R. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia 21 stycznia 2002 r. (...) w przedmiocie odmowy stwierdzenia choroby zawodowej. W uzasadnieniu wyroku Sąd powołał, obowiązujące wówczas, przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1983 r. w sprawie chorób zawodowych /Dz.U. nr 65 poz. 294 ze zm./ i wyjaśnił, że "choroba zawodowa" jest pojęciem prawnym i niezbędnym dla jej stwierdzenia jest ustalenie, że rozpoznane schorzenie mieści się w wykazie chorób zawodowych, a wykonywana prawa odbywała się w warunkach narażających na jej powstanie. Istnieje domniemanie związku przyczynowego pomiędzy schorzeniem a warunkami pracy narażającymi na jej powstanie. W przedmiotowej sprawie dwie kompetentne placówki diagnostyczne I i II stopnia wykluczyły istnienie medycznych podstaw do stwierdzenia u badanego choroby zawodowej uszkodzenia narządu słuchu wywołanego działaniem hałasu /poz. 15 wykazu chorób zawodowych/. Orzeczenia te nie negują faktu uszkodzenia słuchu ale charakter niedosłuchu przewodzeniowo-odbiorczy wyklucza jego zawodowe pochodzenie.
Pełnomocnik Zdzisława R. - adwokat A. R. wniósł skargę kasacyjną od wskazanego wyroku. W skardze kasacyjnej zaskarżył wyrok w całości, wnosił o jego uchylenie w całości i zarzucił naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, a w szczególności par. 1 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie chorób zawodowych 2 poprzez ustalenie, że uszkodzenie słuchu skarżącego nie jest chorobą zawodową oraz naruszenie przepisów postępowania, które miały istotny wpływ na wynik sprawy przez naruszenie art. 141 par. 4 Ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/ przez pominięcie zarzutu skarżącego iż nie chorował on na schorzenia uszu typu zapalnego. W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podniesiono, że gdy istnieje domniemanie związku przyczynowego pomiędzy chorobą zawodową a warunkami odpowiedzialnymi za jej powstanie to takie domniemanie może być obalone ale gdy istnieją solidne dowody a takich brak. Opinie na które powołał się Sąd są wydane na zlecenie organu, lakoniczne i bez należytego uzasadnienia i nie odnoszą się do zarzutu skarżącego, że nigdy nie chorował na choroby zapalne uszu. W tej sytuacji Sąd powinien zasięgnąć opinii biegłych albo też zaskarżoną decyzję uchylić i sprawę przekazać do ponownego rozpoznania. Bez nowej opinii Sąd we własnym zakresie nie mógł dokonywać rozpoznania choroby i ustalać, czy rozpoznane schorzenie jest czy nie jest chorobą zawodową. Ponadto Sąd opisał zarzut skargi Zdzisława R., iż nie chorował on na choroby zapalne uszu ale w motywach wyroku nie ustosunkował się do niego.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw. Zarzut skargi kasacyjnej dotyczący naruszenia prawa materialnego poprzez błędną wykładnię wówczas obowiązującego przepisu par. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1983 r. w sprawie chorób zawodowych /Dz.U. nr 65 poz. 294 ze zm./ nie jest zasadny. Sąd trafnie przyjął i wskazuje w uzasadnieniu wyroku, że o istnieniu choroby zawodowej przesądzają dwie przesłanki, które muszą występować łącznie: stwierdzona choroba musi mieścić się w wykazie chorób zawodowych/załączniku do powołanego rozporządzenia/ a praca była wykonywana w warunkach narażających na jej powstanie. W sytuacji gdy spełniona była tylko jedna z nich /praca w warunkach narażających na powstanie choroby zawodowej - istnienie tej przesłanki nie było kwestionowane/ a dwie opinie sporządzone przez uprawnione do ich wystawienia instytucje nie stwierdzały istnienia choroby zawodowej, zarzut naruszenia powołanego przepisu nie może być uznany za zasadny. To samo stwierdzenie należy odnieść do drugiego zarzutu skargi kasacyjnej - naruszenia przepisu art. 141 par. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. W motywach wyroku odniesiono się szczegółowo do podstawowego zarzutu skargi kasacyjnej - potrzeby uzupełnienia materiału dowodowego o "wywiad zawodowy", kwestię drugiej przesłanki - charakteru choroby stwierdzonej u skarżącego i nieznanej za chorobę zawodową Sąd również wyjaśnił. W uzasadnieniu wyroku wyraźnie stwierdzono, że dwie kompetentne placówki diagnostyczne I i II stopnia wykluczyły istnienie medycznych podstaw, do stwierdzenia u skarżącego, choroby zawodowej, wymienionej w pkt 15 wykazu chorób zawodowych. Sąd ustosunkował się do wynikającego z tych opinii charakteru uszkodzenia słuchu, stwierdzając, że pomimo długoletniej pracy w hałasie aktualny stan zdrowia skarżącego nie kwalifikuje do uznania schorzenia za chorobę zawodową. W sytuacji gdy istniały dwie opinie o takiej samej konkluzji ustalenia Sądu dokonane w oparciu o nie, były prawidłowe. Zaznaczyć trzeba, że wbrew twierdzeniom zawartym w uzasadnieniu skargi kasacyjnej Sąd administracyjny nie przeprowadza własnego postępowania dowodowego i nie dokonuje we własnym zakresie "rozpoznania choroby" i nie ustala samodzielnie czy dane schorzenie jest czy nie jest chorobą zawodową. Sądy administracyjne sprawują kontrolę zgodności z prawem zaskarżonych aktów i czynności organów administracji publicznej i nie mogą zastępować organów administracji.
Ustalenie istnienia braków w materiale dowodowym dawałoby podstawę do uchylenia decyzji, takich braków jednak - jak wynika z uzasadnienia - Sąd nie dostrzegł a motywy wyroku uzasadnił w wystarczającym zakresie.
Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 184 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/ należało orzec jak w sentencji.